S. XII. Andreas rex iuratam dat cautionem de malis Trifti eo edicto per vniuerfum regnum pro- 1 * per otium rite expenfis, non mediocriter دو 99 (a) Inftrumentum hoc ex Odorico Raynaldo editum elitas mancipia Chriftiana emere, vel ha bere quocumque modo, et promittimus per nos, et fucceffores noftros conftitu ,, ere, et dare fingulis annis palatinum, vel alium de lobagionibus noftris, quem voluerimus, Chriftianae fidei zelatorem, ,, quein faciemus iurare, quod mandatum noftrum fecundum ifta fideliter adimple ,, bit, et ad petitionem epifcopi, in cuius dioecefi funt, vel erunt Iudaei, pagani, et Ifmaelitae, vt Chriftianos extrahat a ,,dominio, et habitatione Saracenorum, ,,vel vt Saraceni, Chriftianorum quomo, documque mulieribus copulati, fiue fub fpecie matrimonii, fiue alio modo, bo,,norum omnium copulacione tam Chriftiani, » quam Iudaei, vel Pagani multentur, et ,, nihilominus in feruitutem Chriftianoruni » per regem perpetuo deputentur Haec ad deprimendam Ifmaelitarum, et Iudaeorum potentiam pertinent, iis, quae fequuntur, ordinis ecclefiaftici indemnitati, et iurisdi ctioni facrae, quam ex Dionyfii palatini inftigatione violatam, ac prope fublatam narrauimus, profpectum fuit. Item nolumus, ,, nec permittimus, quod de cetero tracten,, tur caufae dotium, vel matrimoniales per ,,nos, vel per alios iudices feculares, quia de his nolumus nos intromittere, nec de,,bemus, fed per iudices ecclefiafticos ,, tractentur, et terminentur. Item volumus, ,, et confentimus, quod clerici, et perfonae ecclefiafticae refpondeant, et conueniautur coram ecclefiaftico iudice fuper omni وو bus, exceptis iudiciis terrarum, de qui 39 bus volumus, quod tam per vos domine legate, quam per nos confulatur dominus papa, expreffis eidem circumftantiis facti, in quibus circumftantiis inter alia exprimatur, quod vos a praelatis Hungariae quafi iudicia terrarum eccle 99% percepiftis rentur a noftro iudicio, "damnofum effet ecclefiis plurimum, et per»iculofum, quia per hoc multa de iure ecclefiafticis poffent deperire (a). Nullas collectas, et nullum lucrum imponemus, vel recipiemus a clericis, vel ecclefiafticis perfonis, et contra eorum priuilegia, fi quae habent, fcientes non veniemus. ,, fuper collectas vero per regnum noftrum aliis imponendas, per nos, et legatum ,,confulatur dominus papa (b), ficut conue (4) Gregorius IX. eiusdemque legatus iuris noftri - ignari, contendebant, vt caufae poffeffionariae ecclefiafticorum coram foro ecclefiaftico tractaren tur. At enim obftitere praelati Hungariae, cum propterea, quod ex D. Stephani inftitutione regem haberent bonorum ecclefiafticorum protectorem ac vindicem, tum vero, quod iisdem cum cetera nobilitate Hungarica iuribus poffeffionariis gaudentes, nollent fe fe a communi reliquis nobilibus iudicii forma eximi. (b) Noua iterum quaeftio enata erat, num commu. nia ceterorum regni nobilium fubditis onera, atque tributa, ecclefiafticorum quoque populis imponenda fint, a quo iure Andreas minime fibi re vedendum putauit, 3 nimus cum eodem de confultatione facienda domino papae fuper iudiciis terrarum. Et haec omnia fponte, et fine conditio ,, ne promittimus,,. Hactenus iurata pro imiffio per Andream regem facta, quae vbi confecta, editaque fuillet, Robertus Strigo nienfis archiepifcopus, Hungariam ab inter dicto liberauit, a 2 Bulla aurea clarius explicata renouatur. Etti Andreas partem promifforum, quae de ecclefiaftici ordinis immunitate, iurisdictio neque erant, expleuerit, ea tamen, quae de Ifmaelitis, et Iudaeis iuratus fanxerat, executioni dare tergiuerfabatur, lucra fcilicet, quae circumcifi per prouentuum regiorum adminiftrationem annis fingulis aerario regio inferre videbantur, tanti erant apud Andreae animum, vt pofthabitis totius gentis Hungaricae murmuribus, atque querelis, porro etiam eosdem in prioribus muneribus tolerare non dubitauerit, neque prius illi, quam poftquam Bela rex rerum potitus fuit, dominatu fuo deiecti, ac in feruitutem funt redacti. Bulla quoque aurea tantis cum folennitatibus, et cautionibus olim edita, duodecim prope annorum neglectu, fere in obliuionem abiuerat. Multa eius capita bre. uibus concepta, variis interpretationibus locum dederant, vt adeo et rex, quemadmo dum |