ingreffus, plenam adiit totius regni poffef fionem (a).

§. XIX.

Rei militaris ratio fub Sigismundo conftituta. Multiplicibus per omnem vitam agitatus viciffitudinibus Sigismundus, poftquam euulfis ex animo praeiudicatis opinionibus, gentem Hungaram penitus noffe, et diligere didicit, nil eorum, quae ad huius feu felicitatem feu gloriam faciebant, praetermifit: idquod celebrata aliquoties generalia regni comitia, et conftitutiones ibidem perlatae fatis, fuperque declarant: nos ex illis pauca folum capita, quae aliquid tum nouitatis habuiffe videbantur, fumma fide attingemus: prima fit rei militaris per eumdem ftabilitae ratio, quod ab hac potiffimum regnorum falus, atque fecuritas dependeat. Cum monarchiam fuam pluribus, iisdemque et validis, et permoleftis hoftibus vndique cinctam non ignoraret Sigismundus, nil ad publicam fubditorum fibi populorum falutem fiue vtilius, fiue magis neceffarium effe exiftimauit, quam fi Ludouici M. foceri fui imitatione, ftabilem, armorumque tractatione egregie exercitum

(a) De his lege Vindeckium in vita Sigismundi. Dubrauium hiftor, Bohem. lib. XXV. Aeneam Siluium hiftor. Bohem. cap. L. Balbinuin in epitome lib. IV.

militem magno numero conftanter aleret, qui non modo arces, ciuitatesque finitimas iugiter cuftodiret, verum etiam hoftem a regni finibus propulfaret. Vt adeo ftabili hac militia pro communi omnium falute in armis excubante, quiuis ordo fui, rerumque fuarum fecurus domi ageret, neque praelatorum, baronum, nobiliumque regni militiam ad arma conuolare oporteret, nifi cum hoftes paulo effent validiores, quam vt ftabilis militis viribus frangi, debellarique poffent, iftud porro his fere legibus definitum fuit: Praelati, barones, et qui iure, ac confuetudine ad tenenda fuis fumtibus banderia obftricti erant, haec ad caftra adducerent, nobiles ceteri a fingulis XXXIII. colonis, feu iobbagionibus, equitem vnum armis inftructum darent, qui his pauciores habebant, plurium coloni vna connumerarentur, ad memoratum equitem ftatuendum: (a) qua in re ne quid fraudis enafci poffet, iudex nobilium comitatus fui iobbagionum elenchum conficere, atque comiti parochiano confignare debebat, vt bello forte ingruente, feffionibus colonorum commenfuratus militum numerus imperari, exigiue poffet (b). Nobilis, fubdito carens, ipfe arma indueret, quodfi autem plures indiuifi fratres, vna in domo degerent, fatis foret vnum ex eis ad

(a) Sigismundi decreti V. artic. I. et II.
(b) Ibidem art, VI.

caftra proficifci (a). Edicto regis promulgato, qui aut domi remanfiffet, aut ferius comparuiffet, aut denique e caftris propria autoritate difceffiffet, bonorum publicatione mulctaretur (b). Ne porro militia haec domi collecta, ac difciplinae infueta, progre diendum inter incolis grauis, atque molefta euaderet, fancitum, vt eidem fola ligna pro foco, aqua item, et pro iumentis pafcuum indulgeretur: alia porro ad victum neceffaria, nonnifi numerato aere, ftatuto nihilominus autoritate publica pretio, praeftarentur, (c) fiquid nihilominus iniuriae, damniue miles cuiquam intuliffet, ex affe farciret (d).

§. XX.

Res oeconomica..

Hunc in modum generali regni expeditione, feu infurrectione pro eo folum temporis artículo, cum extremum regno imminebat periculum, definita, quemadmodum vniuerfis et fingulis confuetum militandi officium leuius redditum fuit, ita viciffim totum fere monarchiam contra hoftes tuendi onus in principem translatum fuit, qui vt ftabilem militem eo, quo fecuritas publica exigebat,

(a) Ibidem arr. HI. et IV.

(b) Ibidem art. VII.

(e) Ibidem art. VIII.

(d) Ibidem art. IX, item decreti III. art. L,

numero et apparatu poffet alere, paulo etiam vberioribus fubfidiis opus habuit: quem in finem Sigismundus cum ceteros S. coronae prouentus, tum vero tributa confentientibus regni ordinibus auxit: cum enim fub Ludouico M. a feffionibus, feu curiis integris, non plus, quam tres groffi, fiue denarii XVIII. titulo lucri camerae folui confueuerint, anno 1412 1412. inftitutum fuit, vt deinceps a porta maiore, feu feffione integra denarii XXX. a minori autem XV. penderentur; (a) ab hoc porro onere immunes declarati funt praelatorum, baronum, ac nobilium oeconomiae curatores, familiares item ab obfequiis, qui a dominis fuis victum, amictumque accipiebant (b): quod fi qui conftituto tributis colligendis tempore.fimbolam fuam praeftare nequiuiffent, ne exactores regii, et dicatores regii, feu maioris pretii pignorum oblatione, feu alio aliquo iniuriae genere tributi reos eneruarent, prouide fancitum, vt reftantis fummae exactio nonnifi coram viris de magiftratu comitatenfi fieret, huic quippe cumprimis incumbit, quofuis comitatus fui incolas aduerfum vim, et iniurias tueri (c). Nonnulli dicatores regii, cum de perfolutis tributis fyngraphas villicis, aut locorum iudicibus dabant, varia munera pro fe extorquebant,

torquebant, cui rapacitati vt obuiam iretur, id folum conceffum fuit, vt ea opportunitate nil plus, quam binos denarios acciperent (a). Commercio poftea, vnde et fubditorum facultates, et aerarii regii vires crefcunt, profpecturus Sigismundus, tricefimas rite or dinauit, atque mercium cum inferendarum, tum efferendarum vectigalia certa lege definiuit (b). Cum ceteris per Hungariam ciuitatibus non leui damno cedere fentiret, erectum olim Budae quaeftus publici monopolium, ita illud moderatus fuit, vt folae deinceps merces externae Budam primum deportarentur, inde ad reliquas regni partes auehendae, domefticas autem exteris venum exponendi quiuis, quouis loco, et tempore ius haberet; ne quis autem fraudi daretur locus, vnicam tam folidorum, quam liqui dorum menfuram Budenfem vbique obtinere oportuit: (c) id quod plerisque regni ciuitatibus non leuia peperit emolumenta: porro quia multi ex iis, qui ad ciuitates conflu xerant, a tributorum onere variis titulis fe fe exemerant, pofthac vectigalia ciuitati imperata inter incolas omnes ex aequo diuidi voluit (d). Illud quoque non leuem com mercio faciebat moleftiam, quod multi domini terreftres variis in locis propria auto

(a) Ibidem art. I.

(b) Decret 1. art. XVI. et XVII.

() Ibidem art. I. XI. et Decret. III. art. VI, (d) Ibidem art. X.

PALMA P. II.