univerfam, et confenfum amabilem, quem Pythagoras per harmoniam poetico ritu fubinduxit, Homerus etiam per auream illam Jovis catenam de cœlo fufpenfam infigniter, appofitéque adumbravit. Hinc autem Ariftoteles, Pythagoræ, et Platonis æmulus et perpetuus calumniator, ex labefactatis tantorum virorum fententiis viam fternere ad gloriam, cupiens inauditam hanc cælorum fymphoniam, fphæ rarumque modulos affinxit Pythagoræ. Quod fi fic tuliffet five fatum, five fors, ut tua in me, Pythagora pater, transvolaffet anima, haud utíque deeffet qui te facile affereret, quantumvis gravi jamdiu laborantem infamia. At vero quidni corpora cæleftia, inter perennes illos circuitus, muficos efficiant fonos? Annon æquum tibi videtur Aristoteles? næ ego vix credam intelligentias tuas fedentarium illum rotandi coeli laborem potuiffe tot fæculis perpeti, nifi ineffabile illud aftrorum melos detinuiffet abituras, et mo dulationes delinimento fuafiffet moram. Quam fi tu cœlo adimas fane mentes illas pulchellas, et miniftros deos plane in piftrinum dedis, et ad molas trufatiles damnas. Quinetiam ipfe Atlas ruituro ftatim cœlo jampridem fubduxiffet humeros, nifi dulcis illa concentus anhelantem, et tanto fub onere fudabundum lætiffima voluptate permulfiffet. Ad hæc, pertæfus aftra Delphinus jamdiu coelo fua præoptaffet maria, nifi probe calluiffet, vocales cœli orbes lyram Arioniam fua. vitate longe fuperare. Quid! quod credibile eft ipfam alaudam prima luce recta in nubes evolare, et Lusciniam totam noctis folitudinem cantu tranfigere, ut ad harmonicam cœli rationem, quam attente aufcultant, fuos corrigant modulos. Hinc quoque mufarum circa Jovis altaria dies noctéfque faltantium ab ultima rerum origine increbuit fabula; hinc Phæbo lyræ peritia ab longinqua vetuftate attributa eft. Hinc harmoniam Jovis et Electræ fuiffe filiam reverenda credidit antiquitas, quæ cum Cadmo nuptui data effet, totus cœli chorus concinuiffe dicitur. Quid fi nullus unquam in terris audiverit hanc aftrorum fymphoniam? Ergone omnia fupra lunæ fphæram muta prorfus erunt, torpidoque filentio confopita? Quinimo aures noftras incufemus debiles, quæ cantus et tam dulces fonos excipere aut non poffunt, aut non dignæ funt. Sed nec plane inaudita eft hæc cœli melodia; quis enim tuas Ariftoteles in media æris plaga tripudiantes capras putaverit, nifi quod præcinentes cœlos cœlos ob vicinitatem clare cum audiant, non poffint fibi temperare quo minus agant choreas. At folus inter mortales concentum hunc audiffe fertur Pythagoras; nifi et ille bonus quifpiam genius, et cœli indigena fuerit, qui forte fuperum juffu delapfus eft ad animos hominum facra eruditione imbuendos, et ad bonam frugem revocandos: ad minimum certe vir erat, qui omnes virtutum numeros in fe continebat, quique dignus erat cum diis ipfis fui fimilibus fermones mifcere, et cæleftium perfrui confortio : ideoque nihil miror, fi dii ejus amantiffimi abditiffimis eum naturæ fecretis intereffe permiferint. Quod autem nos hanc mi, nime audiamus harmoniam fane in caufa videtur effe furacis Promethei audacia, quæ tot mala hominibus invexit, et fimul hanc fœlicitatem nobis abftulit qua nec unquam frui licebit, dum fceleribus cooperti belluinis cupiditatibus obru. tefcimus; qui enim poffumus cœleftis illius foni capaces fieri, quorum animæ (quod ait Perfius) in terras curvæ funt, et cœleftium prorfus inanes. At fi pura, fi casta, fi nivea geftaremus pectora, ut olim Pythagoras, tum quidem fuaviffima illa ftellarum circumeuntium mufica perfonarent aures noftræ, et opplerentur; atque dein cuncta illico tanquam in aureum illud fæculum redirent; nofque tum demum miferiarum immunes, beatum et vel diis invidendum degeremus otium. Hic autem me veluti medio in itinere tempus intersecat, idque perfane opportune vereor enim ne incondito miniméque numerofo ftylo, huic quam prædico harmoniæ, toto hoc tempore obftrepuerim; fuerimque ipfe impedimento, quo minus illam audiveritis: Itaque Dixi. IN SCHOLIS PUBLICIS. Contra Philofophiam Scholafticam, Quærebam nuper obnixe, academici, nec in poftremis hoc mihi curæ erat quo potiffimum verborum apparatu vos auditores meos exciperem, cum fubito mihi in mentem venit id quod Marcus Tullius (à quo, non fine faufto omine exorditur oratio mea) toties commifit literis; in hoc fcilicet partes rhetoris fitas effe, ac pofitas, ut doceat, delectet, et denique permoveat. Proinde iftuc mihi tantummodo propofui negotium, ut ab hoc triplici oratoris munere quam minime difcedam. At quoniam docere vos confummatos undique homines non eft quod ego mihi fumam, nec quod vos fuftineatis, liceat faltem (quod proximum eft) monere aliquid fortaffe non omnino abs re futurum; delectare interim, quod fane perquam vereor, ut fit exilitatis meæ, erit tamen defiderii fumma, quam fi attigero, certe parum erit, quin et permoveam. Permovebo autem in præfens abunde, ex animi fententia, fi vos auditores inducere potero, ut immania illa, et prope monftrofa fubtilium, quod aiunt, doctorum volumina rariori manu evol vatis, utque verrucofis fophiftarum controverfiis paulo remiffius indulgeatis. At vero ut palam fiat omnibus quam fit æquum atque honeftum quod fuadeo, ftrictim oftendam, et pro mea femihorula hifce ftudiis nec oblectari animum, nec erudiri, nec denique commune bonum quicquam promoveri. Et certe in primis ad vos provoco, academici, fi qua fieri poteft ex mea veftri ingenii conjectura, quid, quæfo, voluptatis ineffe poteft in feftivis hifce tetricorum fenum altercationibus, quæ fi non in Trophonii antro, certe in Monachorum fpecubus natæ olent, atque fpirant fcriptorum fuorum torvam feveritatem, et paternas rugas præ fe ferunt, quæque inter fuccinctam brevitatem plus nimio prolixæ tædium creant, et naufeam; at fi quando productiores legun leguntur,tum quidem averfationem pene naturalem, et fi quid ultra eft innati odii pariunt lectoribus. Sæpius ego, auditores, cum mihi forte aliquoties imponeretur neceffitas inveftigandi paulifper has argutiolas poft retufam diutina lectione et animi et oculorum aciem, fæpius inquam ad inerfpirandum reftiti, et fubinde penfum oculis emenfus quafivi miferum tædii folatium; cum vero plus femper viderem fupereffe, quàm quod legendo abfolveram, equidem inculcatis hifce ineptis quoties præoptavi mihi repurgandum Augeæ bubile, foelicemque prædicavi Herculem, cui facilis Juno hujufmodi ærumnam nunquam imperaverat exantlandam. Nec materiam hanc enervem, languidam, et humi ferpentem erigit, aut attollit floridior ftylus, fed jejunus et exfuccus rei tenuitatem adeo conjunctiffime comitatur, ut ego utique facile crediderim fub trifti Saturno fcriptam fuiffe, nifi quod innocua tunc temporis fimplicitas ignoraret prorfus offucias iftas, et diverticula, quorum hi libri scatent ubique. Mihi credite, juvenes ornatiffimi, dum ego inanes hafce quæftiunculas nonnunquam invitus percurro, videor mihi per confragofa tefqua, et falebras, perque vaftas folitudines, et præruptas montium anguftias iter conficere; propterea nec verifimile eft venuftulas, et elegantes mufas pannofis hifce, et fqualidis præeffe ftudiis, aut deliros horum fectatores in fuum vendicare patrocinium; immo exiftimo nullum unquam fuiffe iis in Parnaffo locum, nifi aliquem forte in imo colle angulum incultum, inamonum, dumis et fpinis afperum, atque horridum, carduis, et denfa urtica coopertum, à choro et frequentia dearum remotiflimum, qui nec emittat lauros nec fundat flores, quò denique Phoebeæ citharæ nunquam pervenerit fonus. Divina certe poefis ea, qua cœlitus impertita eft, virtute obrutam terrena fæce animam in fublime exufcitans, inter cœli templa locat, et quafi nectareo halitu afflans, totamque perfundens ambrofia, cœleftem quodammodo inftillat beatitudinem, et quoddam immortale gaudiam infufurrat. Rhetorica fic animos capit hominum, adeoque fuaviter in vincula pellectos poft fe trahit, ut nunc ad mifericordiam permovere valeat, nunc in odium rapere, nunc ad virtutem bellicam accendere, nunc ad contemptum mortis evehere. Hiftoria pulchre concinnata nunc inquietos animi tumultus. fedat et componit, nunc delibutum gaudio reddit, mox: evo evocat lachrymas, fed mites eas et pacatas, et quæ mœstæ nefcio quid voluptatis fecum afferant. At vero futiles hæ, nec non ftrigofæ controverfiæ, verborumque velitationes in commovendis animi affectibus, certe nullum habent imperium; ftuporem duntaxat et torpedinem accerfunt ingenio; proinde neminem oblectant, nifi qui agreftis, et hirfuti plane pectoris eft, quique ex arcano quodam impetu ad lites et diffidia proclivis, et infuper impendio loquax à recta et fana fapientia abhorret femper atque avertitur. Amandetur itaque cum fuis captiunculis fane, vel in montem Caucafum, aut ficubi terrarum cæca dominatur barbaries, ibique fubtilitatem fuarum et præstigiarium ponat officinam, et pro libitu de rebus nihili torqueat et angat fe, ufque dum nimia folicitudo, veluti Prometheus ille vultur cor exederit, penitusque abfumpferit. Sed nec minus infrugifera funt, quam injucunda hæc ftudia, et quæ ad rerum cognitionem nihil prorfus adjutant. Ponamus enim ob oculos omnes illos turmatim cucullatos vetulos, harum præcipue captionum figulos, quotufquifque eft qui ullo beneficio locupletaverit rem literariam? Citra dubium profecto cuitam et nitidam, et manfuetiorem philofophiam afperitate impexa deformem pene reddidit, et veluti malus genius, humana pectora fpinis et fentibus implevit, et perpetuam in fcholas intulit difcordiam, quæ quidem fœlices difcentium progreffus mirum in modum remorata eft. Quid enim? ultrò citróque argutantur verfipelles philofophaftri? hic fuam undique fententiam graviter firmat, ille contra magna mole labefactare adnititur, et quod inexpugnabili argumento munitum exiftimes, id ftatim adverfarius haud multo negotio amolitur. Hæret interea lector, tanquam in bivio, quò divertat, quò inclinet anceps, et incertus confilii, dum tot utrinque confertim vibrantur tela, ut ipfam lucem adimant, rebufque profundam afferant caliginem, adeo ut jam lectori tandem opus fit, ut diuturnos Cereris imitatus labores, per univerfum terrarum orbem accenfa face quærat veritatem, et nufquam inveniat: eo ufque demum infaniæ redactus eft, ut fe mifere cæcutire putet, ubi nihil est, quod videat. Ad hæc non rarenter ufu venit, ut, qui harum difputationum fuligini addicunt fe totos et devovent, fi forte aliud quidvis aggrediantur à fuis deliramentis alienum, mire prodant infcitiam fuam, et deridiculam infantiam. Noviflime, fum mus |