Page images
PDF
EPUB

fortuna gefto, finem impofiturus Ludouicus, pacemque fuis redditurus; quod armorum vi non poterat, prudentia perfecit: cum enim animaduertiffet Tuartkum, feditionis autorem, qui Stephano in Boffnenfi banatu fuccefferat, regios titulos ambire, fiduciarium S. coronae Hungaricae Boffniae regem appellauit, cuius tituli fulgore perftrictus Tuart kus, continuo pofitis armis, fidem fuam Ludouico noftro A. C. 1366. obftrinxit. Sic ille 1366 tum vniuerfam Bolfniam in feudum obtinuit demto Chulmae ducatu, quem Elifabethae reginae iuniori coniugi fuae dotis nomine dudum iam Ludouicus infcripferat (a). Opportuna hac indulgentia id etiam confecutus fuit Ludouicus, vt Tuartkus cum multis fuorum Romano-catholicae ecclefiae fe fe adiunxerit qua in re plurimum defudauit F. Peregrinus ex ord. S. Francifci Boffnenfis epifcopus, fuis cum fratribus, a Ludouico rege eo deftinatis (b).

§. XVI.

Belli Veneti caufae.

Omnium Ludouici regis expeditionum cum ob collectam inde gloriam, tum ob procu tas monarchiae fuae vtilitates praecipua fuit

(a) Annales reg. Hung. ad an. cit.

(6) Chronicon cap. XLVII. Hiftor, ecclef. Zagrab. pag. 136.

[blocks in formation]

illa, quam in Venetos fufceperat. Dudum iam alienum a Venetis gerebat animum, quod viuo adhuc patre, illorum artibus concitata apud Dalmatinos feditione, pleraeque vrbes, et infulae a S. coronae Hungaricae obedientia difcefferint, eorumdemque reipublicae fe coniunxerint. Venetorum aere, confilioque fouebantur porro cum in Dalmatia, tum vero in Boffnia turbae domefticae, vt adeo non prius pacem, fecuritatemque monarchiae fuae limitibus reftituendam putaret Ludouicus, quam Venetis totius Dalmatiae, veteri iure ad coronam Hungariae fpectantis, dominatu deiectis. Ne bellum diu animo preffum prius erumperet, Neapolitana expeditio femel, ac iterum adornata obicem pofuit: quin etiam cum altera vice Neapolim pararet, quo tutius, et celerius Adriaticum mare transmittere poffet Ludouicus, A. C. 1350 1350. quinquennales cum Venetis pactus fuit inducias. Hae vbi ad exitum vergebant, miffo repente Venetias oratore, Andream Dandulum Venetorum ducem admonuit, vt Dalmatiam integram, quod ea ad ius facrae coronae fuae fpectaret, neque vl lo legitimo titulo inde auulfa effet, fine. mora reftitueret; secus fibi neceffitatem impofitum iri, res amiffas bello repetendi: quod cum ille facturum fe negauiffet, fatali 1356 A. C. 1356. bello rempublicam inuoluit (a).

(a) Chronicon cap. XXVI, Annal. reg. Hung, ad an, cit.

[ocr errors][merged small]

Refponfo Venetorum accepto Ludouicus totum in celeritate pofitum ratus, prius geminis exercitibus Venetos aggreffus fuit, quam belli fama Venetias perueniret. Centum millibus armatorum duce Ioanne Chuz Dalmatiae, et Croatiae bano ad oppugnandas Dalmatinas vrbes relicto, ipfe totidem copiis, potiffimum equitibus ftipatus, feftinato per Iftriam itinere, in Taruifino agro confedit, vbi ei patriarcha Aquileienfis, et Francifcus de Carraria Patauii regulus fe fe conjunxere. Vtrobique fauentem fibi nacti funt fortunam Hungari. Rex opera potiffimum Thomae de Monoízlo pluribus praeliis victor, arcibus , ciuitatibusque plerisque potitus, Taruifium arctiffima premebat obfidione, dum alter interea exercitus in Dalmatia nihilo inferiores habebat fucceffus. Sic in angu ftum redacti Veneti oblato Spalato, et Tragurio pacem a Ludouico petiere, quam tamen, nifi Dalmatia omni reftituta, negauit fe couceffurum. Inftauratum igitur vere anni infequentis 1357. bellum, vota Ludouici 1357 quam cumulatiffime expleuit: poft longam oppugnationem Iadrenfes vrbis fuae deditionem fecere, arx autem ab Hungaris duce Elderbacbio de Monyorókerék per muros eluctatis expugnata fuit. Principis vrbis cafum mox confecutae funt aliae: Tragurium, Spalatum, Sibenicum, ceteraeque vrbes, et infulae partim vi, partim deditione occupa

=

tae, vt adeo exeunte autumno vniuerfa prope Dalmatia Venetis erepta, in Hungarorum concefferit poteftatem. Eluxit toto hoc bello, fiue Taruifii, fiue in Dalmatia adminiftrato, virtus nonnullorum ex Hungaris, quos ad pofterorum memoriam iuuat huc adnotare; tales autem fuere praeter eos, quos iam commemorauimus: Nicolaus de Hederuara, Paulus de Cheel, ac Benedictus filius Hem.

S. XVIII.

Exitus optatiffimus Dalmatia recuperata. Tanta ditionum fuarum iactura commoti Veneti, cum per oratores fuos, tum vero per Innocentium VI. pontificem pacem ab Hungaro rege petiere; poft multa in Iadrenfi ciuitate cum Stephano Zagrabienfi epifcopo, et Nicolao de Zeech iudice curiae Ludouici regis oratoribus habita colloquia, inita demum fuit his legibus concordia: Vniuerfa Dalmatia fuis cum infulis Hungaris cederet: Veneti omni in eam iure fe abdicarent, ac ipfo etiam Dalmatiae, et Croatiae titulo in pofterum abftinerent. Marcbia Taruifina per Hungaros occupata bona fide Venetis redderetur: a mutuis in Adriatico populationibus abftineretur: captiui vtrinque dimitterentur: lites denique Venetos inter, et Hungaros aliquando oriturae per pontificem dirimerentur. Pacta haec, vt in perpetuum firma permanerent, praecipui reipublicae Venetae fenatores,

[ocr errors]

fuo fuccefforumque fuorum nomine iusiu
randum praeftare, appofitisque nominibus,
et figillis roborare iuffi: id quod XXV. Fe-
bruarii A. C. 1358. factum fuit (a). Vtilif. 1358
fimam hanc Ludouico regi, totique Hunga
riae fuiffe pacem, non eft, cur geographiae
peritis explicemus: tota enim, qua late pa-
tet, Dalmatia, inde ab vltimis Iftriae fini-
bus Dyrrachium vfque, ad S. coronae Hun-
garicae dominationem rediit. In hoc terra-
rum, marisque ambitu fuere praediuites,
mercatuique faciendo opportunae vrbes:
Nona, Iadra, Scardona, Sibenicum, Tragu-
rium, Spalatum, et Ragufa in continente,
in infulis vero: Cherfus, Veglia, Arbus, Pa-
gus, Brachia, Lefina, et Curfola, feu Cor-
czola. Hac ratione Dalmatia vniuerfa fpon-
tanea olim totius gentis deditione, fub Co-
lomanno rege S. coronae Hungaricae vnita,
poft multas viciffitudines Ludouico primo
imperante ad Hungaros poftliminio rediit,
maximasque ob maritima cum exteris com-
mercia attulit vtilitates.

(a) Quod huc facit, tabularum pacis fragmentuni
vide in notitia rer. Hung. Tom. II. fecundae
editionis pag. 81. integras autem lege apud Lu-
cium lib. IV. cap. XVII. pag. 227. Confulen-
dus item Sanutus in vitis ducum Venetorum apud
cl. Muratorium Tom. XXII, a pag. 646.

« PreviousContinue »