dem, quantum in nobis eft, quàm longiffimè amovere animo noftro ita conftanter decrevimus, immo ut majorem indies mutuam fiduciam hæc noftra pariat neceffitudo, tam vehementer cupimus, ut eos pro hoftibus habituri fimus, qui ullis artibus amicitiam noftram imminuere conabuntur, inter nos noftrofque populos hac pace ftabilitam; eundemque effe majeftatis veftræ animum ac voluntatem facilè nobis perfuademus: Cumque placuerit majestati vestræ fuis in literis ad nos quarto et vigefimo Junii, ftylo novo, datis, et diebus aliquot poft inftrumentum confirmatæ pacis datum atque acceptum noftro internuntio traditis, claufularum quarundam hujus fœderis mentionem facere, quas aliquantum immutatas velit, ut quæ huic reipublicæ, quemadmodum majeftas veftra cenfet, levis admodum fint momenti, Portugalliæ regno maximi, peculiari tractatione agere iis de rebus quæ à majeftate veftra proponuntur, et fi quid præterea fœderi stabiliendo, vel etiam arctiùs obftringendo, conducere alterutri parti videbitur, parati erimus: in qua majeftatis veftræ, fuique populi haud fecus atque noftri, ut utrifque æquè fatisfiat, rationem habebimus: atque hæc omnia Olyflipone an Londini agitanda ac tranfigenda fint, veftra optio erit. Verùm hoc fœdere jam rato, fignifque gentis utriufque ritè obfignato, dato denique viciffim atque accepto, immutare partem ejus ullam idem effet atque totum refcindere; quod majeftatem veftram minimè velle pro certo habemus. Majeftati veftræ faufta omnia ac profpera exoptamus. Majeftatis veftræ ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Ex Palatio noftro Westmonafterii, Augufti die 1656. OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Sereniffimo Principi JOANNI Lufitaniæ Regi, S. D. Sereniffime Rex; Perlatum ad nos eft facinus illud inhumanum ac nefarium, quo cædes Philippi Meadowes, internuntii apud vos noftri, tranfigendæ pacis caufà à nobis miffi, attentata eft: cujus atrocitas tanta fuit, ut divino plane numini atque tutelæ D 2 ejus ejus confervatio attribuenda fit. Nofque ex litteris majeftatis veftræ,fexto et vigefimo Maii proximi ad nos datis, perque Thomam Maynardum nobis redditis, permotam facti indignitate majeftatem veftram de authoribus juffiffe quæri intelligimus, ut fupplicium de iis, pro eo ac meriti funt, fumatur. Verùm comprehenfos effe ullos ex iis, aut juffa veftra hac in parte quicquam effeciffe, nondum accepimus. Quapropter noftrum effe duximus palam fignificare, tentatum illud facinus barbarum, et partim commiffum, quàm indignè feramus: atque adeo à majeftate veftra poftulamus, ut ab illius facinoris authoribus, fociis, adminiftris, fupplicium debitum repetatur: Et quo hoc maturiùs fiat, ut honeftiffimi integerrimique viri, quique gentis utriufque paci quàm maximè ftudent, huic quæftioni præficiantur, quò res penitùs investigari, tamque in authores fceleris quam in minif tros feverius animadverti poffit. Id nifi fiat, neque majef tatis veftræ juftitia, neque noftra hujufque reipub. exiftimatio, vindicari, neque confervandæ inter utramque gentein amicitiæ ulla ratio firma effe, poterit. Majeftati veftræ fœlicia fauftaque omnia precamur. Majeftatis veftræ ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reipub. Angliæ, &c. Ex Palatio noftro Weftmonafterii, OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c. Illuftriffimo Domine Comiti MIRANO, S. D. Illuftriffime Domine; Singulare tuum erga me atque hanc rempub. ftudium haud mediocriter nos demeruit, tibique devinxit: id veftris ex literis, 25 Junii proximi ad me fcriptis, facile perfpexi, tum etiam ex iis, quas ab internuntio noftro Philippo Meadowes, conficiendæ pacis caufà ad Lufitaniæ regem à nobis miffo, accepi: quibus is de eximio veftro ftudio atque opera in hac pace tranfigenda abundè nos docuit: hujus noviffimam fanctionem et accepi libentiffimè, mihique perfuadeo fore, ut neque collatæ in hanc pacem operæ tuæ, neque in Anglos benevolentiæ, neque fidei erga regem hac in re spectatæ, unquam te poeniteat: quandoquidem, annuente Deo, 3 sperandum fperandum eft, hanc pacem et utrique genti permagna emolumenta, et hoftibus incommoda haud exigua, effe allaturam. Quod folum in hoc negotio trifte atque infauftum accidit, fuit illud facinus in internuntium noftrum Philippum Meadowes nefariè fufceptum atque tentatum: Cujus in occultos auctores haud fegnius inquiri oportuit, quam in manifeftos fceleris miniftros: neque de regis veftri juftitia ac feveritate in tanto fcelere puniendo, neque de tua cum primis ad eam rem opera, ut qui fas piumque colas, et pacis inter utramque nationem ftudiofus fueris, dubitare poffum: quæ quidem ftare nullo modo poteft, fi facta hujufmodi nefaria impunita atque inulta ibunt. Verùm tua facinoris illius nota deteftatio facit, ut neceffe mihi non fit plura de hac re in præfentia dicere. Cum itaque de mea erga te benevolentia, quam et rebus omnibus demonftrare paratiffimus ero, certiorem te fecerim, extremum illud eft, ut te tuaque omnia divinæ benignitati ac tutelæ à me fcias effe commendatiflima. Amplitudinis veftræ ftudiofiffimus, OLIVERIUS Prot. Reip. Angliæ, &c. Ex palatio noftro Westmonafterii, Aug. die 1656. OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Sereniffimo Principi CAROLO GUSTAVO Suecorum, Gothorum, Vandalorumque Regi, &c. Sereniffime Rex, amice ac fœderate chariffime & Cùm eundem nobifcum aniinum, idem confilium, in majeftate veftra ineffe animadvertam, Proteftantium fidei defendendæ contra hoftes ejus, hoc tempore, fi unquam aliàs, infeftiffimos, unde eft quòd tam profperis fucceffibus veftris victoriarumque nuntiis penè quotidie lætemur, tum illud fanè vehementer doleo, quòd unum lætitiam hanc noftram turbat atque corrumpit, perferri ad nos, inter læta cætera, veftram cum fœderatis Belgii provinciis amicitiam priftinam non fatis conftare; remque eo deductam inter vos, in mari præfertim Baltico, ut ad difcordiam fpectare videatur. Cujus caufas quidem ignorare me fateor; eventum certe (nifi Deus avertat) Proteftantium fummæ rei periculofiffi. D 3 mum mum fore facile perfpicio. Quapropter pro illa arctiffima neceffitudine, quæ cum utrifque veftrûm nobis intercedit, proque eo, quo duci omnes imprimis debemus, religionis reformatæ ftudio atque amore, noftrum effe cenfuimus, quemadmodum foederatos Belgii ordines ad pacem et æquanimitatem magnopere hortati fumus, ita nunc majefta tem veftram hortari. Satis fuperque hoftium Proteftantibus ubique eft: nunquam acrioribus odiis inflammati confpirâffe in exitium noftrum undique videntur. Teftes Alpinæ valles, haud ita pridem miferorum cæde ac fanguine redundantes; teftis Auftria, edictis nuper et profcriptionibus Cæfariis concuffa; teftis Helvetia; quid enim attinet pluribus verbis tot calamitatum recentium memoriam luctumque revocare? Hæc omnia loca quis nefcit Hifpanorum et Romani pontificis confilia incendiis, cladibus, vexationibus orthodoxorum, per hoc biennium mifcuiffe? Si ad hæc tot mala Proteftantium fratrum inter fe diffenfio accefferit, inter vos præfertim, quorum in virtute, opibus, conftantia, præfidium ecclefiiis reformatis conftitutum eft maximum, quantum humanæ opis eft, periclitari religionem ipfam reformatam, atque in fummo difcrimine verfari, neceffe erit. Quod contra, fi univerfum Protestantium nomen ea qua decet inter fe fraterna confenfione perpetuam pacem coluerit, nihil omnino erit quod pertimefcamus, quid hoftium vel artes vel vires incommodare nobis poffint, quos fola noftra concordia vel propulfabit vel fruftrabitur. Quapropter majeftatem veftram majorem in modum oro atque obfecro, ut ad confirmandam cum foederatis provinciis amicitiam pristinam, fi qua in parte collapfa eft aut imminuta, propenfum atque benignum animum afferre velit. Siquid eft in quo mea opera, fides, diligentia, ad compofitionem ufui effe poffit, eam omnem vobis profiteor atque defero. Deus modò afpiret, fauftumque effe jubeat, quod cum fumma felicitate curfuque perpetuo rerum profperarum majeftati veftræ exopto. Majeftatis veftræ ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reipub. Angliæ, &c. Ex palatio noftro Westmonafterii, OLIVERIUS OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Ordinibus Hollandia. Excelfi et præpotentes Domini, amici chariffimi; Demonftratum eft nobis à Gulielmo Coopero, pastore Londinenfi, civéque noftro, Joannem le Maire Ainsterodamensem, focerum fuum, ante annos circiter triginta-tres rationem quandam excogitâffe, qua reip. veftræ reditus, fine ullo populi onere, multo auctiores fierent; factaque cum Joanne Van den Brook focietate partiendi inter fe præmii, quod ex illo invento fuo reportâffent, (id autem erat parvi figilli in provinciis conftitutio,) ob hoc celfitudines veftras præpotentes fupradicto Van den Brook ejufque pofteris tria millia geldricorum (quæ trecentas libras valent) in fingulos annos penfitanda fpofpondiffe: jam verò, etfi inventa illa parvi figilli ratio facilis admodum et expedita reperta est, magnofque ex eo tempore reditus celfitudinibus præpotentibus veftris, nonnullifque veftris provinciis, retulit, tamen ad hodiernam ufque diem, quamvis multa follicitatione petitum, illius pacti præmii nihildum adnumeratum esse: unde poftquam fupradictis Van den Brook et le Maire longarum dilationum pertæfum eft, actionem illam in fupradictum Gulielmum Cooperum civem noftrum jure effe tranflatam: qui, cum fructum induftria foceri fui percipere cupiat, ad nos per libellum fupplicem fe contulit, ut hanc ejus poftulationem celfitudinibus veftris præpotentibus commendare vellemus; quod ei non effe denegandum cenfuimus. Quapropter celfitudines veftras præpotentes amicè rogamus, uti petitionem fupradicti Gulielmi Cooperi ea de re benignè audire velitis, pactumque induftriæ præmium, atque ftipendium tam juftum, et pro numero tot annorum præteritorum et annua deinceps penfione folvendum curare. Quod cum non dubitemus quin celfitudines veftræ præpotentes libenter facturæ fint, utpote et juftum, et munificentia veftra dignum, parati et nos viciffim erimus, veftris quoque popularibus in postulatis fuis, quoties nobis edentur, æquè propenfo animo favere. Veftrarum celfitudinum præpotentium ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Ex palatio noftro Westmonafterii, die Septemb. an. 1656. D 4 OLIVERIUS |