fi regni ordines folenni conftitutione agnouerint, Heuefienfis comitatus honorem Agrienfibus epifcopis iure fuiffe coniunctum (a): ipfe quoque rex Vladislaus, minime se praelatos a parochiani comitis munere arcendi lege obftrictum effe cenfebat, vtqui Batfienfis comitis honorem a Iosa de Som comite Temefienfi ablatum, non modo Petro de Varda Colocenfi, et Batfienfi archiepifcopo reftituit, verum etiam nouo diplomate eidem archiepifcopatui in perpetuum vniuit (b`; fed neque pluralitas beneficiorum, quanquam iure, ac merito tum in quaeftionem vocata tanto rigore deinceps prohibebatur, vt non in. terdum nonnullis praelatis plura facerdotia rationabili ex caufa poffidere, ipforum gene ralium regni comitiorum voluntate, aut confenfu permiffum fuerit. Sic Georgio Vefpri mienfi epifcopo aulae fecretario, abbatia SS. Trinitatis de fuperioribus aquis calidis Budenfibus (c); Petro de Varda Colocenfi me. tropolitae, abbatia de Petri Varadino (d), ac denique cardinali Petro Bembo Székszardienfis, et Pétsuaradinenfis abbatiae confirmatae funt (e): conftat etiam Thomam Bakats

(a) Vladislai deereti VII. art. LVI.

(b) Exftant literae regis inter epiftolas Petri de Var da editas Polonii A. 1776. epift. I. et XXXVIII, (c) Decreti IV. art. XXI.

(d) Decreti V. art. XXVII. Petri de Varda epist, XXXII.

(e) Decret. VI art. XIII,

tunc, cum ea lex edita fuit, iam Strigonienfem archiepifcopum, non folum praediuitem illa aetate praepofituram Titulienfem (a), verum alia etiam pinguiora regni facerdotia, porro etiam retinuiffe. Vtvt haec tum fuerint, nonnullae tamen horum comitiorum leges femina fuere eius tempeftatis, quae Botskaianae feceffionis tempore in clerum Hungaricum eruperat (b).

S. VII.

Equeftris ordinis cum magnatibus difcordiae. Feruentibus adhuc clerum inter, ac feculares difcordiis, preffa diu ordinis equeftris in magnates odia in apertum prodiere: primum difcordiae huius theatrum fuere comitia Peftini A. 1497. celebrata: in his post- 1497 quam fecularium cum clero iurgia aliquantum deferbuerant, Vladislaus orare coeperat, vc cum nulla effet a Turcis fecuritas, res autem militaris multum iam a vigore, roboreque fuo deflexerat, nec ob ftipendiorum defectum ftabilis miles eo, quo fub Mathia

(a) Vide Olahi Hungariam lib. I. pag. 53. edit, Viennenfis A. 1763.

(b) Infpice pacificationem Viennenfem A. 1606. ad articulum V. et decrati Mathiae II, anni 1609. art. XXIII,

Coruino confueuerat, numero aleretur, de neceffario belli apparatu, modoque fufcipiendae cum fucceffu expeditionis follicite deliberarent: praeterea, cum vnius folummodo floreni a portis, feu feffionibus quinque pendi folitum vectigal, inftaurandis limitanearum arcium moenibus, procurandis machinis bellicis, ftabilibusque legionibus alendis nullatenus fufficeret, maiorem in modum fuadebat, vt deinceps a fingulis feffionibus, finguli auri freni quotannis colligerentur: tum enimvero aliquid iam vtiliter poffe fufcipi. Praelati, barones, atque magnates nil tergiuerfati, poftulatis pecuniae fubfidiis vltro affenfum praebuere, banderia deinde fua fe adducturos polliciti, infuper ad praefcriptum fub Sigismundo, et Mathia regibus morem, a definito per leges feflionum numero, in ecclefiafticorum, nobiliumque poffeffionibus, militem armatum collectum iri fpopondere verum liberali huic fanctioni magna animi, vocisque contentione obftitit equeftris nobilium ordo: id contendens, vt priusquam aliquid, quod minime praeftari poffe praeuiderent, decerneretur, morbi, qui rempublicam foedum in modum depafce bantur, examinarentur, efficacibusque reme. diis curarentur: longam deinde et toti regno communium, et ordini fuo propriorum malorum feriem multis verbis explicuere nobiles: querebantur autem fe a potentioribus regni magnatibus opprimi, congenitam illam bonis, et rebus fuis libere vtendi fruendique libertatem, atque praerogatiuam magis

in dies reftringi, fere fubditorum inftar fe ab eis fub iugum mitti: bona, poffeffionesque fibi interregni tempore per vim a po centioribus erepta, per eosdem adhuc non fine fenfibili fuo, fuorumque damno detine ri, quamuis et ordinariorum regni iudicum fententia, et comitiorum fub Vladislao cele bratorum decretis ad reftitutionem vrgerentur: nullum iam in Hungaria rerum fuarum fecurum viuere, nullum iuftitiae confequen♣ dae effe remedium ,poftquam tribunalium autoritas, et iurisdictio impune contemnitur, atque latae per eadem fententiae vi, et ars mis ab executione prohibentur (a), regis denique ipfius decreta per fummum nefas exploduntur. Quibus hactenus refpublica Hungarica feruabatur, comitia ipfa nullius iam effe vtilitatis; hic enim de iis, quae fit grauiffima, obiter folum agi, ftudiofeque ab vtilibus rebus ad inutiles deliberationem transferri: tum vero deteftanda quadam arte, pri uatis litigiis, et difceptationibus nil ad reipublicae falutem attinentibus tempus a magna. tibus eoufque protrahi, dum denique eque ftris ordo, et comitatuum nuncii aere omni, quod fecum attulerant, confumto domum dilabi cogerentur: iis demum abfentibus, a folis regni primoribus decreta confici, ex quibus etfi aliqua ad communem monarchiae falutem pertinerent, minime tamen ab illis,

(a) Malum hoc tuin inualuiffe difcimus ex decreti VI. A. 1507, articulo I.

qui opibus, et potentia ceteris antecedebant, obferuarentur: quod ad facrae coronae redditus, et vectigalia per regnum colligi folita attineret, ea quidem hactenus etiam regi fuiffe fuffectura, fi rite, fideliterque adminiftrarentur: verum effe nonnullos terreftres dominos, qui dicatores regios, vel a confuetis regni tributis apud fubditos, colonosque fuos colligendis verberibus, ac mortis etiam comminatione arcerent: alios autem tributa quidem a fubditis fuis colligere, fed eadem non aerario regio, verum in proprias crumenas inferre: ficubi etiam confueta regni vectigalia accurate praeftarentur, maiorem illorum partem a regiis quaeftoribus ab. liguriri; hos igitur nunc in quaeftionem vocandos, ac deinceps ad reddendas annis fingelis in pleno regni conuentu rationes effe adigendos: ac poftrema quidem haec querela non fine ratione iactabatur, cum enim ordo equeftris feffionum cum in Hungaria, tum in annexis prouinciis exiftentium, ac tributorum publicorum calculum iniuiffet, manifefte apparuit facrae coronae dominiorum, et camerarum redditibus minime eo connumeratis, duos milliones, et octies centena florenorum auri millia fexennii fpatio a plebe fuiffe numerata, cum tamen rex, exhibitis etiam rationibus, ingenue confiteretur, toto eo tempore, non plus quam LX. florenorum auri millia fibi fuiffe confignata: deteftanda fraude hunc in modum detecta, Sigismundus Ernuft de Tsaktornya epifcopus Quinqueecclefienfis, quaeftor, feu thefaurarius regi