Page images
PDF
EPUB

S. XII.

Transfiluanos, et Moldauos ad obfequium

reuocat.

Biennio poft inaugurationem elapfo non le uis feditio in Tranffiluania enata fuit, cuius haec erat occafio. Nobiles Tranffiluani ex Ludouici M. conftitutione A. 1366. vt fuo 1366 loco diximus edita, continuoque vfu deinceps roborata, foli militiae, quoties Wayuoais videretur, faciendae obnoxii, a quouis alio tributi onere fuere exemti. Ipfe adeo Mathias decreti II. in coronatione perlati articulo XIII, hoc eos priuilegio porro vti, veterique militandi inftituto viuere voluerat (a). Verum thefaurarii, quaeftoresque regii recentis eius fanctiónis obliti, nobilitatem Tranffiluanam non modo iam conftanter aduerfus hoftem in armis ftare, verum etiam communia ceteris cum alia, tum vero lucri camerae tributa pendere cupientes, vtrumque hoc onus ferre detrectantem, paulo durius habere coeperant : cumque nec querelis, nec rationibus a profequenda exactione fe finerent prohiberi, nobiles vltra modum irritati, coitione facta, eiectis e prouincia quaeftoribus regiis, Ioannem comitem de Bozin et S. Georgio Wayuodam licet inuitum, et reluctantem feditionis principem elegere. Mathias malum in ortu op

(a) In codice iuris patrii.

1467

preffurus, cum XL. mille armatis prouinciam A. 1467. ingreffus, factiofis magna vi profligatis, in feceffionis, caufas diligenter inquifiuit ac nonnifi primipilis perpetua infamia, et bonorum publicatione multatis, ceteros veníam deprecantes Tordae in gratiam recepit, praeterea cum onera, quae thefaurarius contra leges, et morem impofuerat, cum perpetua militiae faciendae obligatione minime componi poffe ipfe animaduertiffet ad Ludouici M. et fuam ipfius conftitutionem, nobiles porro a vectigalibus immunes fore pronunciauit, quo tempore et illud fingulare clementiae fuae edidit argumentum, cum complures ex iis, quos ante infamia notatos bonis exuerat, in integrum reftituit (a). Compofitis in Tranffiluania rebus, nouis ibidem militum fupplementis aucto exercitu in Moldauiam tranfiit, ad Stephanum Wayuodam fub iugum mittendum. Is enim poftquam geminos in Wayuodatu aemulos, Petrum, et Berendeium debellaffet, vt fe fe in occupato per vim principatu eo certius confirmaret, fe vna, atque Moldauiae regnum Mabometi fiduciarium obtulit. Res principio peffime ceffit, Hungaros enim ex itinere defeffos, quietique aliquamdiu vacantes prope oppidum Bánya, prima nocte aggreffus Moldauus, magnam ediderat ftragem, vt rex ipfe ternis acceptis vulneribus faucius, aegre

(a) Ex literis Mathiae Coruini die III. Octobris e. a. datis. In Annal. reg. Hung, ad h.a,

fuorum virtute difcrimini fit ereptus: at poftquam et flammarum, quibus oppidum forte incenfum ardebat, luce, et lunae tum plena fronte exorientis fulgore caftra vna, et vicinia omnis colluftrata fuere, Hungari ignominiae impatientes, rurfum fe fe in ordinem collegere, praeliumque inftaurauere: pugnatum fuit magna vtrinque pertinacia, Hungari vitam potius omnes ponere, quam loco cedere certi, non ante a dimicando deftitere, quam poftquam Moldauos in effufam fugam coniectos afpexere. Stephanus Wayuoda, vt fe fe a fuga collegit, Mathiae regis et virtutem, et fortunam fatis fuperque eo praelio fe expertum exiftimans, ne continuato bello caput fuum grauiori obiiceret difcrimini, miflis internunciis, veniam deprecatus, in gratiam, clientelamque recipi flagitauit. Mathias quoque fatius, monar chiaeque fuae vtilius putans, hoftem non contemnendum vltro petentem partibus fuis autorare, quam vires fuas incerto belli exitu atterere, Stephanum condonata praeterita perfidia, nouo iuramento fidelitatem profeffum in Wayuodatu confirmauit, qui etiam accepti tum beneficii memor vtilem poftea aduerfus Turcas Hungaris nauauit operam, hic Moldauorum, qui iam inde a Sigismundi temporibus ab Hungaris fecefferant, ad obfequium S. coronae reditus valuit etiam ad Valachos in fide retinendos, quos quinquennio iam ante Mathias fub iugum mife. rat. Porro cum Moldauus non minus, quam Valachus Wayuodae eam fuae ad Turcarum

clientelam feceffionis caufam obtenderent, quod, fi eorum vi principatu deiecti regno eiicerentur, e fumma fortuna ad vltimam de. uoluti calamitatem, nullum, quo fe vel ad tempus reciperent, haberent perfugium, Mathias non iniquam exiftimans eam Wayuodarum excufationem, fuumque fummi imperantis effe arbitratus, clientibus pro communi fecuritate laborantibus, omni ope fubuenire, redux in Tranffiluaniam primorum prouinciae conuentum habuit, in quo praeter alia, perpetua lege fanxit, vt ampliffima tria dominia: Fogaras, Radna, et Omlás inter facrae coronae bona deinceps cenferentur, nec vllo vnquam praetextu alienari, donariue poffent, atque, fi aliquando feu Moldauiae, feu Valachiae Wayuodae e prouincia fua per Turcas depellerentur, in his fuum haberent afylum, eorumdemque redditibus, vfque dum principatum recuperandi occafio daretur, libere fruerentur, (a) qua regis de falute, et fecuritate fua, follicitu dine, ac munificentia vehementius deuincti dictarum prouinciarum Wayuodae paulo iam libentius, atque fecurius Turcarum fe fe incurfionibus opponebant (b). Ceterum Mathias Budam reuerfus triumphum egit, fignaque militaria Moldauis erepta in perennem victoriae memoriam in parochiali B. V. Ma

(a) Epiftolarum Mathiae part. III. pag. 11. (b) Ibidem parte IV. pag. 146,

riae aede fufpendit (a): quae fi Cromerus, et ceteri Poloni fcriptores afpexiffent, minime Mathiam regem a Moldauis foedum in modum profligatum literis confignaffent (b).

S. XIII.

Belli Bobemici initia.

A deuictis Moldauis domum redux Mathias
ad bellum Bohemicum,
, quamquam inuitus,
traductus fuit, quod et longiore tempore,
et infano fumtu geftum, et aerarium regium,
et praelatorum, baronum, nobilium, ciuita-
tumque regni facultates omnes propemodum
exhaufit. Iuuat huius caufas paucis expli-
care: Georgius Podiebradius, iam ante de
Huffitarum fecta fufpectus, non prius coronam
Bohemiae obtinuit , quam poftquam pridie
inaugurationis fuae, die VII. Maii A. 1458. 1458
peractae, fidem Catholicam profeffus fuiffet,
idquod coram Mathiae regis oratoribus,
Auguftino Iaurinenfi, Vincentio Vacienfi e-
pifcopis, Nicolao de Vilak Wayuoda Tranf-
filuaniae, Ofualdo de Rozgony Siculorum
comite, pluribusque aliis teftibus fpeciatim
ea de caufa fubmiffis praeftare debuit (c). Ve-

(a) De victoria hac lege Chronicon Turotzii cap. LXVI. Bonfinium decade IV. lib. I. Ranzanum indice XXXII.

b) Cromerus Hiftor. lib. XXVII.

83

(c) Hungariae diplomaticae part, II, pag. 163;

1

« PreviousContinue »