ueritate; sed insigni plane prudentia, et humanitate vsus fuit. Cum enim vsu ipso comperillet, gentem Hungaram tot feditionibus domefticis, tamque diuturnis bellis cum inperio Germanico geftis, per inuumeras caedes, incendia, rapinas, ac depopulationes prope exhauftam, ad extremam deuenille egestatem, pecuniaeque penuriam, vt tem. pus, et modum eidem praeberet , rem fuam familiarem inftaurandi, pristinasque vires recuperandi; non modo recentius a Petro rege introducta tributa antiquauit, verum etiam veteres longaque consuetudine roboratas exactiones magna sui parte diminuit; qua be. nignitate, atque clementia aduersus omnes regni fui subditos exercita , quantum fibi viciffim omnium amorem conciliauerit, 'pronum est arbitrari (a). Porrexit etiam ftudia fua ad eos, qui Salamonis causa e reguo in Germaniam difcellerant, deuinciendos. Cum enim hi ob fidem Salamoni seruatam, atroces à Bela rege poenas, bonorum , facultatumque fuarum publicationem, amicorum , propinquorumque caedem, et exilia exfpectarent; is pro ea, qua erat animi moderatione , ab omni vindicta abstinuit; coniugi

(a) Alleniauit, inquit chronicon cap. XLV. bic

etiam affectu pietaris onus Hungarorum a debito seruitio, relaxans eis confuetas, es antiquas exacriores. Quapropter Hungaria quamplurimum locupletata super omnes circumadiacentes regiones, citput extulit, eas diuitiis vincens, et gloria,

bus eorum ,

et liberis faluam, ac liberam reliquit bonorum, facultatumque fuarum poffeflionem: quin etiam fide regia cauit illis, qui Salumonem fecuti erant, fi in patriam reverterentur ; bona , dignitatesque, quas ante tenuerant, fine diminutione reltitutum iri: neque vlli feceflionem illam fraudi , aut damno fore. Insperata hac Belae regis clementia capti quamplurimi exules, defertis Salamonis partibus, in Hungariam rediere, vt tam magnanimi fubditorumque amantis principis imperio fecuri fruerentur (a). Hac arte Bela rex conciliatis fibi feceflionis primipilis, incendii fomitem domi reftinxit, ac, ne a Germaniae principibus bellum fibi inferretur , tempeftiue impediuit: ea nempe vis est humanitati, atque clementiae, ve durissimos etiam animos emolliat , atque ex hoftibus amicos efficiat.

S. III.

Nonnulla in subditorum commodum prouide,

Sapienterque constituta. Reipublicae deinde curam paulo diligentius complexus, multa fane, quae ad fubditoruin commodum in Hungaria ad eum diem defide.

(a) Omnium enim, qui fecuti fuerant Salemortem

regem, vxores, et filias, et omnia, quae habe.
bant, integra, et illaefa fecit culto tiri, vr ad eum
Sponte reuerterentur, et cum bonis fuis in pace deo
gerent, unde plurimi de illis facti fideles redierunt.
Chronicon cap, XLV.

Tabantur, prouide, fapienterque inftituit. Difficilis admodum fuit antea rerum ad vsumn vitae humanae neceffariarum procuratio, nul. li erant in ciuitatibus, ac oppidis vendendis, emendisque rebus dies constituti; nulla liquidorum aeque, ac folidorum ménsura z nulla denique mercibus definira pretia , VE adeo quaeftores, ac nummularii merces suas exaggerato, vt eis collibuerat, pretio divenderent, ac diuites quidem pluris fuis egregie eniungerent; egentiores auten, ni. feram praepriinis plebem, ad egestarem deducerent. Communi huic, ac diuturno in Hun. garia malo remedium posuit Bela: fingulis hebdomadis in ciuitatibus, ac oppidis die Sabbati fora haberi voluit, rebusque omni. bus et menfuras, et pretium fumina sapien, tia, ac aequitate constituit. Carebat adhuc Hungaria 'moneta aurea, solique orientales aurei Bizantii dicti suum vbiuis per Europam cursum , valoremque habebant, carebat item maioris moduli moneta argentea, que id genus nummuli, quales hodiedúm diui Stepbani, Petri, et Samuelis in nummo. phylaciis Hungaricis eft videre, cudebantur: vt adeo difficilis admodum eflet mercium exterarum, et Bisantiorum aureorum cum pecunia Hungarica permutatio ; primus obi. cem hunc mutui Hungaros inter, atque exteros couimercii fapienter animaduertit, atque etiam fuftulit Bela: eius enim molis denarios e puro argento cudi fecit, quorum finguli decem nummis vetuftioribus aequivalerent, ac quadraginta aureo vno Bizantio red

foli

inierențur (a). Vniuerfim autem Bela 1. imperante , eius fuit probitatis moneta Hun. garica, vt si quando regum pofteriorum neg, ligentia, et monetariorum comitum auaritia per vilioris metalli admixtionem corrumpi coepit, ad Belae I. regis argenti probitatem reuocari lege publicą įuberetur,

S. IV.

Foeda plebis seditio. Sollicitas has Belae regis in fuorum common da curas interrupit funefta iterum plebis ad gentilismium aspirantis feditio. Pellimi ho. minis Vathae interea demortui, nihilo me, lior filius Ianus toto conatu in id incumbe. bat, vt ethnicas superstitiones, quas Andreas rex seuero suo edicto proligauerat , rursus reftitueret. Ingentem igitur Magorum, Py. thonum, Pythoniffarum et aruspicum nunie. rum collegerat, qui magicis ritibus, et cantilenis vulgo imponerent: qua'arte apud credulam plebem Hungaricain tantum profecerat, vt incredibilis hominum multitudo iterum a fide Christiana aperte deficeret, ac nullam omnino iam religionem sectaretur (b). Pee stem hanc, quae integro iam anno Hungaro,

(a) Chronicon cap. XLV.
(b) Sinon Keza cap. IV. pag. 94. Poft hunc re,

gnauit Benyn Pela, quo regnante Hungari fidem
derelinquunt, et laptismum, anno in fide olerran.
tes, vt nec pagani, nec Catbolici viderentur. Vide
jiem (loniccu cap. XXX/Y.

rum mentes, ac mores corrumpebat, cer-
tumque iterum et facrosanctae fidei, et règno
exitium minabatur, exterminaturus Bela, e-
piscopos, regnique primores Albam regiam
ad confilia cum eis ineunda euocauit: iuflit
infuper fingulis e villis duos seniores illiç
adelle, qui decreta regia per eam occafio.
nem publicanda fubinde domum reduces fuis
promulgarent, atque eorumdem obseruan-
tiam vrgerent.

Verum confiliuin hoc fane
quam sapientiflimuin parum a!erat, quin re-
gi, regno, ac religioni ipfi funeftum eua.
ferit. Contra enim, quam Bela praeceperat,
non modo villaruin feniores, verum etiam
ingens eorum, qui fidem iam abiecerant, ca-
terua eodem ad conftitutum diem confluxe-
rat, qui ipfa fua frequencia audaciores effe-
cti, id fibi euincendum proposuere, vt reli-
gio Christiana folenni, ac publica regni con-
ftitutione aboleretur, liberaque omnibus po-
teitas fieret, impune paganismum amplecten.
di. Faex haec perditissimorum hominum
quosdam ex illis , qui natiua eloquentia, et
proteruia excellebant, tribunos sibi delegit,
quorum munus ellet, continuis concionibus,
et clamoribus sublimiore e suggestu vulgus
in proposito confirmare, ac ad feditionem
concitare. Bela rex periculum, in quo ipse
cum regni primoribus, et antiftibus versaba,
cur, conlpicatus, prouido fane consilio, Al-
benfis ciuitatis aditus omnes occludi, com-
munirique iussit, vt eo fecurius de modo le-
dandi iumultus pollet deliberari. Infana
plebs vrbe fe exclufam videos, nuncios ad