iam Andreae partes fequebantur (a). Qua propter hic, tantum abeft, vt a perfidia re cefferit, vt etiam continuato feliciter bello, ac victoriis aliquot de Emerico relatis, ae1198 ftate A. 1198. Dalmatiam, Croatiam, Bollniam, Chulmiaeque ducatum in fuam redegerit poteftatem (b), ac non modo regnorum horum ducis titulos vfurpauerit, verum etiam regiam ibidem iurisdictionem propalam exer, cuerit (c). Quo tempore in nauatae fibi o perae praemium eos vacantibus tum in Dalmatia ecclefiis praefules dedit, quorum confilio, auxilioue aduerfus legitimum prin cipem fuum quam maxime vfus erat. Grauiter id, molefteque tulit Innocentius III. ac, ne perduellionis crimen impunitum abiret, Sauli Colocenfi metropolitae, Vgrino laurinenfi, et Dominico Zagrabienfi epifcopis prae cepit, vt Iadertinum, ac Spalatenfem archi

(4) Ex literis Innocentii III. ad Saulem Colocenfem arch epifcopum A. 1199. calendis lanuarii exaratis. Ibidem pag. 486.

(b) Fidem facit monumentum publicum in victorie memoriam confectum apud Lucium lib. IV. cap. III. et Farlatum Illyrici facri Tom IV.

(c) In literis A. 1198. Pharenfi epifcopo datis, hoc legitur initium: Anno ab Incar, domini MCXCVIII. Indict I Ego Andreas terții Belae regis filius, Dei gratia, Dalmatiae, Croatiae, Ramae, Culmae que dux in perpetuum. Quoniam ducali ferenitati iura, er difpofitiones regui fui licet difponere, apud Lucium lib. III cap. XIII. Item alias vide A.1199. apud Farlatum Tom. III. pag. 5.

epifcopos ab Andrea duce contra Emerici regis ius nominatos, excommunicationis fententia propalam multatos, ab earumdem ecclefiarum poffeffione prohiberent (a). Ita Innocentius III. nil, quod fuum fummi Chriftianorum fuorum antiftitis, communisque fidelium patris erat, in tuendis Emerici regis iuribus defiderari ab fe paffus fuit.

S. II.

Pax inter fratres coalefcit.

Tot prouinciarum, breui tempore amiffarum, iactura ferenda aliquamdiu fuit Emerico, partim quod paulo maiore belli apparatu opus erat, ad aemulum e confirmata iam tot populorum poffeffione eiiciendum, partim quod is, fecunda fortuna elatus, nullam omnino honeftae pacis, atque concordiae tractatio nem admitteret. Innocentius III, bello non Hungariae modo noxio, verum etiam cruciatae Chriftianorum principum in Palaeftinam proficifcentium expeditioni moram facturo finem impofiturus, XVII. calendas Iunii A. 1198. humaniffimas ad Andream ducem literas 1198 exarauerat, quibus, et grauiffimis rationum momentis eum ad amplectendam, quam Emericus offerebat, concordiam excitabat, et vna, fi porro id abnueret, anathema cum

(a) Vide literas Innocentii II. recitatas apud Cl. Katona pag. 486.

coniuratis omnibus, tum vero illi ipfi comminatus fuit (a). Verum Andreas alfentato, rum confiliis in tranfuerfum actus, paternam eam monitionem fuperbe defpexit, praeteritisque fucceffibus paulo audacior redditus, Hungariae quoque regno Emericum depellere animum induxit. Defperata igitur, qua tot innocentum ciuium fanguini parci poterat, pace, Emericus fedulo bellum apparare coepit, ac poftquam vniuerfas prope Hungariae vires in vnum contraxiffet, caufae fiducia fre1199 tus, in rebellem fratrem aeftate A. 1199. caftra promouit. Et vero adfuit tum ille, qui fummis imperantibus praefto effe folet, DEVS Andreas quippe decretorio certamine victus, atque profligatus, cum fe fe colligere amplius nequiret, praecipiti fuga aegre demum in Auftriam ad Leopoldum ducem euafit (b). Laetiffimus victoriae fructus fuit, Dalmatia, Croatia, Rama, et Chulmia ad Emerici regis obfequium reuocata. Inopinata hac clade maiorem in modum perculfus Andreas, cum toties, ac tam grauiter offenfi fratris vindictam pertimefceret, coepit Leopoldi Auftriae ducis, ac ceterorum Germaniae principum beneuolentiam aucupari, quo eorumdem interuentu, atque autoritate, Emericum ad pacem honeftis conditionibus

(a) Has lege apud C1 Katona pag. 481.
(b) Godefridus monachus apud Freherum. Tom. I.
Chronica Auftralis, Chronicon Neoburgenfe, et
Ortilo ad A. 1199. cit. apud Cl, Katona pag. 586.

fibi concedendam pertraheret: hunc quoque in finem exul adhuc in Auftria, Bertholdi III. Meraniae ducis, ac Iftriae marchionis filiam Gertrudem fibi defponderat. Neque fpes, quam in Germaniae principibus collocauerat, Andream fefellit. Adfuit enim non mul.. to poft miffus communi nomine pacis arbiter Conradus, archiepifcopus Moguntinus: cuius opera, fublatis inter fratres fimultatibus pax demum anno 1200. fancita fuit, fequen- 1200 tibus conditionibus: Emericus non minus, quam Andreas voto femet peregrinationis Ierofolymitanae obftringerent, regno Hungariae curae Leopoldi Auftriae ducis commiffo, vterque primo quoque tempore, affumta cruce, in orientem difcederent; quodfi Emericum illic obire contingeret, Andreas inde redux regnum occuparet: interea vero Emericus Andream in gratiam receptum, vna in regni confortium affumeret, ac porro etiam Dalmatiae, atque Croatiae, vicaria tamen poteftate, praeeffe pateretur (a). Conditiones has arduas, durasque fuiffe Emerico nemo non perfpicit: Hungariam, quae tum maxime regis praefentia opus habebat, deferere, infanos fumtus in expeditionem nil prorfus rei Chriftianae profuturam peffumdare, regnum denique exteri principis fidei credere

(a) Godefridus monachus loc. cit. et Chronica Auftralis ad A. 1200. ibid. pag $89, Reapfe Andrea porro Illyrico praefuiffe, complures literae ab co tum editae teftantur.

profecto ad politicae prudentiae leges nom fatis exacta erant: illud autem, quod de mutua in regno fucceffione conftitutum erat, iniuria non vacabat. Si enim e Conftantia Ar1198 ragonia coniuge, quam A. 1198. duxerat Emericus, filius ei interea nafceretur, hic ab hereditaria in folio fucceffione per Andream excludi nullo iure poterat. At enim cedendum fuit tempori: periculum quippe erat, ne, fi Emericus pacem abnueret, cru ce fignatorum, torrentis inftar continuo in orientem migrancium, multitudinis iras, et arma in fe couuerteret: itaque ipfo die pentecoftes, qui eo anno 1200. in XXVIII. Maii inciderat, concordiae tam cum Andrea fratre, quam cum Leopoldo Auftriae duce tabulae vtrinque fignatae (a), atque Romam ad Innocentium III. pro eius aetatis confuetudine funt fubmiffae (b). Quin etiam vt pactorum fe obferuantem declararet Emericus, votum peregrinationis Ierofolymitanae Ierofolymitanae nuncupauit (c), quod tamen Innocentius eoufque

(a) Vitu Aren ekius apud Hieronymum Pez Tom. I. Anno domini MCC. in pentecofte pax fuit facta inter Emericum regem Hungariae, et praedicoum darem Leopoldum, et ibidem rex Emericus fratrem fuum Andream fecundum in graziam fuam recepit.

(b) Fidem faciunt literae Innocentii III. editae a Cl. Dobner. Monument. Tom. II. pag. 140. apud. Cl. Katona Tom. IV. pag. 699.

(c) Colligimus id ex Innocentii III. literis A, 1202. quibus eum ad votum explendum adhortatur, apud CI. Dobner Monuin. Tom. II, pag. 428, et apud Cl. Katona pag. 634