gentis indoles eft perfpecta (a). Ad ceteras iniurias vniuerfae nationi illatas, cumuli inftar acceffit intoleranda, et ad eum diem inaudita apud Hungaros, Petri regis lafciuia, ad aulae miniftros, feruos, ac ipfos adeo fatellites propagata, vt quacumque rex cum fuis iter haberet, matronae fpectatiffimae, virginesque caftiflimae impune violarentur (b). Quam iuftus inde in maritos, parentesque dolor redundauerit, vel inde liquet, quod Hungari etiam tum, cum gentiles erant, a lafciuia quam maxime abhorruerint, neque de eo crimine vnquam a fcriptoribus accufentur. Haec fi a patriis fcriptoribus vere, vt dubitari nequit, confignata funt, mirum fane. videri poteft, Petrum, crudelem fuam, ac in omnem libidinem pronam indolem adeo (a) Simon Keza haec refert pag. 81. Poftquam prope (b) Simon Keza pag, cit. Erat quoque idem lafci- in dextre tam diu celare potuiffe, vt D. Stepha no, antiftitibus, et Chriftianis regni primori. bus omnibus impofuerit, qui hominem tam foedis praeditum moribus, folio Hungarico prae domus regiae principibus dignum exiftimabant, eximiumque religionis Chriftianae defenforem, atque propagatorem fore pro certo confidebant. Vnde nouum robur accedit illis, quae patriorum chronicorum fide. nixi, de peffimis Giselae Hungarae ad promouendum filium artibus commemorauimus: per dolum nempe, atque vim omnia a D. Stephani morte agebantur, vt Petrus folium confcenderet. S. III. In GiselamBauaram reginam, S. Stephani vi duam, inbumanitas. Foeda haec Petri regis, et viuendi, et cuncta pro libidine agendi ratio dolere imprimis debuit reginae Giselae Bauarae, S. Stephani viduae, vt quae pietate, innocentia, benignitate, religione, gratia, atque bofpitalitate adeo infignis fuit, vt in toto orbe ei non inueniretur confimilis (a). Haec eadem vnica tum erat, quae a fanctiffimi mariti fui moribus adeo degenerem fuccefforem pro poteftate admonere, corrigereque poterat. Nam, (a) Lac. Philippus Foresmus Bergomenfis in fupple mento chronicorum ad A. 1012. Lib. XII, apud cl. Cornides pag, 267. vt fuo loco diximus, eodem cum D. Stepbano ritu caput diademate redimita, ac in ma ieftatis regiac communionem per eumdem adfcita, ab illius etiam obitu fumma in regno pollebat autoritate, fub titulo Reginae fenioris: neque dubitandum eft, tum, cum Petrus regnum adiit, hanc illi datam fuifle regni fociam (a). Quapropter antiftites, ac regni primores de religionis, regnique falute folliciti, cum Gisela Bauara regina fua conferebant confilia, idoneamque rationem quaerebant, regem a coepto tramite retrahendi. Communi itaque omnium nomine, nuncii ad eum mittuntur, fupplices deprecaturi, vt gentem Hungaram adeo atrociter diuexare defifteret; aulae autem miniftros, et famu, los, ab inferendis porro iniuriis prohiberet (b). Grauiter eam interceffionem tulit Petrus, furoreque paulo grauiore correptus, multo fe deinceps acerbius Hungaros afficturum comminatus fuit: Si aliquamdiu, inquit, fanus ero, omnes iudices fpectabiles, centurio nes, principes, et poteftates ftatuam Teutoni, (a) Ioannes archi diaconus de Guertfe, qui ineunte feculo XIV. apud nos floruit, innuit Gifelam cum Petro aequato jure Hungaris imperaffe apud cl. Kerchelich in notit. praelimin. Dalm. Croat. et Sclav. pag. 101. (b) Simon Keza pag. 81. Videntes ergo principes, et nobiles regni mala gentis fuae, quae fiebant comtra legem, communicato confilio rogauerunt regem, vt fuis iniungeret a tam deteftabili opera defiftere fe mora. Idein narrat chronicon cap. XXXV. cos, et Latinos, terramque Hungariae bofpitibus adimplens, in dominium tradam Teutonicis (a) Quin etiam eo demum prorupit; vt diceret: Vngaria deriuatum eft ab angaria, et ipfi Hungari debent angariari (b). Quibus verbis incredibile prorfus aduerfus gentem Hungaram, cuius rex, atque pater conftitutus erat, odium quam luculentiffime patefecit. Neque hic quieuit eius furor, ac vindictae cupiditas. Cum enim Gifelam Bauaram reginam moribus, ac factis fuis contrariam effe animaduerteret, neque diutius tolerandum putaret, vt eadem aequato fecum iure imperaret; quo folus deinceps fine arbitro, ac fine monitore cuncta pro libidine agere, mifcereque poffet, hanc regiminis focietate priuatam, ac e dignitatis, quam ad eum diem regni ordinum voluntate obtinuerat, gradu deiectam, in ordinem redegit, cuftodiaeque tradidit (c). Quia verò male fibi confcius Petrus, verebatur, ne Giféla Bauara illatam fibi iniuriam vindicatura, pro ea, qua apud omnes et aduenas, et Hungaros primores atque nobiles in regno pollebat gratia, et autoritate, noua factione concitata, de eo exautorando, alioque rege fufficiendo confilia iniret, atque etiam cognatos (a) Keza pag. 82. et chronicon cap. cit. (c) Ioannes archidiaconus de Guertfe apud Kerche- Germaniae principes ad partes fuas pertraheret, media illi omnia, occafionemque noui aliquid moliendi praecidit. Dote enim ampliffima, opibus, ac thefauris, quos a marito liberaliter acceperat, per fummum nefas fpoliatam, iis cuftodiae anguftiis, incertum tamen quo loco, circumfcripfit, vt non modo publico arceretur; verum etiam a familiarium fuorum congreffu, ac alloquio prohi beretur (a). De hac Petri in Giselam Bauaram inhumanitate etfi neque Simon Keza, neque chronicon Turotzianum meminerit, nos tamen exteris eamdem narrantibus fidem minime denegandam putamus, propterea, quod Ioannes archidiaconus de Guertfe feculi XIV. ineuntis fcriptor domefticus, idem difertis verbis narret, qui notitiam hanc e chronicis, vetuftioribus, quae iniuria temporun interciderunt, hauferit, neque vllam caufam habuit, cur rem tantam ingenio fuo confingeret. Sic in ordinem redacta, ac tam atrocibus iniuriis affecta regina Gisela Bauara, quid deinceps in Hungaria egerit, ac in (a) Annales Bambergenfes: Proximo, inquiunt, anno annalibus Boicis ad A. 1042. |