fuftentauit: haec eadem, vt infigni praedita fuit ingenio, atque prudentia, temporibus rebusque, accommodata filio fubminiftrabat confilia. Certe plura Andreae regis diplo mata fidem faciunt, in grauioris momenti negotiis matris confilia fuiffe expetita (a). Felices profecto iunioris aetatis principes, qui confiliorum, actionumque fuarum arbitros, ac moderatores habent parentes virtute, prudentiaque confpicuos, aut certe tales admi niftros, qui animi rectitudine, fincero in publica commoda, ftudio, et rerum, negotiorumue experientia excellunt. Illud imprimis prouide prorfus, fapienterque ab Andrea inftitutum, obferuatumque fuit, vt fingulis fere annis praelati, barones, nobilesque regni ad habenda comitia Budam, aut Peftinum euocarentur, cum vt fua cum illis de republica conferret confilia, cum vero, vt crebrà cum fuis confuetudine, clementiam, ceterasque regias virtutes fuas illis magis redderet cognitas (b). Atque has inter eminebat infignis gratitudo, et munificentia in illos, qui de fe, patriaque bene mereri fatagebant: fingularis praeterea eluxit aequitatis, et iuftitiae rigor, quo res inique ali (a) Speciminis inftar fit diploma Andreae III. A. 1294. quando ablatas, aut iura violata legitimis dominis reftitui procurauit. Porro cum non ignoraret, praelatos potiffimum, quorum maxima cum domi erat autoritas, ad defectionem follicitari, actumque de corona, regnoque fuo fore, fi praecipuus hic monar. chiae Hungaricae ordo Bonifacii VIII. importunitate expugnatus, ad Mariae Neapolitanae partes tranfitionem faceret, hunc omnibus illis artibus, et officiis, quae iuftum, prouidumque decebant principem, ita fibi demereri noverat, vt fi Ioannem epifcopum Zagrabienfem, plurimorum Illyrici dynaftarum ad Martellum deficientium torrente A. 1292 1292. abreptum demas, nemo fere Hungariae praelatorum ab illius fide poftea fecefferit, quae totius cleri Hungarici in regem fuum fides, et conftantia cum caufae ipfius, ad quam tuendam obligati erant, aequitati, tum vero Ioannis de Ilmur Colocenfis archiepifcopi virtuti, et exemplo adfcribenda fuit: vt qui toto eo tempore, quo iuter gentem Hungaram, aulamque Romanam de regis eligendi iure lis agitabatur, regni, gentisque Hungaricae libertatem ad obitum vfque propugnauit. S. VI. Secularium regni optimatum ab Andrea rege defectio. Carolo Martello Mariae Neapolitanae filio e viuis erepto, nihilo fecuriori effe licuit Andreae, eo quod Neapoli conftitutum iam erat, vt Martelli filius Carolus Robertus vi- fcopi refragarentur (a). Nil optatius hac optimatum regni legatione accidere poterat Bonifacio VIII. vt qui ex illis, quae de Stepbani ad Sylueftrum II. papam legatione in ecclefiae Romanae tabulario adnotata aut ipfe legerat, aut ex aliis didicerat, aliter, quam Hungari vellent, intellectis, pro certo tenebat, non facra folum, verum etiam fecularia in gentem Hungaram iura, ac ipfam adeo regis nominandi poteftatem fedi apoftolicae ea occafione fuiffe tranfcripta (b) : qua in opinione complures ante, et poft eum fuere pontifices. Praeterea Bonifacio VIII. (a) Meminit legationis huius Chronicon Turotzii cap. LXXXII. In cuius Andreae III. regis imperio, quidam nobiles regni, Ioannes fcilicet, et Henrieus filii Henrici, er Vgrinus filius Pouch de Vylak, aliique quamplures in praeiudicium regis Andreae a papa Bonifacio VII. regem petierunt. Deix sapite infequente. Quorum inftantiam papa admittens, quemdam puerum XI. annoruin nomine Carolum anno domini MCCXCIX. viuente adhuc Andrea rege in Hungariam deftinauit. Pluribus haec explicat cl. Kerchelich in hiftor. ecclef. Zagrab. pag. 97. (b) In literis ad legatum fuum Nicolaum Oftienfem A. 1301. die XVII. Octobris datis, haec fcribit, Ad haec nolumus te latere, aut in dubium reuocari, quod memoratum Hungariae regnum facrofanctae Romanae ecclefiae a B. Stephano cum omni eius iure, et poteftate deuote oblatum fuit et traditum reuerenter - - Sicut haec plenius documenta, quae feruantur in archiuis memoratae ecclefiae Romanae, teftantur. In Annal. reg. Hung. Tom. I. pag. 369. vt ex pluribus illius epiftolis circa haec (a) Chronicon Turotzil cap. LXXXIII, et Spondanus |