accederem; sciat denique populus Anglicanus, quem mestre ferè spatium tenuisset, (ubi et Luca Holstenio, aliisque viris cum doctis tum ingeniosis, sum usus humanissimis,) Neapolim perrexi: Illic per eremitam quendam, quîcum Roma iter feceram, ad Joannem Baptistam Mansum, marchionem Villensem, virum nobilissimum atque gravissimum, (ad quem Torquatus Tassus insignis poeta Italus de amicitia scripsit,) sum introductus; eodemque usus, quamdiu illic fui, sanè amicissimo; qui et ipse me per urbis loca et proregis aulam circumduxit, et visendi gratia haud semel ipse ad hospitium venit: Discedenti seriò excusavit se, tametsi multò plura detulisse mihi officia maximè cupiebat, non potuisse illa in urbe, propterea quòd nolebam in religione esse tectior. In Siciliam quoque et Græciam trajicere volentem me, tristis ex Anglia belli civilis nuntius revocavit: Turpe enim existimabam, dum mei cives domi de libertate dimicarent, ne animi causa otiosè peregrinari. Romam autem reversurum, monebant mercatores se didicisse per literas parari mihi ab Jesuitis Anglis insidias, si Romam reverterem ; eò quod de religione nimis liberè loquutus essem. Sic enim mecum statueram, de religione quidem iis in locis sermones ultrò non inferre; interrogatus de fide, quicquid essem passurus, nihil dissimulare. Romam itaque nihilominùs redii: Quid essem, si quis interrogabat, neminem celavi; si quis adoriebatur, in ipsa urbe pontificis, alteros prope duos menses, orthodoxam religionem, ut antea, liberrimè tuebar: Deoque sic volente, incolumis Florentiam rursus perveni; haud minùs mei cupientes revisens, ac si in patriam revertissem. Illic totidem, quot priùs, menses libenter commoratus, nisi quod ad paucos dies Luccam excucurri, transcenso Apennino, per Bononiam et Ferraram, Venetias contendi. Cui urbi lustrandæ cum mensem unum impendissem, et libros, quos per Italiam conquisiveram, in navem imponendos curâssem, per Veronam ac Mediolanum, et Pæninas Alpes, lacu denique Lemanno, Genevam delatus sum. Quæ urbs, cùm in mentem prosequutus est. Commendatum ab aliis nobilissimus mihi hinc veniat Mori calumniatoris, facit ut Deum vir Thomas Scudamorus vicecomes Slegonensis, Caroli hic rursus testem invocem, me his omnibus in locis, regis legatus, Parisiis humanissimè accepit; meque ubi tam multa licent, ab omni flagitio ac probro inteHugoni Grotio viro eruditissimo, ab regina Suecorum grum atque intactum vixisse, illud perpetuò cogitantem, tunc temporis ad Galliæ regem legato, quem invisere si hominum latere oculos possem, Dei certè non posse. cupiebam, suo nomine, et suorum uno atque altero de- Geneva cum Joanne Deodato, theologiæ professore ducente, commendavit: Discedenti post dies aliquot doctissimo, quotidianus versabar. Deinde eodem itinItaliam versus, literas ad mercatores Anglos, quà iter ere, quo priùs, per Galliam, post annum et tres plus eram facturus, dedit, ut quibus possent officiis mihi minus menses in patriam revertor; eodem ferme præstò essent. Nicæa solvens, Genuam perveni; mox tempore quo Carolus cum Scotis, rupta pace, bellum Liburnum et Pisas, inde Florentiam. Illa in urbe, alterum quod vocant episcopale, redintegrabat; in quam præ cæteris propter elegantiam cum linguæ tum quo fusis primo congressu regiis copiis, cùm videingeniorum semper colui, ad duos circiter menses sub-ret etiam omnes Anglos, et meritò quidem, in se stiti; illic multorum et nobilium sanè et doctorum pessimè animatos, malo coactus, non sponte, parhominum familiaritatem statim contraxi; quorum etiam lamentum haud ita multò post convocavit. Ipse, privatas academias (qui mos illic, cum ad literas huma- sicubi possem, tam rebus turbatis et fluctuantibus, miores, tum ad amicitias conservandas laudatissimus locum consistendi circumspiciens, mihi librisque meis, est) assiduè frequentavi. Tui enim Jacobe Gaddi, sat amplam in urbe domum conduxi; ibi ad interCarole Dati, Frescobalde, Cultelline, Bonmatthæi, missa studia beatulus me recepi; rerum exitu Deo imClementille, Francine, aliorumque plurium memoriam, primis, et quibus id muneris populus dabat, facile perapud me semper gratam atque jucundam, nulla dies misso. Interea parlamento rem strenuè gerente, episcodelebit. Florentia Senas, inde Romam profectus, post-porum fastus detumuit. Ut primùm loquendi saltem quam illius urbis antiquitas et prisca fama me ad bi- cœpta est libertas concedi, omnia in episcopos aperiri ora; alii de ipsorum vitiis, alii de ipsius ordinis vitio con- | endas, unde vera atque interna oritur libertas, virtute queri; iniquum esse, se solos ab ecclesiis omnibus, hominum mentes, nihil ad rempublicam bene gerendım. quotquot reformatæ sunt, discrepare; exemplo fratrum, et quam diutissimè conservandam majus momentum sed maximè ex verbo Dei, gubernari ecclesiam conve- potest afferre. Postremò de typographia liberanda, n nire. Ad hæc sanè experrectus, cùm veram affectari veri et falsi arbitrium, quid edendum, quid premendam. viam ad libertatem cernerem, ab his initiis, his passi- penès paucos esset, eosque ferè indoctos, et vulgara bus, ad liberandam servitute vitam omnem mortalium, judicii homines, librorum inspectioni præpositos, por rectissimè procedi, si ab religione disciplina orta, ad quos nemini ferè quicquam quod supra vulgus sapat, mores et instituta reipublicæ emanaret, cùm etiam me in lucem emittere, aut licet aut libet, ad justæ orations ita ab adolescentia parassem, ut quid divini, quid modum Areopagiticam scripsi. Civilem, quæ pœhumani esset juris, ante omnia possem non ignorare, trema species restabat, non attigeram; quam, magimeque consuluissem ecquando ullius usus essem futurus, tratui satis curæ esse cernebam: Neque de jure regu si nunc patriæ, inmo verò ecclesiæ totque fratribus quicquam à me scriptum est, donec rex hostis à senata evangelii causa, periculo sese objicientibus deessem, judicatus, belloque victus, causam captivus apud je statuti, etsi tunc alia quædam meditabar, huc omne in- dices diceret, capitisque damnatus est. Tum vero ta2genium, omnes industriæ vires transferre. Primùm dem, cùm presbyteriani quidam ministri, Carolo prias itaque de reformanda ecclesia Anglicana, duos ad ami- infestissimi, nunc independentium partes suis anteferri, cum quendam libros conscripsi: Deinde, cum duo præ et in senatu plus posse indignantes, parlamenti sercæteris magni nominis episcopi suum jus contra minis- tentiæ de rege late (non facto irati, sed quod ipsorum tros quosdam primarios assererent, ratus de iis rebus, factio non fecisset) reclamitarent, et quantum in ipsa quas amore solo veritatis, et ex officii Christiani ratione erat, tumultuarentur, ausi affirmare protestantium ¿xdidiceram, haud pejùs me dicturum, quàm qui de suo trinam, omnesque ecclesias reformatas ab ejusmodi is quæstu et injustissimo dominatu contendebant, ad reges atroci sententia abhorrere, ratus falsitati un hunc, libris duobus, quorum unus de episcopatu præ- apertæ palàm eundum obviàm esse, ne tum quidem de latico, alter de ratione disciplinæ ecclesiastica inscri- Carolo quicquam scripsi aut suasi, sed quid in genere bitur, ad illum, scriptis quibusdam animadversionibus, contra tyrannos liceret, adductis haud paucis sum et mox apologia, respondi ; et ministris facundiam ho- morum theologorum testimoniis, ostendi; et insiguen minis, ut ferebatur, ægrè sustinentibus, suppetias tuli; hominum meliora profitentium, sive ignorantiam sie et ab eo tempore, si quid postea responderent, interfui. impudentiam propè concionabundus incessi. Liber iste Cùm petiti omnium telis episcopi tandem cecidissent, non nisi post mortem regis prodiit, ad componend otiumque ab illis esset, verti aliò cogitationes; si qua potiùs hominum animos factus, quàm ad statuendim in re possem libertatis veræ ac solidæ rationem promo- de Carolo quicquam quod non mea, sed magistratuum vere; quæ non forìs, sed intus quærenda, non pug-intererat, et peractum jam tum erat. Hanc intra prinando, sed vitam rectè instituendo recteque adminis- vatos parietes meam operam nunc ecclesie, nunc rel trando, adipiscenda potissimùm est. Cùm itaque tres publicæ gratis dedi; mihi vicissim vel hæc vel a omnino animadverterem libertatis esse species, quæ præter incolumitatem nihil; bonam certè conscientiam. nisi adsint, vita ulla transigi commodè vix possit, ec- bonam apud bonos existimationem, et honestam har clesiasticam, domesticam seu privatam, atque civilem, dicendi libertatem facta ipsa reddidere: Commoda a deque prima jam scripsissem, deque tertia magistratum alii honores gratis ad se trahebant: Me nemo amb sedulò agere viderem, quæ reliqua secunda erat, do- tem, nemo per amicos quicquam petentem, curia forike mesticam mihi desumpsi; ea quoque tripartita, cùm affixum petitorio vultu, aut minorem conventuum ves videretur esse, si res conjugalis, si liberorum institutio tibulis hærentem nemo me unquam vidit. Domi le rectè se haberet, si denique liberè philosophandi potestas me continebam, meis ipse facultatibus, tametsi ba esset, de conjugio non solùm ritè contrahendo, verùm civili tumultu magna ex parte sæpe tetentis, et censet. etiam, si necesse esset, dissolvendo, quid sentirem ex- fere iniquiùs mihi impositum, et vitam utcunque fr plicui; idque ex divina lege quam Christus non sus- tolerabam. His rebus confectis, cùm jam abunde tulit, nedum aliam, toto lege Mosaïca graviorem, civil- existimarem mihi futurum, ad historiam gentis, ah iter sanxit; quid item de excepta solùm fornicatione tima origine repetitam, ad hæc usque tempora, si p sentiendum sit, et meam aliorumque sententiam exsem, perpetuo filo deducendam me converti: Quatu prompsi, et clarissimus vir Seldenus noster, in uxore jam libros absolveram, cum ecce nihil tale cogitant Hebræa plus minus biennio pòst edita, uberiùs demon- me, Caroli regno in rempublicam redacto, conc stravit. Frustrà enim libertatem in comitiis et foro status, quod dicitur, tum primùm authoritate parlame crepat, qui domi, servitutem viro indignissimam, infe- constitutum, ad se vocat, meaque opera ad res pres riori etiam servit ; ea igitur de re aliquot libros edidi; tim externas uti voluit. Prodiit haud multò post eo præsertim tempore cùm vir sæpe et conjux hostes butus regi liber, contra parlamentum invidiosissime st inter se acerrimi, hic domi cum liberis, illa in castris scriptus: Huic respondere jussus, Iconi Iconoclass hostium materfamilias versaretur, viro cædem atque opposui; non "regiis manibus insultans,” ut ins?perniciem minitans. Institutionem deinde liberorum lor, sed reginam veritatem regi Carolo anteponensi uno opusculo breviùs quidem tractabam; sed quod satis arbitratus; immo cum præviderem hanc calama arbitrabar iis fore, qui ad eam rem, qua par esset dili- cuivis maledico in promptu fore, ipso exordio, et s gentia, incumberent; qua quidem re, nihil ad imbu- aliàs, quoad licuit, à me istam invidiam sum amit Prodiit deinde Salmasius; cui quis responderet, adeò | Priapeïa vivere: Exurget, mihi crede, aliquando quem non diu, quod ait Morus, dispiciebant, ut me in concilio inclamas toties ultionum Deus; exurget, teque impritum etiam præsentem statim omnes ultro nominarent. mis eradicabit, diaboli ministrum, et reformatæ eccleHactenus ad obturandum os tuum, More, et mendacia siæ infandum dedecus et luem. Inculpantibus Salmasii redarguenda bonorum maximè virorum in gratiam, qui maledicentiam quamplurimis, respondes, "Sic cum me aliàs non nôrint, mei rationem reddidi. Tu igitur, parricidis monstrorum omnium turpissimis, fuisse agenMore, tibi dico immunde, puweŋri, obmutesce inquam; dum." Laudo; telis enim nos instruis: et quo te pacto, quo enim magis mihi maledixeris, eo me rationes meas tuosque perduelles tractari conveniat, commodus doces, uberiùs explicare coëgeris; ex quo aliud lucrari nihil nosque ipse absolvis. Nunc quando ratione nibil potes, poteris, quàm ut tibi mendaciorum opprobrium adhuc ne audes quidem occupatum ab Salmasio jus omne regravius concilies, mihi ad integritatis commendationem gium, et quicquid est in eo rationis causatus, à conleo latiùs viam aperias. Reprehenderam ego Salmasium, tumeliis et rabie ad narrationes quasdam miserabiles qir quòd extraneum se et alienigenam rebus nostris immis- conversus, expers rationis, institutos ab initio clamores cuisset: Tu instas, " ad eos, qui ad Angliam non per- tantùm persequeris: quas partim Salmasianas recoxisti, tinent, hanc defensionem maxime pertinere." Quid partim ex elencho illo iλeyxsw anonymo, qui non paenim? "Possint," inquis, “Angli existimari studio tria solùm, sed nomine etiam profugit, descriptas interpartium acriùs agere; Gallos verò consentaneum est polasti: quarum ad præcipua capita, vel in Iconoclaste, rei, non hominum, rationem habuisse." Ad hæc eadem vel in Salmasianis ita jam respondi, ut citra modum quæ priùs regero; externum et longinquum, qualis tu historiæ, responderi ampliùs posse non putem. Semes, in alienas res præsertim turbatas, immersurum se perne ego ut identidem eandem orbitam teram, et ad neminem nisi corruptum; Salmasium prius demonstravi balatronis cujusque stridorem dicta toties cogar iterare? mercede conductum; te constat per Salmasium et Arau- non faciam; neque mea sic abutar vel opera vel otio. sionenses professoriam cathedram petiise; deinde, quod Si quis conductitios ejulatus, et compositos venalissimi fedius est, exagitas parlamentum, et subagitas Pon- hominis ploratus, si quis declamatiunculas, quas etiam tiam. Quam autem affers rationem, cur hæc ad exteros ancillaris concubitus, adulterinas edixit et spurias, Mopotius pertinerent, deridicula prorsùs est; si enim Angli rilli nothi gemellas, fide satis locupletes, arbitratur esse, partium studiis feruntur, quid vos aliud, qui illos solos ad me quod attinet, nihil quidem moror, quo minùs sequimini, quàm eorum affectus duntaxat in vos trans- ita existimet; neque enim est ut ab ejusmodi credulo fertis? Adeò ut, si Anglis illis credendum in sua causa ac temerario metuendum nobis quicquam sit: attingam non est, vobis profectò sit multò minùs; qui rerum tamen pauca, multorum instar, ex quibus tam quis nostrarum nibil intelligitis, aut saltem creditis, nisi ipse, quàm quid dicat, et quid de reliquo judicandum quas ab ipsis accepistis, quibus, vestra quoque senten- sit, summatim intelligetis. Postquam de camera pletia, vix est credendum. Hic rursum effundis te in lau- bis et camera procerum ad unam redigenda, multa dem magni Salmasii: Magnus sanè tibi fuit, quem tu exoticus deblateravit (quod postulatum nemo sauus quasi pro lenone habuisti ancillæ suæ; laudas tamen; reprehenderet) "ut æqualitate," inquit, “in remat is te non laudat, immo ante mortem palàm est abo- publicam invecta, ad eandem in ecclesiam introduminatus, seque ipse millies incusavit, quod Spanhemio cendam procederetur; tunc enim adhuc stabant episgravissimo theologo, de te, quàm impius esses, non cre- copi: hic nisi sit purus putus anabaptismus, nihil didisset. Nunc totus in rabiem versus rationi quasi re- video." Quis hoc à theologo et ministro Gallico spenuntias; "Jamdudum ratione” scilicet "defunctus est rasset unquam? sanè qui anabaptismus quid sit, nisi Salmasius." Tu clamandi tantum et furendi partes hoc sit, non videt, eum ego crediderim haud magis vitibi deposcis, et tamen primas in maledicendo etiam dere quid sit baptismus. Sed si res propriis vocabulis tribuis Salmasio; 66 non quia verbis sævit, sed quia appellare malimus, æqualitas in republica non est anaSalmasius." Teppoλóye! Has nempe argutias baptismus, sed democratia, longè antiquior: in ecclesia morigeranti debemus Pontiæ. Hinc clamor tuus præsertim constituta, est disciplina apostolica. At argutari atque etiam minurizare didicit; hinc mini- enim "stabant episcopi." Fatemur, stabant et Genevæ; tabundus quoque, "experiemini," inquis," aliquando, cum illa civitas et episcopum et eundem legitimum fdissima belluæ, quid styli potuerint." Tene expe- principem religionis causa expulit; quod illis laudi, riemur, ancillariole, tene moche, aut stylum tuum, cur id nobis probro ducitur? scio quid tibi vis, More, ancillis tantummodo metuendum? Cui si quis rapha- Genevensium suffragia ultum is; quibus dimissus cum num aut mugilem solùm intenderit, actum mehercule ignominia, an ejectus ex illa ecclesia fueris, in dubio præclarè tecum putes, si nate non fissa, et incolumi est. Te ergo cum Salmasio tuo ab evangelico hoc instylo isto salaci tuo, queas aufugere. Equidem stituto descivisse, et ad episcopos transfugisse, si modò nou adeo sum," inquis," vacui capitis, ut provinciam refert quo tu transfugeris, apparet. "Deinde ad minisà Salmasio susceptam aggrediar:" Quam ille qui- trorum," inquis, "nostratium equalitatem respublica dem sine capite admodum vacuo, nunquam aggres-transiit, ut palàm sit eundem spiritum tunc viguisse sus fuisset; festivè tu quidem vacuitate capitis, mag- qui octavo demum anno nefando regis parricidio rem num Salmasium tibi anteponis. "At regii sanguinis peregit." Ergo idem ut videtur spiritus et ministros clamorem ad cœlum tollere," quod "ineruditi" etiam constituit vestrates, et parricidium peregit: Perge ut "debent:" hoc nempè tuum esse ais. Clama, vocife- occepisti, quas par est apostatam, eructare insanias. rare, boa; perge hypocritari, sancta verba usurpare, et "Non plures," inquis, " tribus libellis supplicibus con fecerunt, qui in regem animadverti postulabant." Quod | potiores. Multa sparsim inseris de "Cromuello,” que notum est, et ipse memini falsissimum esse. Sanè qui cujusmodi sint infra videbimus; de reliquis responsen has res apud nos memoriæ mandarunt, non tres tantum-jampridem Salmasio est. Judicium quoque regis nos modo libellos istiusmodi, sed multos ex diversis Angliæ provinciis, exercitusque legionibus unius ferè mensis spatio, tres uno die allatos fuisse memorant. Vides quanta cum gravitate hac de re deliberaverit senatus, cujus cunctationem populus lenitatis nimiæ suspectam tot supplicibus libellis eximendam putavit. Quot reris millia hominum fuisse idem sentientium, qui senatum ad id hortari, quod jam tum seriò agitabat, vel importunum existimarent vel supervacaneum? quorum ex numero et ipse fui, qui tamen quid voluerim obscurum non est. Quid si conticuissent omnes rei magnitudine perculsi, eone minùs habuisset senatus in re tanta quod statueret, expectandusne populi nutus erat, ex quo tantorum exitus consiliorum penderet? enimverò supremum gentis concilium, ab universo populo ea mente adhibitum, ut impotentem regis dominatum coerceret, posteaquam efferatum et repugnantem bello cepisset, si recurrere ad jussa populi deberet, velit jubeatne de captivo hoste supplicium sumi, profectò qui rempublicam fortissimè recuperassent, quid aliud fecisse viderenter quàm in laqueos tyranni à populo, si fors ita ferret, absoluti sese præcipites dedisse? aut si accepta maximis de rebus decernendi summa potestate, de iis quæ præsertim vulgi captum superant, non dico ad populum (nam cum hac potestate ipsi populus jam sunt) sed ad multitudinem rursus referre cogerentur, quæ, imperitiæ suæ conscia, ad eos prius omnia retulerat, quis ultro citroque referendi finis esset? quis tandem in hoc Euripo consistendi locus? quod firmamentum inter libellos istiusmodi tot capitum levissimorum, quæ salus quassatis rebus hominum foret? quid si restituendum regno Carolum postulassent? cujusmodi libellos extitisse aliquot non supplices sed minaces fatendum est seditiosorum hominum, quorum nunc odium, nunc miseratio æquè stulta aut malitiosa esse solebat; horumne ratio habenda fuit? qui "ut cum rege colloquium institueretur, ingenti," inquis, " numero pagis relictis ad parlamenti fores accurrebant; quorum senatores, immisso milite, plurimos trucidarunt." Et Surrienses dicis paganos, qui nescio aliorumne malitia, agrestes ipsi, an sua improbitate impulsi, cum libello supplice bene poti, et comessabundi potiùs, quam aliquid petituri, per urbem ibant; mox curiae fores, facto agmine, ferociter obsederunt; collocatos ibi milites stationibus deturbarunt, unum ad ipsas curiæ fores occiderunt, priusquam illos vel dicto vel facto quisquam lacessisset; inde meritò pulsi ac malè multati, haud ultra duos tresve occisi, vinolentiam potiùs quàm “libertatem spirantes." Passim concedis " potiores fuisse independentium partes, non numero, sed consilio et virtute militari." Unde ego et jure et merito superiores quoque fuisse contendo: nihil enim est naturæ convenientius, nihil justius, nihil humano generi utilius aut melius, quàm ut minor majori, non numerus numero, sed virtuti, consilium consilio cedat; qui prudentia, qui rerum usu, industria, atque virtute pollent, hi mea quidem sententia, quantumvis pauci, quantovis numero, plures erunt, et suffragiis ubique prætermittis, quamvis et illud à mago tuo rhetore per trossius ad eam urbem cum copiis accedens conveutum disturbavit. Iidem, in suo quodam ad Cromuellum imperatorem responso, An. 1650, fatentur punitum jure regem, juris tantummodo formam fuisse vitiosam, eo quòd ipsi in illius judicii consortium non vocarentur. Hoc ergo facinus sine illis atrox, cum illis egregium fuisset, ex eorum quippe nutu fas atque nefas pendebat, justum atque injustum definiendum erat: quid isti, obsecro, rege sibi reddito lenius in eum statuissent? At titur; alienas laudes perpetuò prædicare, suas tacere, solitus; hostium quoque civilium, si quis ad sanitatem rediit, quod experti sunt plurimi, nemo ignoscentior. Quòd si causa oppressi cujuspiam defendenda palam, si gratia aut vis potentiorum oppugnanda, si in quenquam bene meritum, ingratitudo publica objurganda sit, tum quidem in illo viro, vel facundiam vel constantiam nemo desideret, non patronum, non amicum, vel idoneum magis et intrepidum, vel disertiorem alium quisquam sibi optet; habet, quem non minæ dimovere Delegati Scotici à senatu Anglico responsum hoc recto, non metus aut munera proposito bono atque prius tulerant, nolle se regni Anglicani formam immuofficio, vultusque ac mentis firmissimo statu dejicere tare, postea tamen respondere se tunc noluisse, nunc valeant. Quibus virtutibus, et plerisque merito charus, velle, prout salus reipublicæ postularet." Et rectè et inimicissimis non contemnendus, gestarum egregiè quidem responderunt: quid tu hinc? "hæc stropha," rerum in republica laudem, dirupto te, More, tuique inquis, " omnia fœdera, commercium, ipsumque sensum similibus, apud omnes tum exteros tum posteros, in communem evertit." Tuum quidem evertit, qui nescis omne ævum propagabit. Sed pergendum: Rex capite inter libera promissa, et pactam fœderis fidem quid indamnatus est: "contra hanc vesaniam Londini pulpita tersit: Angli de forma reipublicæ suæ futura, cujus fere omnia detonare." Ligneo isto tonitru haud mul- rationem Scotis reddere necesse non erat, quod tum tum terres; istos Salmoneas nihil veremur, qui fic- ipsis videbatur, liberè quidem respondent; nunc salus titium illud fulmen et arrogatum sibi, aliquando luent; reipublicæ aliud suadebat; si fidem, si jusjurandum graves profectò authores et sinceri, qui paulò ante ex populo datum violare nollent. Utrum sanctius obliiisdem pulpitis contra pluralistas et nonresidentes stre- gare putas, liberumne de forma reipublicæ futura pitu æquè horribili detonabant; paulò post, raptis hic datum Scoticis legatis responsum, an necessarium de sibi ternis, ille quaternis prælatorum sacerdotiis, quos salute reipublicæ procuranda datum suo populo jusjutonando abegerant, atque inde nonresidentes necessario randum et summam fidem? Licere autem parlamento facti, eodem ipsi crimine tenebantur in quod detona- vel senatui, prout expedit, consilia mutare, quoniam haut, et sui quisque tonitrus bidental factus est: neque quicquid nos affirmamus, anabaptisticum tibi est et ullus adhuc pudor; nunc in vindicandis sibi decimis monstrosum, malo ex Cicerone audias pro Plancio. toti sunt; et sanè si decimarum tanta sitis est, censeo 'Stare omnes debemus tanquam in orbe aliquo reipubaffatim decimandos: non terræ fructus tantùm, sed et licæ; qui quoniam versetur, eam deligere partem demaris fluctus sibi habeant decumanos. Iidem primò 'bemus, ad quam nos illius utilitas salusque converterit. bellum suadebant in regem, ut in hostem exitio de- 'Et statim. Neque enim inconstantis puto, sententiam, votum; mox capto hosti, et imputatæ à semetipsis 'tanquam aliquod navigium atque cursum, ex reipubtotiès cædis ac sanguinis effusi damnato, parci volebant licæ tempestate moderari. Ego verò hæc didici, hæc atpote regi. Ita in pulpitis tanquam in taberna qua- vidi, hæc scripta legi, hæc de sapientissimis et clarisdam meritoria, quæ volunt mercimonia, quæ volunt 'simis viris et in hac republica, et in aliis civitatibus seruta, vendunt popello; et quod miserius est, quæ jam ' monumenta nobis literæ prodiderunt, non semper vendidere, quotiés volunt reposcunt. At" Scoti regem ' easdem sententias, ab iisdem, sed quascunque reipubsibi reddi flagitabant, commemorant senatus promissa 'licæ status, inclinatio temporum, ratio concordiæ posquando Anglis regem tradiderant." Atqui ego vel 'tularet, esse defendendas.' Hæc Marcus Tullius: Scotos etiam fatentes habeo, nulla omnino promissa sed tu, More, Hortensium mavis; hæc illæ ætatis publica intercessisse, cum rex traderetur; et turpe sanè quæ civile maximè prudentia floruerunt; quæ si sefuisset Anglis, regem suum à Scotis in Anglia conduc- quuntur anabaptista, mea quidem sententia sapiunt. titiis, reddendum non fuisse nisi per conditiones: quid? Quàm multa alia possem proferre, quæ à ministerculis quod ipsa parlamenti responsio ad Scotorum cartulas bisce et suo Salmasio, si res non verba spectemus, planè id. Mart. 1647, edita, ullam hac de re interpositam ab indocto, pro anabaptisticis damnantur. At" nihilo," se fidem, quo pacto rex tractandus esset, dilucidè ne- inquis, " plus potuerant potentissimi Belgii foederati gat; indignum quippe censuisse, non nisi ea lege sua ordines, qui per oratores suos et prece et pretio oblato jura obtineri à Scotis potuisse. Attamen “ regem strenuè allaborarunt sacrum regis caput redimere." reddi sibi flagitabant." Mites, credo, homines frange- Velle profectò justitiam sic redimere, idem erat atque bantur animo, desiderium sui regis ferre diutiùs non regem salvum nolle verùm didicerunt, non omnes poterant: immo verò iidem illi, cùm ab initio horum in esse mercatores; non adeò vendacem esse senatum Britannia motuum, de jure regio haud semel in parla- Anglicanum. Quod autem ad judicium regis, mento retulissent, essetque ab omnibus assensum, ob plurima," inquis, "Christo similia Carolus pateretur, tres maximè causas regem privari regno posse, si ty- milites in eum ingeminant ludibria." Plura quidem rannus existat, si fundum regium alienet, si suos deserat, passus est similia Christus maleficis, quàm Carolus circa annum 1645. Parlamento Perthæ habito sen-Christo; et multa istiusmodi jactabantur vulgò ab iis tentias rogare cœperunt; sitne rex, quem sanctis infes- quibus ad invidiam facti majorem excitandam, quidvis tum esse constet, communione ecclesiæ interdicendus? fingere aut fictum referre studium erat: fac tamen verum antequam ea de re quicquam decerneretur, Mon- gregarios milites insolentiùs se gessisse; non id continuò "ut |