S. VI.

Geifa infidias omnes eludit.

Longum, ac taedii plenum foret, infidias omnes, quae iam inde ab A. 1072 Geifae du- 1072 ci variis locis, et temporibus per regem, eiusdemque miniftros collocari coeperant, minutim enarrare, quas tamen ille fingulari Numinis prouidentia feliciter femper elufit (a). Atrocia haec odia regina mater Anaftafia coniux Iuditha, antiftites, et primores fuismet vfurpantes oculis, pro ea, qua erant in patriae falutem caritate, nulli labori, et induftriae parcebant, vt diffipatis inanium fufpicionum vmbris, regem ad faniora traducerent; at enim oleum, et operam perdebant: quod vnicus comes Vidus a rege audiretur, eiusdemque animo pro libidine dominaretur. Pepigerat quidem ille cum Geifa inducias a die D. Martini A. 1073, vsque 1073 ad D. Georgii M. anni infequentis duraturas; verum et tum peffima egit fide, vt incautum, fuique fecurum eo certius in caffes fuos pertraheret. Earum quippe opportunitate, non vna vice fiearios promiffis, et mercede conduxerat, qui Geifam vel oculis orbarent, vel neci darent. Omnem itaque concordiae, et falutis fpem iam doni fublatam videns Geifa, ante omnia miffis Romam literis Gregorii VII. papae aduerfus Salamoniş

(a) Haec videri poffunt Chronici cap. LII,

molimina open, et patrocinium implorauit, fperans paternis illius monitis id effici poffe, vt Salamon tandem aliquando a fe infectando defineret (a), Mifit praeterea Ladislaum fratrem in Morauiam ad Ottonem Olomucij ducem; Lampertum autem in Poloniam, auxilia conquifituros. Comes Vidus confilia, et infidias omnes proditas iam effe fubodoratus, priusquam fuppetiae adeffent, Geifam aggrediendum, debellandumque putauit, eo autem maiore iam ad bellum ferebatur ardore, quod Salamon, fi Geifam viciffet, tertiam Hungariae partem ducatus titulo fe illi collaturum promiferat (b). Vrgente itaque comite Vido, Salamon ruptis induciis, ri1074 gente hyeme A. 1074 traductis per Tibifcum glacie conftratum copiis, Geifam imparatum adortus, conferto die XXVI. Februarii certamine vicit, atque profligauit. Dux ægre e difcrimine eluctatus, miffis celeriter ad vtrumque fratrem nunciis, monebat, vt cum auxiliis, quae quisque collegerat, Vacium primo quoque tempore adeffe maturarent (c),

(a) Geilam ducem ad Gregorium VII. hoc tempore confugiffe patet ex huius refponfo h. a. die XIV. Martii Romae fignato, quod lege apud cl. Katona. Tom. II, pag. 304.

(b) Chronicon cap. LII. refert Vidum eo audaciae proceffiffe, vt Geifae ducatum fibi vltro a rege petierit. Ducatum, inquit, mibi dabis, et ita

confirmabis coronam tuam.

(c) Idem ibidem.

j

§. VII.

Infelix pugna Salamonis ad Vacium.

De
e proximo fratrum fuorum, atque affinis
fui Ottonis ducis Olomucenfis aduentu edo-
ctus Geifa, cum collecto celeriter milite fuo,
Vacium contendit. Salamon quoque nuperna
victoria elatus eodem properauit, hoftes ex
itinere feffos, priufquam refpirare poffent,
oppreffurus. Comes Ernyeius cum alias
tum vero vltimis ante praelium diebus gra-
uiffimis, vt cordatum virum decebat, ratio-
num momentis, Salamonem hortabatur, ne
fortunam fuam incerto vnius certaminis e-
uentui crederet, ne tot innocentum ciuium
fanguinem effundi fineret, vt ab armis cef
faret, beatamque pacem bello anteferret; at
comes Vidus, qui promiffum fibi Geifae du
catum iam fpe deuorauerat, atque etiam cum
patriae ipfius ruina domum fuam ad fummum
fortunae apicem educere conftituerat, nihil
non egit, vt regem in praelii ineundi vo
luntate confirmaret: quin etiam, vt anxio
aliquantum formidinem omnem eximeret,
affirmare aufus erat, Geifae agmina e folis
conftare ruricolis, armorum tractandorum
rudibus, qui ad primam impreflionem terga
effent verfuri; auxiliares autem Ottonis Olo-
mucenfis copias, fe cum folis Batsienfibus,
quorum comes parochianus erat, concifurum.
Talibus animatus Salamon, fine mora claffi-
cum infonare iuffit. Geifa et Ladislaus in-
nocato prius per folennia vota Numinis auxi-
lio, quamquam numero inferiores erant, ex-

plicata in longum acie, regios fummo impe, tu irruentes pari fortitudine aduerfis excipiunt pectoribus poft protractum magna vtrinque pertinacia praelium, comes Vidus hafta in pectore, et gladio in fronte percuf fus occubuit: quem mox comes Ernyeius, ac fortiffimi quique agminum regiorum ductores confecuti funt: quorum caede perculfi reliqui, retro cedere, ac demum in effufam abire fugam. Salamon vbi fuos necquidquam reuocare conatus fuiffet; defperata demum victoria, et ipfe fugam arripuit, traiectoque ad villam Szigetfeö Danubio, praecipiti cur fu Mofonium ad matrem, coniugemque peruenit. Hic de finiftra fortuna conquerentem, nouosque in bellum apparatus minitantem, grauiter, nec fine lacrimis obiurgauit Anaftafia mater, quod fpretis tot fuis maternis monitis, contemtis antiftitum, primorumque regni confiliis, vnius hominis ambitione, auaritia, fraudibusque notati voluntati se se tot annis regendum permiferit, in eius vnius gratiam omnis expertem criminis Geifam infectari, patrimonio iure illi debito spoliare, ac ad necem quaerere non dubitauerit, quod denique commiffa inconfulte pugna, fe, coniugem, matremque in perpetuum infelicem reddiderit. Lufta ea exprobratio adeo acerbe pupugit Salamonem, vt furore correptus, fublata dextera reginam matrem percuffurus fuiffet, nifi coniux Iuditha manum ferientis cohibuiffet. Turpe fane ac inhumanum facinus, multiplicibus poftea calamitatibus a Diuina nemefi immiffis feuere vindicatum,

Ceterum Geifa, Ladislaus, ac Lampertus fratres tam infigni eo die victoria potiti, Deo exercituum domino femel, iterum, ac tertio in ipfo praelii loco folennes egere gratias, Inter fepeliendum cadauera, comitis Ernyei corpus confpicatus Ladislaus, fuifmet fublatum humeris amice deofculatus eft, atque Vacii honorifice contumulauit. Vidi etiam comitis cadauer caefos inter repertum decenter a fuis condi iufferat; verum milites, ob feminatas toties regem inter, ac duces difcordias, malaque omnia eius vnius culpa in regnum inuecta efferati, prius illud ludibrio habuere. (a) Acta haec funt Martio menfe 1074 anni eiusdem 1074, vt ex rerum ante, et poft illico geftarum ferie euidenter colligi

tur.

S. VIII.

Inutiles conatus Salamonis, ad res fuas in integrum reftituendas.

Decretorium hoc praelium eo funeftius fuit Salamoni, quod regnum tunc amiffum nulla deinceps arte, ac induftria recuperare potuerit. Geifa fecundo victoriae curfu in transdanubianam Hungariam transgreffus, Albam - regalem, Babotsiam, Caftrum portae, Kapofvár, et plurimas alias arces nullo ne gotio in fuam redegit poteftatem, atque

(a) Chronicon. cap. LII.