§. III. Báthorii palatini conatus ad Ioannem folio deiiciendum. Loannis de Zápolya inauguratio omnium maxime Stephani de Báthor palatini animum excruciabat, quod nullo pacto fibi ferendum putaret, vt hominem, qui paulo ante fe inferior fuit, regem, dominumque fuum agnofceret. Quamuis igitur vniuerfam propemodum monarchiam Hungaricam Ioanni adhaefiffe, Ferdinandum ex aduerfo, Hunga ris hactenus incognitum, in ambienda corona fegniorem effe videret, extrema tamen quae que ad aemulum e folio praecipitem agendum tentare conftituit. Quapropter comitia Comaromium ante indicta, vt a Zápolyae vi tutiora effent, Pofonium ad XXV. Nouembris e. a. tranftulit. Hic ante omnia, ex iuriscon. 1525 fultorum confilio, conuentus, quia a regni palatino interregni tempore indictus erat, legitimus effe pronunciatus fuit: itum poftea ad noui regis electionem, omniumque praefentium fuffragiis, vi folennium pactorum A. 1491. initorum, Ferdinandi archiducis, 1491 Annae Hungarae mariti, in regno Hungariae. fucceffio iuri conformis agnita, ftabilitaque fuit; vocata fubinde in quaeftionem Zápo lyae electio, quod haec in comitiis, inuito palatino celebratis, peracta erat, legibus, confuetudinibusque patriae difformis, irritaque declarata, adeo, vt nec fubfecuta illegitima coronatio ei quidquam patrocinaretur. Quamobrem folenni decreto fancitum, vt omnes defertis Zápolyae partibus Ferdinando, tamquam regi legitimo, confuetum fidelitatis facramentum intra diem quadragefimum nuncuparent. His ex fententia actis vltra modum exhilaratus palatinus, nuncios, literasque publico nomine ad Ferdinandum mifit, quibus de electione fua Pofonii pera cta certior redderetur: communibus deinde omnium votis fuas adiecit preces, quibus eum orabat, vt primo quoque tempore in Hungariam venire, regnique fibi vltro delati poffeffionem capere maturaret: neue is, vt erat pacis, quam belli amantior, huius aduerfus aemulum neceffario gerendi diflicultate abfterreretur, fidem dedit, quamprimum Hungariam fubierit, vberrima et pecuniae, et militum fubfidia fibi ab Hungaris praebitum iri. His demum, aliisque per palatinum adductis permotus Ferdinandus, oblatum fibi regnum admifit, literas deinde ad ordines regni, comitatus, et ciuitates dedit, quibus clementiae fuae fpe facta, fingulos ad deferendas Zápolyae partes, fidelitatemque fibi nuncupandam cohortatus fuit; palatinum denique admonuit, vt bonorum, honorum, dignitatumque pollicitatione illos, in quibus plurimum effet momenti pofitum, a Zápo iya abftrahere fatageret: quo ftratagemate opportune admoto quamplurimi, praefertim e vicinioribus Auftriae dynaftis, Ferdinando fuere conciliati. Ex his omnium vtiliffima fuit Petri de Perény a Zápolya feceffio, cui cum Alexius Thurzo Ferdinandi nomine, et Sáros Patakienfem arcem confirmatum iri, et, deuicto feliciter aemulo, Tranfiluaniae Wayuodatum certo certius conferendum cauiffet, is vna cum facro regni diademate, quod inde a Zápolyae coronatione in pote ftate fua retinuerat, ad Ferdinandum tranf iit (a). S. IV. Agitur de concordia Ferdinandum inter, et Ioannem procuranda. Rebus, animisque hunc in modum vtrinque comparatis, cum rex Poloniae Sigismundus atrox inde bellum enafciturum praeuideret, arque eo plane tempore, quo Solimannus adamata iam foli Hungarici amoenitate, atque vbertate, peffimo item ad defenfionem apparatu confpecto, Hungariam omnem imperio fuo fubiugare conftituerat, ne contendentibus de corona aemulis, tam illuftre olim regnum, magis deinceps mutuis caedibus, et direptionibus attritum, eo facilius Turcis in praedanı cederet, vtrique autor fuit, vt honeftam aliquam concordiae rationem inirent, viresque poftea aduerfus communem hoftem vnirent. Neuter a concordia abhorruit, ac vterque eius componendae arbitrium ad Sigismundum regem vltro detulit. Olemucium (a) Vide Iftuánfi hiftor. lib. IX. Volfgangum de Bethlen hiftor, lib. I. Annal, reg. Hong, ad h. a, colloquio habendo delectum fuit, quo vtriusque partis legati conuenirent coram miffis a rege Poloniae oratoribus, iisdemque iudicibus, caufam quisque fui principis ibidem acturi. Colloquio initium datum fuit calen1527 dis Iunii A. 1527. cui pro Ioanne rege intererant: Andreas M. E. Strigonienfis, Ioannes Statilius Budenfis capituli praepofiti, et Io annes Pálfi ab Erdöd: pro Ferdinando autem: Iacobus Vratislauienfis epifcopus, Alexius Thurzo de Bethlehemfalua, Leonardus ab Harrach, aulae Viennenfis cancellarius, Ioan. nes Adler, et Beatus Widemannus (a). Ce. terum quia non omnes fiue iuris, fiue hiftoriae periti erant, difceptatio omnis inter Widemannum, et Statilium conftitit: prior ille caufam fuam exorfus, ius Ferdinandi in folium Hungaricum triplici ex capite proba re conatus fuit: I. ex pactis, quae Mathias Coruinus A. 1464. cúm, Friderico caefare concluferat, vt, fi ille abfque herede obiret, hic, aut eius filii in regno Hungariae fuc cederent, quibus pactis nouum robur additum 1491 fuerit A. 1491. quo Maximilianus caefar eadem prorfus conditione pacem cum Vladi slao rege pepigerat. II. ex legitima in generalibus regni comitiis fuperiore anno Pofonii celebratis electione. III. Iure Annae coniugis, quae Ludouico germano fuo fine fobole 1464 (*) Huius differtatio, quae colloquium Olomucenfe complectitur, edita eft in Annal, reg. Hung, Tomo V. pag. 135. fobole fublato, certa, et vnica regni Huns a) Quae edicti Rakofienfis occafio fuerit, quomodo itein illi derogatum fit, meminimus in rebus V Jadislai 11. regis §. VIII. et IX. |