cum perpetui , liberique comitis iure, ac titu. lo ex regum munificentia obtinuerant; aut quod antea iam poffefsum, placuit principi, ad perpetui, liberique comitatus honorem euehere; vt adeo propria idmodi comitis ditio, liber , atque perpetuus comitatus diceretur. Vnde nouum rursus inter perpetuos, liberos comites et parocbianos eruitur discrimen: illi quippe liberi comitatus sui domini ; hi qutem prouinciae, seu comitatus fibi a rege crediti, solum fuere praesides, ac moderatores. Praerogatiuae porro maiorum perpetuorum, ac liberorum comitum hae fere in iure noftro recensentur: erant ditionis feu liberi comitatus sui populorum non domini folummodo, verunietiam iudices: quapropter in facinorofos quofuis, fuo in territorio deprehenfos, ius gladii exercebant; cum ex aduerso reliqui terrestres domini, seu magnates , feu nobiles, malefactores omnes publicis regni magiftratibus consignare cogerentur (a). Iidem propriis fub ligillis procuratores consticuebanc (6). Cera item rubea quoad sigillum in fignum excellentiae comitatus vcebantur (c), ac vt alia praeteream, a banorum, vaiuodarum, comitum item parocbianorum, ac vice-comitum iurisdictione exempti, ex vetustissima diuorum regum ordinatione , so (a) Vladislai II. decret. art. XIX. S. III. et IV, (b) Tripartiti p. IL. tit. XIIL 9. VI. (c) Ex diplomate Ladislai pofthumi lììo fecitando. folius regiae maieftatis iudicio reseruati sunt Ipsum Ioannem de Hunyad, ac filios, he. Bisztricenfi, et districtu, ac eius pertinen„ tiis, in partibus Transsiluanicis habitis, in perpetuos, liberos comites maiores , dia poteftatis nominamus, praeficimus, et tum praedictum ab vaiuodarum , et quo rumlibet iudicum, et justitiariorum illa„ rum partium iudicatu, et a iurisdictione (a) Mathiae Coruini decret. VI. art. XXI. in cod. iuris patrii. (6) Chronicon M. Turotzii pait. IV. cap. LI. (6) Primus diploma hoc edidit cl. Pray in angal. reg. part. III, pag. 125. PALMA P.I. E وو eximendo , folius noftrae praefentiae; aut palatinali, et iudicis curiae nostrae iudi. cio referuamus, decernentes, vt iple comes loaniles , et heredes vniuersi, cera rus bea , quoad figillum , in fignum excellentiae comitatus, ac aliis omnibus illi gratiis, honoribus, praerogatiuis, et priui. legiis, quibus ceteri maiores comites libee ri, et perpetui de iure vel confuetudine » vtuntuç, gaudeant, vtantur, et fruantur, » perpetuis semper temporibus vniuersis : s recepto ab eodem comite Ioanne in per fona fua, et heredum fuorum firmiffimo, in calibus praestari solito , nobis, et successoribus nostris regibus Hungariae fide licatis, et obedientiae iuramento (a), E fragmento hoc perfpicuuin fit , qua forma , quibus item conditionibus, maiores perpetui, ac liberi comites creari consueuerint , quaeue peculiari huic dignicati praerogatiuae fuerint adnexae. Diploma istud eo pluris faciendum est, quod huius generis nullum aliud, quod Iciam, ad pofterorun memoriam fit transmifsum ; quamuis fingulari hoc titulo complures (a) Bisztricium, cuius diploma meminit, . Mathias Coruinus d. 1458. cum perpetui comitis Bifziri. Item dissertatio. olim in Hungaria fulfille certum , explora-, tumque fit, Quantum ex editis hactenus in lucem monumentis, et lucubrationibus colli. gitur , primus e sacro cleri ordine arcis, et dominii Strigoniensis perpetuus comes creatus fuit a Bela IV. rege Philippus, Strigonienfis archiepiscopus, idque circa A. 1270. Qui 1270. enim hunc in prima illa ecclesiae Hungaricae sede excepit Nicolaus, cum adhuc electi so. lum titulo vteretur , perpetuum se loci Strigo. nienfis comitem fcripfit (a). Qua appellatiode ceteri poft eum Strigonienfes archi.. episcopi constanter deinceps vsi sunt (6), neque vnquam, vt ex eorumdem titulis li. quet, vti defierunt (c). Non absimiliter Ste. pbanus de Varda Colocensis, et Batsiensis ecclesiarum canonice vnitarum archi-episcopus, ac fubinde S. R. E, cardinalis Ladislai pofthumi regis gratia , perpetui comitis Colocenfis dignitacem obtinuit circa A. 1457 (d), 1457. quo tempore arx, et dominium Colocente , (a) In diplomate Ladislai IV. A. 1273. III. ca lendas Aprilis dato, cuius clausulam vide in episco pis Agriensibus parte I. pag. 135. (6) Vide clausulain diplomatis Ludouici M. A. 1351. in codice juris patrii. tum vsque hoc titulo vsus legitur : eiusdem loci episcopis Strigon. parte II. pag. 60. quod iam a D. Stephani fundatoris aetate juris fuit archi-episcoporum Colocenfium, ad perpetui , liberique comitatus honorem eft euectuin. Nemini igitur mirum videri debet, fi in Stepbani de Varda, et succefforum eius titulo legerit, eiusdemque loci Colocensis coones perpetuus (a). Vt ceteros de clero praeteream, Nitrienses etiam episcopi perpetuos se loci Nitriensis scripsere comites (6). În feculari magnatum ordine non pauci hac praerogatiua fulgebant. Sub Ladislao IV. Cumano floruere comites de Gissing, seu Né. met-Viuár; fub Sigismundo imperatore comites Ciliae; fub Ladislao pofthumo Koro minatus fuit Colocensis archi-episcopus die 25. Februarii A. 1457. quo tempore vna perperui comi. tis dignitate exornari debuit, cum eodem anno IX. calendas Decembris rex obierit. In instrumen. to concordiae, cum Friderico caesare initae Soo pronii A. 1463. die 19. Julii fignato hoc titulo vsus legitur : Nos Stephanus Dei, et Apostolicae sedis gratia Colocensis, et Batfienfis ecclefiarum archiepiscopus, locique eiusdem Colocenfis, comes perpetuus. In auctario diplom. ad Vrfinum Veliuin pag. 240. Itein in decreti Mathiae I. A. 1464. clausula in cod. iur. pat. (a) Nonnulli menduin in titulum irrepfiffe crede bant , ac ideo pro-ly. Colocenfis, Batfienfis fubstituendum effe putabant: fed perperam, vt ex iis, quae attulimus, clarum fit (6) In clausula decreti Mathiae II. A. 1608. item 1609 legitur datum per manus R Valentini Lépes episcopi eccl. Nitriealis, locique eiusdem comitis perpetui, |