Munere hoc primus omnium functus fuit Valentinus S. R. E. tit. S. Sabinae presbyter cardinalis, decretorum doctor, Quinque-ec.

clesiarum id temporis episcopus : qui cum vi. 1408. tam ad annum vsque 1408. produxerit (a),

vt erat ipfe eruditionis laude conspicuus, quidquid ad creditae fibi academiae incremencum faciebat , quam cumulatiffime egitse cenfendus eft. Confimilem curam academiae

huic haud dubie impenderit Ioannes Cefinge 1459 A. 1459. per Matbiam Coruinum regem ad

Quinque ecclesiensem cathedram promotus, ac sub lani Pannonii nomine celebratus (6). Perdurauit porro prima haec apud Hungaros academia ad cladem vsque Mohatsienfem (c). Sigismundus imperator, et rex, foceri sui in conftabilienda re literaria exemplum imitatus,

academiam alteram in ipfa regni Hungarici 1388. metropoli Budae A. 1388. collocauit, quam

Bonifacius IX. anno insequence ratam habuit, constituto perpetuo illius cancellario veteris Budae ad SS. Petrum , et Paulum apoftolos praepofito (d). Etli porro vtriusque acade

(a) Vide specimen hierarchiae Hung. Cl. Pray part.

I. pag 243. Vita m illius habes in purpura Papno

nica Samuelis Timon pag. 41. edit. Cassouiensis. (6) De hoc consule docullimi viri Stephani Kapri

nai Hung. diplomaticain Part. II. pag. 372.

et 391. (c) Vide Cl. Pauli Wallaszky praeclarum sane ten

tamen Historiae literaruin sub Mathia Coruino edit.

Lipsiae 1769. sectione XI. pag. 51. (d) Apud Belium notit. Hung. nouae tom. IIl. in

historia vrbis Budensis. Itein Annal. reg. Hung. part. II. pag. 186.

miae huius, nec non ceterorum per Hungariam lycaeorum episcopalium progrellui, et fplendori non leuiter obftiterint bella , quae inde ab A. 1437, quo Sigismundus eximius 1437. literarum cultor obiit, partim contra Ocromannos, parcim contra haerentes in regno Bohemos gefta funt : perseuerasse nihilominus in Hungaria fcholas argumento est, Micbaelis Szilágyi de Horogszeg decretum, in electione Mathiae de Hunyad A. 1458. 1458. XXIV. !anuarii editum. Cum enim ordines regni non aliter electioni huic ailenciri vellent, nisi Szilágyius de praecipuis gentis totius praerogatiuis , et libertatibus, noui re. gis nomine, cautionem daret; cetera inter articulo X. diserte fancitum fuit, vt ad in. ftar facerdotum, atque nobilium , a decimis, et teloniis, prout vetus regni consuetudo requirit , scbolares pariter fint immunes (a). Quae lex eo cemporis articulo, in fcholarium fauorem lata , praeclaram vna regui or. dinum de re literaria prouehenda follicitu. dinem declarat : eadem haec priuilegia ho, diedum apud nos fcholares obtinent. Quam. quam non erat , cur Hungari tum a Matbia rege tantopere musis metuerent; is quippe, vt erat inde a pueritia literis dedicus, jisdemque vltra quam credi possit excultus (6)

(a) In decreto Michaelis Szilágyi reg. Hung. gu

bernatoris in cod. iuris patrii.
(6) De Mathiae Corujai institutione , et doctrina

copiose , ei erudite disserit laudatus Kaprinai
Hung. diplom. part. I. dissert. I. cap. ll. Item

quanto

ad excolendam scientiis, bonisque ar. tìbus gentem fuam ferretur ftudio , paulo poft patefecit. Cum enim aliquot annorum vsu comperillet, geminas illas Quinque - ecclefienfem scilicet, ac Budensem academias non ita , vt oportuiffet, florere, Paulum II. pontificem pro noua iterum academia arbitrio suo condenda interpellauit: is optimis Mathiae

regis votis quam cumulatissime subscripsit, 1455. edicoque A. 1465. XIV. calendas Iunii breui,

non modo poteftatem fecit ftudii generalis, vbi libuerit, erigendi ; verum etiam omnia illa quibus Bononiense instructum erat , priuilegia, et facultates eidem addixit (a). Ioannes Vitézius Strigoniensis , cuius confilio, et nutu tunc adhuc gerebantur omnia, nouae academiae condendae prouinciani vlcro in fe fuscepit , immensas , quas Matbiae clientis olim fui gratia collegerat , opes in patriae vtilitatem profufurus: Strigonium primum; dein vero Pofonium deligi placuit: hic vbi pone praepofiti aedes, perampla domus comparata , et tam professorum , quam discipulorum vfibus accomodata fuisset, ido

nei item scientiarum magiftri aliunde acciti 1457. adueniffent, A. 1467. die XX. Iunii hora

poft meridiem quinca, noua haec academia

Cl. Wallaczky in citato tentainine histor. literarum

sectione I. $. I. (a) Breue hoc correctum edidit doct. Kaprinai

Hung. diplom. part. I. diploin. LXXI. Item F. X. Schier in memoria academiae Istropolitanae pag. 7.

7ftropolitana dicta folenni ritu inaugurata fuit.
Ioannes Vitézius fundator retenta fibi can-
cellarii dignitate, Georgium de Schomberg
praepofitum Polonienfem vices suas obiturum
procancellarium nominauit. Hic munere fuo
adeo praeclare functus eft, vt Mathias rex
eius merita praemiaturus , illi vda, et suc-
cefforibus praepofitis Pofonienfibus, ius mi-
trae, baculi, et annuli A. 1469. a Paulo II. 1459.
pontifice impetrauerit (a). Hactenus felici.
ter omnia : at poftquam Ioannes Vitézius
gratia , et autoritate apud regem pollere de-
liit, multisque fractus calamitatibus A. 1472, 14720
vitam finjit, ceflantibus ftipendiis , profelfo-
ribus, conniuente rege, dilapfis , academia
Istropolitana fuo cum fundatore tumulo illata
fuit (b). Neque mirum est Matbiam regem
nullam conseruandae huic academiae, vt fa-
cile poterat, curam impendisse: 'nam vt erat
implacabilis , ac vindicrae vltra modum in-
dulgens, inuifi fibi hominis memoriam cum
academia ipsa abolitam voluerit. Ne camen
de operis huius interitu iure quis poffet con-
queri, rex Mathias nobilius aliquid molitus
fuit, cum facultatum, et scientiarum cmnium
academiam cunctis instructam adminiculis,
atque praefidiis, Budae in arcensi ciuitate

1

pag. 16.

() Apud Péterfi conciliorum Hung. tom. II.
(0) Copiofius haec pertractat laudatus F. X. Schier

in citata memoria academiae Iftropolitanae. Vien-
nae A. 1774. edita , vbi etiam doctóruin tuin ce.
lebrium nomina, actaque illuftrata leges.

erexit. Donec nouae aedes academicae al-
furgerent, interea in conuentu FF. Praedi-
catorum ad S. Nicolaum habendis praelectio-
nibus locus assignatus fuit. Sacras sciencias
primum PP. Dominicani , tum aliorum etiam
ordinum religiofi, ac ecclesiastici , qui do-
ctrinae laude excellebant, tradidere; profa.
nae disciplinae fere a secularibus magistris
praelegebantur , primi academiae huius pro-
feitores e Germaniae, Italiaeque academiis
acciti fuere , viri fane praeftantiffimi: qui.
bus omnibus Mathias rex liberaliter annua
praebebat ftipendia , quin etiam discipulis de
vicru, et amictu profpiciebat: id quod me-
rito depraedicat F. Petrus Schuartz feu
Niger in epiftola nuncupatoria ad regem
Mathiam (a). Commodo academiae huius

erecta fuit typographia, euocato Venetiis 1472. A. 1472. Andrea Hess, e cuius praelo an.

no inlequente prodiit chronicon Hunga-
riae (b), accessit subinde locupletiffima illa
bibliotheca, multorum annorum cura, et li-
bore, nec leui fumtu collecta , quae dein-
ceps omnium linguis , calamisque celebrata
fuit (c). Denique noua haec Budensis aca-

(a) Praefixa est operi Clypeo Thomistarum excuso

Venetiis A. 1481.
(b) Chronicon hoc abfolutum fuit A. 1473. in vi.

gilia pentecoftes, est autein in folio minore, aller-
uaturque eius exemplar in bibliotheca Palatina

Vindobonenfi.
(c) De hac poft alios praeclare est meritus F. X.

Schier in differtatione de regiae Budensis biblio.