Page images
PDF
EPUB

bienniique et amplius coniugali cohabitatione roboratum, nuila amplius ratione feparari poffe pronunciarunt, atque idcirco Be lam ad recipiendam coniugem, Andream au tem ad dotem promiffam quantocyus Mariae tradendam obftrinxerunt. Bela rex audita e pifcoporum fententia, nil tergiuerfatus, coniugem, quam inuitus dimiferat, fine mora recepit: qua re adeo atrociter commotus fuit Andreas, vt irae, vindictaeque impetu ab reptus, grauius aliquid in Belam acturus fuif fet, nifi is, imminens fibi difcrimen declinaturus, fuga fe ad Leopoldum Auftriae du. cem fubduxiffet (a). Atque hac tempeftate eluxit imprimis Colocenfis archiepifcopi V golini, ceterorumque Hungariae antifticum in tuenda, defendendaque caufae aequitate prudentia, et conftantia. Honorius quoque pontifex, ad quem Andreas interea diuortii per fe facti caufas perferipferat, nil, quod partium fuarum erat, defiderari pallus fuit, 1224 datisque XII. Martii A. 1224. ad Andream regem literis, paterna caritate, et circumfpectione plenis, vmbras imprimis fufpicionum, quas ille de Bela filio maligne conceperat, diffipare, finceramque eos inter concordiam reftituere conatus fuit; Belam quoque regem per literas hortatus fuit, vt fe fe deinceps morigerum, et reuerentem

(a) Ex literis Honorii III ad Vgolinum Colocenfem, ceterosque epifcopos eodem die, et anno datis in Anual, reg. Hung. Tom. I. pag. 226.

filium exhiberet, monuit denique illius auli cos, ne vnquam idmodi confilia eidem fug gererent, quibus Andreas iure offendi, regnumque poffet perturbari (a). Atque his artibus effectum eft, vt Andreas reuocatum ex Auftria filium vna cum nuru in gratiam reciperet, ac non modo matrimonium ratum haberet, verum etiam confignata Mariae dote, filio quoque certas vltra Tibifcum ditiones affignaret, vnde regis iunioris dignica tem decentius tueretur. Ceterum non tam ex animo, quam turbarum, quae facile ori ri poterant, metu haec tum egifle vifus fuit Andreas: filium quippe Belam ex palatini confilio, porro etiam oderat, atque ita ab omni 1. regni adminiftratione femouerat, vt ne confilium quidem illius vnquam admitteret. ac eos omnes, qui eius curiam fequebantur, aperte infectaretur. In ecclefiafticos etiam Hungariae, ob latam pro valore matrimonii, doteque Mariae reginae praeftanda fententiam, grauem fouit indignationem, quam mox, quemadmodum narraturi fumus, luculentis argumentis prodidit. His domus regiae difcordiis vtcumque fopitis, alius fub cinere glifcebat ignis, qui atroci incendio. vni. uerfum regnum iterum inualuit. Decretum erat bullae aureae art. XXIV. vt comites' camerarum, ac falinarum, monetarum, tribu

(a) Haec omnia complectuntur literae Honorii III. ad regem Andream anno cit. datae. Vide hiftor. epifeop. Quinqueecclefienf, Tom. III. pag. 12,

torumque colligendorum curatores, ex Hun. garis nobilibus conftituerentur, Ifmaelicis, et ludaeis ab eorumdem adminiftratione ex clufis. Verum Andreas fatis habens Samuèlem quemdam Hungarum camerae comitem praefecifle, prouentuum regiorum curam porro quoque circumcifis hominibus locauit, non fine incredibili tam regni, quam religionis facrofanctae detrimento. Ifmaelitae quippe, et Iudaei exaggerato falis, ét me tallorum pretio, foeda monetae argenteae corruptione, auara cenfus, et tributorum ex actione, tum quoduis aliud hominum genus, tum vero egenam plebem dirum in modum diuexabant. Euenerat non raro, vt Chriftiani, cum ad pendenda vectigalia aes deerat, teneras fuas proles auaris his foeneratoribus. obtulerint, quas illi mox legibus, ritibusque fuis initiare funt conati: non deerant, qui miferam conditionem fuam pertaefi, vt dominantis iam in regno gentis gratia commodius vitam ducere, ac aliquid lucri facere poffent, abiecta religione Chriftiana, altervtrius.coetui adfcribi voluerint, aut certe vltro fe eorumdem obfequiis mancipauerint, vnde ingentem illi Chriftianorum mancipiorum multitudinem collegerant. Crefcentibus fubinde opibus, atque potentia, Ifmaelitae, et Iudaei amictu ipfo fe fe Hungaris conformarunt, vt nullo iam exteriore figno ab eisdem diftinguerentur, tantamque breui cum Hungaris iniere familiaritatem, vt, Ilmaelitae praefertim, nobilium filias in coniugium obtinerent, ac praeter has, innumerabi

lem puellarum Chriftianarum cateruam con cubinarum loco domi fuae alerent, quas fubinde, in maritorum fuorum gratiam, non puduit religionem ipfam eiurare. Haec omnia, cum nemo effet, qui pro poteftate prohibere vellet, aliquot annorum interuallo non modo exiguus ante circumciforum numerus in immenfum creuit, verum etiam multa Chriftianorum millia ad Ifmaelitarum fuperftitio nem tranfiere (a).

S. X.

Grauis in ecclefiafticos Hungariae tempeftas exoritur.

Mala haed aut ignorabat Andreas, aut leuiora certe effe exiftimabat, quod ea ftudiofe celarent, ac eleuarent Dionyfius de Vialka palatinus, tum Samuel antea comes camerarum, et, qui huic in munere fuccefferat, Nicolaus tauernicarum comes, qui priuati haud dubie fui lucri caufa, Ifmaelitas, er Iudaeos

(a) Nil nos de hac Hungariae deprauatione exagge rate fcripfiffe, certum eft, imprimis ex Honorii III. papae literis ad Vgolinum Colocenfem archiepifcopun X. calendas Sept. A. 1225. exaratis, quas ex regefto pontificatus anni X. fumma fide exfcriptaspoffideinus, alteri tamen et tempori, et loco vulgandas afferuamus. Tum vero ex Gregori IX, papae literis A. 1231. et Roberti archiepifcopi a nathematis fententia A. 1232, vulgata. In Annal. reg. Hung. ad annos cit.

totis viribus tuendos, defendendosque fuf ceperant. Ab his tribus ita femper regis aures obfeffae tenebantur, vt nemini alteri, né Belae quidem regi, paterent. Cum itaque antiftites Hungariae interclufo fibi ad regis audientiam aditu, nullum graffantibus malis ab eo remedium adferri cernerent, ea faltem, quae in poteftate habebant, ad impediendam religionis ruinam fibi adhibenda putauere. Quapropter, vt prohiberent, ne Ifmaelitae, atque Iudaei non folum S. canonibus, verum etiam legibus patriis prohibita cum Chriftianis feminis inirent connubia (a), circumcifos Chriftianarum maritos ad facrum tribunal euocare, ac quemadmodum a D. Ladislao et Colomanno regibus conftitutum fuerat, non modo concubinas, verum etiam vxores ab eisdem feparare coeperant, vtque latae a foro facro fententiae eo certius exe, cutioni darentur, pro eo, ac D. Stephanus decreuerat, regni procerum, atque magiftra, tuum operam adhibebant. Quam acerbe hanc epifcoporum feueritatem tulerint cir cumcifi, facile quisque arbitrabitur; que relas igitur ad protectorem fuum, comitem palatinum deferunt, connubia fua aduerfum humanas, Diuinasque leges per ecclefiafti cos turbari lamentantur. Dionyfius palatinus circumcifos, etiam cum regni, religionifue jactura tueri certus, regem adit, atque ob latam in caufa dotis, et matrimonii Mariae

() S. Ladislai decret. iib. I. cap. X,

« PreviousContinue »