S. XII.

Andreas rex iuratam dat cautionem de malis
corrigendis.

Trifti eo edicto per vniuerfum regnum pro-
mulgato, occlufis vbique templorum foribus,
a facrofanctis religionis noftrae minifteriis,
et publica facramentorum adminiftratione cef-
fatum fuit: qua facrarum aedium folitudine,
atque filentio, ingemifcentisque eapropter
Chriftiani populi fètu, atque lamentis quafi
e fomno excitatus Andreas, pronas iam Rober-
to Strigonienfi archiepifcopo aures praebere
in animum induxit, per quem de foeda to-
tius regni deprauatione, palatini potiffimum
crimine introducta, edoctus, tum primum fen-
tire coepit, quo eum praua fuorum confilia
deduxerint; quantumue longa tot annorum
conniuentia, non profanae minus, quam fa-
crae reipublicae detrimenti confciuerir. Vi-
dit profecto ob fummam libertatem, atque
potentiam Ifmaelitis, hominibus ritu Sarace-
nis, et Iudaeis in regno Chriftiano concef
fam, ob exagitatos horum tuendorum caufa
honeftiffimos quosque, praefertim ecclefiafti-
cos, regni primores, non facri folum ordi-
nis, verum etiam fecularium procerum, at-
que nobilium, quin ipfius infimae plebis o-
dia fe fe incurrille, vt adeo, fi Bela filius
communi potiorum gentis alienatione abuti,
feditionemque commouere voluiffet, quod,
vnum Andreas metuebat, actum omnino de
eius corona videretur. His igitur omnibus

1

*

per otium rite expenfis, non mediocriter
compunétus rex, inueterata mala a radice
curare aggreffus, Tacobum Praeneftinum, fe
dis apoftolicae legatum, Roina fibi mitti
flagitauit: quo arbitro, collatis vna cum Be
la, et Colomanno, atque potioribus regni
confiliis, folenne inftrumentum reformatio
nis A. 1233. confici curauit, ad cuius obfer- 1233
uantiam ipfe primum rex, tum Bela, et Co-
lomannus filii, ac regni denique' primores
iurisiurandi religione interpofita fe fe ob-
ftrinxere. Inftrumentum hoc praecipua ma
lorum tum graffantium capita, ob quae Huns
garia interdicto affecta fuit, complectitur;
quae nos ad maiorem narrationi noftrae fi-
dem conciliandam huc transferemus: (a)
,, Capitula autem haec funt: Iudaeos, Sara-
,, cenos, Ifmaelitas de cetero non praeficie-
mus noftrae camerae, monetae, falibus ;;
,, collectis, vel aliquibus publicis officiis:
,, nec affociabimus eos praefectis prouentu-
,, um, nec in fraudem aliquid faciemus, pro-
,, pter quod ab ipfis poffint opprimi Chri-
ftiani. Item nec permittemus in toto re-
gno Iudaeos, Saracenos, vel Ifmaelitas
, praefici alicui publico officio. Irem facie-
,, mus, quod Iudaei, Saraceni, fiue Ifmae-
litae de cetero certis fignis diftinguantur;
,, et difcernantur a Chriftianis. Item non
,, permittemus Iudaeos, Saracenos, et Ifma

دو

99

(a) Inftrumentum hoc ex Odorico Raynaldo editum
vide in Annal, teg, Hung. Tom.I pag. 237.

elitas mancipia Chriftiana emere, vel ha bere quocumque modo, et promittimus per nos, et fucceffores noftros conftitu ,, ere, et dare fingulis annis palatinum, vel alium de lobagionibus noftris, quem voluerimus, Chriftianae fidei zelatorem, ,, quein faciemus iurare, quod mandatum noftrum fecundum ifta fideliter adimple ,, bit, et ad petitionem epifcopi, in cuius dioecefi funt, vel erunt Iudaei, pagani, et Ifmaelitae, vt Chriftianos extrahat a ,,dominio, et habitatione Saracenorum, ,,vel vt Saraceni, Chriftianorum quomo, documque mulieribus copulati, fiue fub fpecie matrimonii, fiue alio modo, bo,,norum omnium copulacione tam Chriftiani, » quam Iudaei, vel Pagani multentur, et ,, nihilominus in feruitutem Chriftianoruni » per regem perpetuo deputentur Haec ad deprimendam Ifmaelitarum, et Iudaeorum potentiam pertinent, iis, quae fequuntur, ordinis ecclefiaftici indemnitati, et iurisdi ctioni facrae, quam ex Dionyfii palatini inftigatione violatam, ac prope fublatam narrauimus, profpectum fuit. Item nolumus, ,, nec permittimus, quod de cetero tracten,, tur caufae dotium, vel matrimoniales per ,,nos, vel per alios iudices feculares, quia de his nolumus nos intromittere, nec de,,bemus, fed per iudices ecclefiafticos ,, tractentur, et terminentur. Item volumus, ,, et confentimus, quod clerici, et perfonae ecclefiafticae refpondeant, et conueniautur coram ecclefiaftico iudice fuper omni

وو

bus, exceptis iudiciis terrarum, de qui 39 bus volumus, quod tam per vos domine legate, quam per nos confulatur dominus papa, expreffis eidem circumftantiis facti, in quibus circumftantiis inter alia exprimatur, quod vos a praelatis Hungariae quafi iudicia terrarum eccle

99%

percepiftis rentur a

noftro iudicio, "damnofum effet ecclefiis plurimum, et per»iculofum, quia per hoc multa de iure ecclefiafticis poffent deperire (a). Nullas collectas, et nullum lucrum imponemus, vel recipiemus a clericis, vel ecclefiafticis perfonis, et contra eorum priuilegia, fi quae habent, fcientes non veniemus. ,, fuper collectas vero per regnum noftrum aliis imponendas, per nos, et legatum ,,confulatur dominus papa (b), ficut conue

(4) Gregorius IX. eiusdemque legatus iuris noftri - ignari, contendebant, vt caufae poffeffionariae ecclefiafticorum coram foro ecclefiaftico tractaren tur. At enim obftitere praelati Hungariae, cum propterea, quod ex D. Stephani inftitutione regem haberent bonorum ecclefiafticorum protectorem ac vindicem, tum vero, quod iisdem cum cetera nobilitate Hungarica iuribus poffeffionariis gaudentes, nollent fe fe a communi reliquis nobilibus iudicii forma eximi.

(b) Noua iterum quaeftio enata erat, num commu. nia ceterorum regni nobilium fubditis onera, atque tributa, ecclefiafticorum quoque populis imponenda fint, a quo iure Andreas minime fibi re vedendum putauit,

3

nimus cum eodem de confultatione facienda domino papae fuper iudiciis terrarum. Et haec omnia fponte, et fine conditio ,, ne promittimus,,. Hactenus iurata pro imiffio per Andream regem facta, quae vbi confecta, editaque fuillet, Robertus Strigo nienfis archiepifcopus, Hungariam ab inter dicto liberauit,

a

2

Bulla aurea clarius explicata renouatur. Etti Andreas partem promifforum, quae de ecclefiaftici ordinis immunitate, iurisdictio neque erant, expleuerit, ea tamen, quae de Ifmaelitis, et Iudaeis iuratus fanxerat, executioni dare tergiuerfabatur, lucra fcilicet, quae circumcifi per prouentuum regiorum adminiftrationem annis fingulis aerario regio inferre videbantur, tanti erant apud Andreae animum, vt pofthabitis totius gentis Hungaricae murmuribus, atque querelis, porro etiam eosdem in prioribus muneribus tolerare non dubitauerit, neque prius illi, quam poftquam Bela rex rerum potitus fuit, dominatu fuo deiecti, ac in feruitutem funt redacti. Bulla quoque aurea tantis cum folennitatibus, et cautionibus olim edita, duodecim prope annorum neglectu, fere in obliuionem abiuerat. Multa eius capita bre. uibus concepta, variis interpretationibus locum dederant, vt adeo et rex, quemadmo

dum