1

mitiis, Stephanus de Báthor, quod nec iurisprudentia, nec militari fcientia, ceterisque ad gerendum cum fructu palatini officium, dotibus effet inftructus, dignitate fua exautoratus, nobilium, qui aderant, fuffragatione fuccefforem accepit Stephanum Verbötzium: ex nde Toanne de Zápolya in Tranfiluaniae Wayuodatu, Chriftophoro autem comite de Frangepan in Dalmatiae, et Croatiae praefectura refectis, ceteri barones, et magiftratus regni omnes dignitatibus fuis fpoliati funt. Poft, vbi multorum dierum confultationibus communis rei oeconomicae, politicae, et iudiciariae reformatio in certa capita digefta, omnibus, qui praefentes aderant, probata fuiffet, legatio Budam miffa fuit, qua rex vna, atque regni primores Hatuaninum inuitabantur: qua cum parum illi mouerentur vadeo graues minas Bu dam nunciarunt. Verbötziani

vt rex

apertam feditionem veritus, in Ladislai Zalkani Strigonienfis archiepifcopi, et aliquot antiftitum, procerumue regni comitatu Hatuaninum fe fe contulerit. Is vbi longam capitum reformationis feriem in conuentu praelegi audiuiffet, fingula per otium diligentius examinandi fpatium petiit: die autem poftero, et rerum, temporumue adiunctis, et fuae ipfius imbecillitati accommodatum comitiis refponfum dedit. Praecipua in re imprimis nobilium voluntati obfecutus, Stephani de Báthor, quem non foli iam nobilitati, verumetiam ob intolerandam arrogantiam, baronum, magnatumue ordini vehementer inuifum no

uerat, exautorationem, ac Stepbani Verbötzii in palatinatum electionem ratam habuit (<): quod ad reliqua regni reformationis capita attineret, negauit fe illa confirmare poffe, nifi prius per primos duos regni ordines, praela tos videlicet, barones, atque magna tes, qui pari vtique cum nobilibus fuffragii iure gauderent, examinarentur: quem in f nem anno futuro comitia celebratum iri pol licitus, omnes bono interea animo effe iuffos, domum dimifit. Sopita hunc in modum fe. ceffione Hatuanienfi, regem Budam reuerfum primores regni adiere orantes, ne Stephani Verbötzii, ac ceterorum Hatuanienfium no. bilium, in magnatibus propria autoritate ma giftratu deiiciendis, legibusque dictandis au daciam impunitam relinqueret, illatam Ste. pbano de Báthor iniuriam vindicatum iret, acta denique omnia conuentus Hatuanienfis folenni edicto profcriberet. Haec potiorum regni poftulata aliquanto duriora videbantur Ludouico, quam vt eis extemplo morem ge reret, cum quod palatini exautorationi, quam. quam coactus, propalam confenferat, tum vero quod metueret, ne nobiles paulo vehe mentius eapropter irritati atrocioribus, quam ante, in baronum, magnatumue ordinem odiis, non fine reipublicae damno exardefcerent: alioquin ipfe quoque perfpice. re poterat, multa Hatuanini a nobilibus et

(a) Ita Videmannus fcriptor coaeuus in Annal. reg. Hung. Tom. V. pag. 77: ·

aequitati confona et patriae prorfus falutaria fuiffe conftituta. Ne itaque inuidiam omnem in fe conuerteret, anno infequente 1525. 1525 ordines regni ad diem D. Georgio facrum Rakofinum euocauit. Verum multi iam tum ex equeftri ordine aberant, partim tot confultationum pro falute reipublicae fine fructu ad eum diem fufceptarum taedio affecti, partim autem extremae inopiae caufa: cum enim annis fingulis ad generalia regni comitia comparere, ibidemque longiore tempore proprio fumtu viuere coacti fuerint, tanto aere alieno femet onerauerant plurimi, vt ad id expungendum omnia fere bona fua pignori locare neceffe habuerint (a). Cum itaque pauci e nobilibus adeffent, nulla vt feditio timenda videretur, praelati,barones, ac proceres praeterquam quod omnia Hatuanienfium acta profcripferint, nil prorfus eorum, quae ad neceffariam corruptae iam penitus reipublicae emendationem faciebant, in deliberationem fumfere. Ibidem Stepbanus de Báthor palatini comitis officio reftitutus fuit, ea addita fanctione, vt magiftratus hic effet perpetuus, nec nifi ob atrocia crimina, feruato iudicii ordine, poffet aufferri. Stephanus autem Verbötzi vna cum Michaele Zobi feceffionis Hatuanienfis duces, hoftes reipublicae declarati, bonorum publicatione, et perpetua in

(4) Teftatur id Decreti A. 1526. art. XVI.

famia funt notati (a): at enim grauiffimae huic poenae comitiorum autoritate Verbötzio dictatae Ludouicus rex interceffit, propterea fortaffe, quod virum cetera probum, magni confilii, et eloquentiae vi praeditum fibi, patriaeque vtilem nauaturum operam exiftima rit: in quo deinceps tuendo adeo fe fe fortem, conftantemque exhibuit, vt nullis magnatum feu precibus, feu poftulatis adduci vnquam potuerit, vt confectas iam in cancellaria regia profcriptionis illius literas publicari pateretur (): qua fua beneuolentia id effecit, vt Verbötzium deinceps ad cla dem vfque Mohatfianam fibi fideliffimum, salutisque fuae ftudiofiffimum fit expertus (c).

§. X.

Serii Hungarorum ad patriae defenfionem ap. paratus.

Atque perpetuis his domi diffidiis, quorum fideli narratione lectóribus noftris non leue fortaffe faftidium attulimus, Hungariae ruina A. 1526. accelerata fuit. Sub anni

(a) Profcriptionis huius literas vide in Annal. reg. Hung. Tomo V. pag 87. videitem decreti A. 1526, art XVII. et XXII,

..

(b) Nitinur ea in re fide decreti art. XXVI.

Vide Iouium Hiftor. fui temp. lib. XXIII.

huius principium complures ex oriente appu. lerant nuncii, maximos a Solimanno ad oppugnandam Hungariam apparatus fieri, mili esque immenfo numero colligi afferentes: verum tanta plerosque incefferat virium Hungaricarum praefidentia, vt idmodi nuncia rifu exciperent, quoque regem, belli formidine anxium, in fpem victoriae erigerent, propalam iactare non erubefcerent, fe folis annulis, quos geftabant, Turcarum capita contrituros (a). Erat forte tum Budae Stanislaus Thurzo de Bethlehem falua epifcopus Olomucenfis, qui cum de immenfa Solimanni potentia, copiofisque militum fubfidis per Bohemos, Silefios, ac Morauos, aduerfus communem Chriftianorum hoftem Hungariae neceffario fubmittendis, cum primoribus re. gni fermonem haberet, nonnemo e praecipuis regni epifcopis id ei repofuit: Nibil opus eft, vt multos nobis fubfidio mittatis milites, caterum famam banc fpargite, tamquam plurimos extrudatis, cuius famam belle fubor ne bitis, fi complura vexilla militibus admifcues ritis, ad vexilla enim militum, noftratium Turçae numerum ineunt (b). Hac fi tum mente, victoriaeque confidentia fuere Hungari, quid mirum eft, hyemem totam in afluetis hilariis, commellationibus, omnisque generis oblecta

(a) Plura his fimilia refert Brutus hiftor. MS. lib. VI. in Annal. reg. Hung. Tomo V. pag. 91. et fequ. (b) Teftis oculatus Durauius Hiftor. Bohem. lib. XXXIII.