exiftimauit, pacem fibi, ac imperio vtilem
pon minus , quam honorificam admittere,
quae his demum coaluit conditionibus : Sa
muel immenfam auri vim cum muneribus cae-
fari numeraret , captiuos omnes fine litro
dimitteret , eam denique regionem , quae
Leythae flumini circumiacet, Germaniae fi.
pibus cederet , ac haec omnia et datis obfi,
dibus', et folepni iureiurando roboraret :
quae poftquam Samuel, et Hungari rata ha-
buissent, caesar incolumem exercitum in Ger,
maniam reduxit (a),

S. IV.
Hungarorum a Samuele alienatio.
Pace hac inopinata ętli Petrus spes fuas ad,
modum affictas cerneret, minime tamen de-
fpondit animum, quin potius maiore, quam
vnquam conatų rem fuam agere inftituit,
Ante omnia, cum optime perspectum habe:
fet , magnam elfe iam inde a D. Stepbani
temporibus, Roinanorum pontificum apud
Hungaros venerationem, magnam item auto-
ritatem; ad Benedicti IX papae opem, atque
patrocinium confugit, facileque impetrauit, vt
is misso in Hungariam anathemate a fidelium
communione rescideriteos omnes, qui ab illius

(a) Lambertus a Schaffnaburg ad A. 1043. Her:

masınus Contractus ad eumdem annum. Hepidianus
apud dp Chęsac ad h. a. Simon Keza pag. 84.
Ei chronicos M. Torörzii cap. XXXVII.

obedientia fecesserant (a). Anathema hoc in regno promulgatum, indubium est, non leuem feciffe in multorum animos impressionem, Id cum Petrus non ignoraret, coepit per oc. cultos nuncios antisticum, primorumque regni animos, beneuolentiamque captare:quo factum eft , vt multi ex Hungaris deserto Samuele aperte ad Petri partes transierint; plurimi autem clam eidem fauere inceperint. Id lubodoratus Samuel rex, quo defectionem prohiberet , quotquot Petro studentes opinabatur , atrociffimis fubiecit suppliciis: qua feveritate cum potiorum regni animos a se vehementer alienari sentiret, eorum fidei diffisus, peffimo rebus suis copfilio, primorum, nobiliumue ordinem alpernari, ac insectari incepit : ex aduerso autem eo ftudia omnia transculit, vt vulgi , ac infimae plebis voluntates ad fe attraheret. Apud hos igitur degere, cum his conuiuari, in horum femper comitatu, et cuftodia in publicum prodire : cum his denique ad fibi aduersantem nobilitatem opprimendam_confilia agitare non fibi duxit dedecori. Foeda hac regis afPentatione animata plebs eousque proceffit, vt vniuersam nobilitatem , herosque suos vilipenderet. Sublato hunc in modum, quod nobilium ordinem , vulgo lecernebat, difcri

(a) Chroniąga cap. XXXVII. Quos, Hungaros, iam

pridem, ut dicitur, quia Petrum fuum regen debou neftauerans, dominus apoftolicus anatbemate dauna. uerat feriendo.

ABA mine, quantam totius regni perturbationem consequi neceffe fuerit, facile quisque arbia trabitur (a). Ex hac profecto Samuelis re. gis indulgentia, cum in dies creuiffet volgi audacia , facalis demuin illa seditio erupit, quae Andreae I. regis regni initia obscurauit, ac tot illuftrium virorum, antiftitum, facer. dotum ex odio religionis Christianae a vul. go, ad gentilismum redeunte, occisorum fan. guine aegre potuit reftingui, vt fuo loco narraturi fumus.

$. V.

-

Tertia Henrici III in Hungaros expeditio:

Samuelis regni, et vitae finis. Praepostera hac Samuelis agendi ratione pauJo vehementius irritati quam plurimi e pri. moribus, quo vitam , falutemque tuerentur, secessione facta in Germaniam ad Henricum IIĘ caesareni abiere, grauiterque de Samuelis crudelitate, et in nobilitatem inhumani, tate conquesti, orauere caefarem, vt Petrum

(*) Idem ibidem. Ex bine, pace nempe confecta,

rex Aba fecuritate accepra, facrus eft infolens , et coepit crudeliter faeuire in Hungaros. Arbitrabatur enim , quod omnia communia effent dominis cum feruis, sed et iusiurandum violaffe pro nihilo reputabat, nobiles enim regni contemnens , babuit femper cum ru/ticis, es ignobilibus communes, Idem innuit

Keza pag. 84.

in folium reftitueret (a). Neque illum in vota sua difficilem habuere: cum quod suapte in Petrum, quem iureiurando incerpofito se regno redditurum promiferat, propenderet; tum vero quod Samuel pacta anno superiore in Hungaria folenniter conclu. sa violatset (b). Currenti calcar addiderit Benedictus IX pontifex, qui fuarum elfe partium exiftimabat, vt Petrus apostolica redimicus corona, regnum iniquitate temporum amiffum recuperaret (c). Itaque Henricus caefar opportunitate vtendum ratus, vt et pontificis commendationi, et suae ipsius vo

1044 luntati morem gereret, vere anni 1044 tertiam in Hungaros adornauit expedicionem. Samuel caesaris consiliis, et apparatu cognito, incredibilem agreftium, in quorum fide, ac virtute vnice confidebat , multitudinem

(a) Chronicon cap. XXXVII. Quidam iraque ex con

juratis propter hoc magis incitati fugientes vene.
rüne ad caefarem, et oblocuri sunt contra Abam,
dicentes : quod pro nibilo iuramentum reputaret ,
nobilesque, qui eum regem fuper fe conftituerant ,
contemneret, et cum rufticis ignobilibus ederet,

equitaret, et continue loqueretur.
(b) Hermannus Contractus apud Pistorium ad As

1044. Keza pag. 85. Chronicon cap. XXXVII.
(c) Benedicto IX pontifice hortante bellum hoc ab

Henrico III fusceptum fuiffe eruitur ex literis Gre.
gorii VII. ad Salamɔnem datis : Praeterea Hen.
ricus III. piae memoriae imperator ad bonorem S.
Perri regnum illud expugnans , victo rege, es facta.
victoria ad corpus B. Petri lanceam, coronamque
transmisit. Apud ci. Pray an..al. Tom. I. pag. 74.

fub figna collegit : cuius numero fretus adeo caesaris copias parui pendic, vt mislis : obuiam legatis, Hungarorum primores, qui ad eum le receperunt, captiuos fibi fine mora remitti arroganter flagicauerit (a). Caefar reiecta legatorum petitione, dissimulatoque Hungariam inuadendi confilio, Samue. lem vicilim admoneri iussit, vt, quemadmodum nuperna pace cautum erat, captiuos reftitueret, et pactam ad damna superiore bello Germanicis terris illata sarcienda pecuniam numeraret. Interea promoto per Soproniensem comitatum exercitu, Arrabone, qui tum vlcra modum aquis intumuerat , Hungaris ductoribus feliciter superato , haud procul Iaurino in Samuelis conspectu caesarea figna explicuit. Hic decretorio certamine magno vtrimque impetu, et obftinatione concursum eft: et retuliffet fane eo die, qui V. Iulii fuit , infignem de Henrico caesare victoriam Samuel, nisi nobiles Hungari, qui tacite illum auerfabancur, in medio pugnae aeftu, cum fidissimis fuorum ad caesaris partes tranfiissent : tum enim vero incondica illa vulgi multitudo, idoneis deftituta ducibus, abiectis et animis, et fignis effuso cursu in fugam abiit, victoriamque Henrico caesari reliquit : quae quidem illi multą fuasum caede , et

(a) Sinon · Keza pag 85. Tunc muncii Abae regi

repeteba up incelanter a caefare Hungaros , qui ad Faefarem fugerant, Chronicon item cap. XXXVII.