Page images
PDF
EPUB

latores fabulantur: cum narrant eam in Admontenfi afceterio, cuius tamen tum ne lapis quidem exftitit, quodque nonnifi 1137. con- 1137 Arui coepit, velum fumfiffe. Crebra ad maritum eremitam nuncia, quin, et vitae fubfidia mittere confueuiffe, ac denique ibidem non fine fanctimoniae fama vitam claufiffe (a). Juuat huius etiam erroris fontem indagare. Legerat fortaffe in breui aliquo chronico domeftico et Keza, et qui eum fecuti funt, paucis adnotatum: Sophiam reginam in Admontenfi coenobio effe fepultam. Cum igitur Salamonis coniugem Iuditham, incertum qua errore inducti, Sophiam appellauerint, continuo exiftimarunt hanc in eodem afceterio velum fumfille. Verum Sophia haec filia fuit Belae II. regis Hungariae, A. 1138. Henrico, 1138 Conradi III. imperatoris filio defponfa, quae fponfo, antequam coniugio idoneus effet A. 150. e viuis erepto, inter eius loci mo◄ 1150 niales fe reclufit, fancteque traductam vitam pia morte terminauit (b). Ex quibus omnibus certum eft, nec Iuditham reginam

(a) Simon Keza pag. 97. Regina, inquit, Sophia, feri-
bere debebat Iuditham, vxor eius, Salamonis, in
maxima caftitate perfeuerans, nunciis frequentibus
maritum vifitabat, mittens ei expenfam, vt babere
poterat, item paucis interiectis: Ipfa vero Sophia
regina monialis effecta, arctiffimam vitam deducen-
do migrauit ad dominum, et in praefato monafterio,
Admontenfi, tumulata, ficut fancta veneratur.
(b) Vide cl. Cornides Genealog. Reg. Hung. cap. VIII.
a pag. 179. vfque pag. 187.

vnquam Admonte monialem fuiffe, nec maritum illius infelicem Salamonem regem eremum aliquando petiiffe, quin potius fortiter pugnando occubuiffe: iure igitur diftin guendus eft a Salamone illo eremita, cuius pios cineres Polani ciues etiamnum venerantur. Quamquam nec illud hic filentio praetereundum eft, ecclefiam Hungaricam nullo vnquam tempore Salamoni regi fuo proprios fanctis honores detuliffe; neque illius memoriam feu miffa, feu officio fuiffe profecutam: citra piaculum igitur eum a fanetorum indigetum noftrorum numero excludimus.

§ III.

Prima Croatiae cum Hungaris coniunctio. Tam molefto fibi, gentique exofo liberatus aemulo Ladislaus, nil deinceps domi turba rum habuit, vt adeo liberius iam regni fines aduerfum externos hoftes tueri, et monarchiam Hungaricam tam diuturnis antea bellis domefticis, multis partibus labefactatam in meliorem ordinem potuerit reuocare. Prima omnium expeditio adornata fuit in Croatiam rogatu Helenae fororis. Poftquam Zuo1087 nimirus Croatiae rex circa A. 1087. fatis

ceffit, atque hunc mox Stephanus pariter fi1089 ne fobole fublatus in exitu fortaffe anni 1089. confecutus fuit, (a); quod nemo iam e regia

(a) Vide Lucium de
II. cap. X. et XI.
Tom. I. pag. 158.

Reg. Dalmat. et Croat. lib.
Farlatum item Illyrici facri

Croatarum domo fuperftes effet, tota regni adminiftratio in Helenam reginam Zuonimiri regis viduam deuoluta fuit, cuius imbecillitate abufi quidam e primoribus, ad regnum afpirantes, vniuerfam Croatiam factionibus permifcuerunt. Regina bellum inteftinum, trifteque patriae excidium tempeftiue prohibitura, habito cum nonnullis partium fuarum proceribus confilio, Ladislai Hungariae regis fratris fui opem implorauit. Is traducto A. Io91. in Croatiam exercitu, deuictis parti- 1091 bus, optatam regno quietem reftituit (a). Per eam occafionem Helena regina faluti Croa tarum in perpetuum profpectura, eo primores regni adduxit, vt Ladislaum, cuius virtutem, iuftitiam, clementiamque fatis fuperque perfpexerant, regem falutauerint. Is delatam fibi coronam ita tum admifit, vt vna diferte, id fortaffe petentibus regni primori bus, Lamperti fratris filium Almum eis regem conftituerit, illic in Helenae reginae fororis aula educandum, fibique a morte in Croatia fucceffurum (b). Ex qua Almi ducis in regem fuccefforem inftitutione, illud non in

(a) Chronicon cap. LVI. Thomas Archidiaconus in Hiftor. Salonitana сар. XVIL.

(b) Apud Lucium lib. III. cap. I. refertur coaeuum monumentum monafterii S. Mariae Iadrenfis, quod fic habet: Anno incarnationis Iefu Chrifti D. N. MXCI. Kyri Alexio Conftantinopoleos imperante, диа Ladislaus Pannoniorum rex Croatiae inuadens regnum, dominum Almum, fuum nepotem, in illo fta tuit regem

congrue erui videtur, non ita Croatas Ladislaum fibi regem elegiffe, vt iam tuin in vnum cum Hungaris corpus coalefcere, eumdemque cum eis regem conftanter deinceps venerari intenderint: quin potius argumento eft, eam fuiffe Croatarum mentem, vt e regia quidem domo Hungarica, diftinctum tamen ab Hungaris regem haberent, folisque foederum vinculis mutuo copularentur; atque hinc iam ratio fuapte fluit, cur Ladislaus prae Colomanno filio, qui apud Hungaros fibi fucceffurus erat, Almum nepotem Croatis regem dederit. Ceterum Ladislaus pro eo, quo non in temporariam modo; verum etiam aeternam fubditorum falutem ferebatur ftudio, cum in nonnullis Croatiae partibus obferuari adhuc gentilium fuperftitiones intellexiffet, Zagrabienfem epifcopa1091 tum eodem adhuc anno 1091. condere coepit: Vt quos error idololatriae a Dei cultura alienos fecerat, epifcopalis cura ad viam veritatis reduceret; ad inftruendam ergo buiusmodi plebis ignorantiam, quemdam Bohemicum venerabilem vitae virum nomine Duch idoneum reperit, quem eidem ecclefiae paftorem per fuum capellanum Francitam delegauit (a). Sub idem hoc tempus, etfi annus incertus fit, ecclefia Hungarica in geminas prouincias

(a) In documento A. 1134. quod infertum eft literis confirmatoriis Gregorii P. IX. A. 227. datis apud cl. Koller pag. 158. nota e). Vide item Hiftor. ecclefiae Zagrab, cl, Kerchelich.

Strigonienfem, et Batfienfem diuifa fuit, erecta Batfini fede metropolitana: qua dignitate primus omnium exornatus legitur Fabianus Batfienfis archiepifcopus (a), antea vicecancellarius, et Albenfis ecclefiae rector, feu praepofitus (b). Qua porro ratione ge. minos inter metropolitas, fuffraganeos Hungariae epifcopos tum partitus fuerit Ladislaus, filentibus monumentis, arduum eft definire,

S. IV.

Veneti Hungarorum in Illyrico progressionibus obicem ponere conantur.

Inopinatam hanc Croatarum cum Hungaris coniunctionem aegerrime tulere Veneti, qui cum ditionis fuae fines latius in Italiam proferre nequirent, dudum iam in id incumbebant, vt Dalmatiam, atque Croatiam fibi adiungerent: vnde praeter innumera alia commoda, et lucra, videbant fibi numquam fortes armisque gerendis idoneos viros defutu ros, quorum virtute rempublicam fuam aduerfus quosuis hoftes tuerentur. Cum ita

(a) In citato documento diferte habetur. Regnante nobiliffimo rege Ladislao; Strigonienfis vero ecclefiae primatum Acha gubernante I. Baarienfi archie. pifcopo Fabiano exfiftente. Apud cl.Koller pag. 159. (b) In inftrumento S. Ladislai confirmationis epifcopatus Vefprimienfis A. 1082. legitur: M. Fabianus vicecancellarius, apud Pray Hierarchiae P. I. pag. 276. Item in eleuatione corporis S. Emerici. Rector ecclefiae Albenfis in differt, de S. Eme rico pag. 99.

« PreviousContinue »