colendam acceperant, vectigal quoddam et principi, er fundi hero annis fingulis dependere iubebantur.

Portio illa terrae, quae determinata olim mensura bofpitibus fingulis diftribuebatur, Sellio, curia; in Selauonia autem mardurina dicta fuit. Barbarum hoc vocabulum haud dubie ortum traxit ex Germanico Maier, Mair, quod villicum, et Slaụico Dmur , quod aream siguificat: vt adeo ex, his composita vox mardrut, mardur, ác mardurina non aliud fonet; quam villici

aream, id est curiam (a). Quapropter An1234. dreas II. rex in literis A. 1234 datis, re.

cte idmodi hofpites villicos mardurinos vocaç (b). Hac explicatione, vt par eft, ad. milla, patet iam suapte, famigeratum illud in decretis nostris mardurinarum tributum nec pro vectigali maritimo (c) accipi polle; nec a martium , qui corrupto aeuo marturo

4

(a) Euidens id fieri videtur ex priuilegio Eberhardi

episcopi Zagrab. A. 1406 fuis concello, in quo : a qualibet integra curia , seu mardurina XII. denarios fibi folui praecipit. Histor. eccles. Zagrab, pag. 61. Idem in literis A. 1416. meminit, car rus foeni mardurinalis exigi soliti.

Plura, quae hoc argumentuin illustrant, reperies ibidein pag.

154. 15. 46. 47. et 327. (b) Per fingulos, inquit, mardurinos IV. pondera per

Soluantur. In cit. annal. reg. pag. 335. (c) Ita sensit Mosotzius in nota ad art. XII. decret.

Ludouici M. A. 1351. quem fecutus fuit doctissimus Szegedi in libello, cui titulus affertor libertas sis Hungaricae &c. Er ad Bullae aureae art.

mes dicebaptur, pellibus (a) repetendum eife; nil denique aliud hoc nomine venire, quam cenfum illum, quem hofpites a fingulis curiis, aut mardurinis fuis, et fundi domino , et terrae principi numerare consueue. runt. Quid autem quauis aetate hoc titulo açcipi fit folitum, non vsquequaque pronum eft definire. Andreas II. in bulla aurea eam rationem decreuit tenendam, quae sub Colomanno rege obtinebat (b). Tum in aliis literis A. 1234. datis iubet, per fingulos 1234. villicos, seu mardurinos colligi IV. pondo, feu groffos (c), quod perinde obscurum eft: aliquanto plus lucis adferunt Belae IV. literae A. 1224 editae, in quibus poftquam 1224 . terram Klokoche cuidam Radus, pluribusque

(a) Opinionem hanc infinuavimus in specimine He.

raldicae Hung. parte II. pag. 60. nota (s) quam
nunc veriora edocti, pro eo, quo fumus in ve-

ritatein candore , deponimus.
(b) Bullae aureae art. XXVII. Mardurinne iuxta

confuetudinem a Colomanno rege constitutam foluan

TUT.
(c) In litteris Andreae II. faepius iam laudatis, Art

nal, reg. Hung. part. I. pag. 235. Porro valorem
ponderis, qui ea aetate obtinnit, arduum est ac-
curare definire. Tempore Caroli I. Roberti regis
pondus aequiualebat grosso vni, vt conftat ex c-
iustem decreto A. 1342. F. LIX. vbi diserte ha-
betur : de qualibet marca pro lucro camerae ,
quibuslibet comitatibus dicatis, vnum grofjum, seu
vnum pondus homini D. archiepiscopi , alterum
vero grofum, feu pondus hornini magistri taner-
nicorum foluere tenebitur conies camerarura prae-
dictarum. In codice iuris patrii.

in

aliis in perpetuum donaflet , diserte addito terrae illius hofpites singulos, mardurinarum nomine, decem denarios quotannis foluturos (a). Porro cum conftet ex bulla aurea Andreae II. biennio abhinc data, denarios Hun. garicos ad priftinam Belae I. regis denariorum probitatem cum fuiffe reuocatos (6), quorum XL. vnum Bizantium aureum exae. quabant (c), manifeftum est censum a fingulis Sellionibus, curiis, aut mardurinis aetate illa folui folitum non plus, quam vnam quartam aurei Bizantii partem, quod vnicum cum aureae in Europa monetae genus fuit (d), constituiffe. Quamquam non totum hoc tributum , fed tertiam folummodo illius partem accipiebant fundi domini; duae vero tertiae summo cedebant principi (e). Porro cum omnis hofpitum libertas,

at

(a) Hofpites , inquit, quos praedicti liberi homines,

scilicet donatarii, babuerint infra metas praefcriptas, decem denarios debent perfoluere annuarim pro mar. durinis apud cl. Kerehelich in Notit. praeliininar.

pag. 190. (b) Bullae auréae art. XXIII. Denarii tales fint,

quales fuerunt tempore Belae regis. (c) Chronici Turotziani cap. XLV. (d) Plura de hoc reperies in eruditissimo opere cl.

Danielis Cornides, quo genealogiain primoruin

reg. Hung. copiose illustrauit a pag. 81. (c) Discimus id e toties laudatis Andreae II. litteris A.

1234 datis, quibus bullae aureae capita par.in renouat, partim explicat. Diserte illic legitur, quaecumque inde, id eft ex mardurinis, prouenerit, tertia pars de

NOV A.

92 atque immunitas e regum gratia profluxerit, hique peculiari semper cura in id inuigilauerint, ne contra datam initio fidem a quoquam in feruitutem redigerentur : bospites vicissim summo imperanti, velut libertatis suae protectori, atque vivdici, certum denariorum numerum, quos liberos denarios appellare placuit, annis fingulis dependebant. , (a). Verum cum id nobiles, qui fundos

mino fundi, et duae partes domino , seu principi
terrae perfoluantur, in Annal. reg. Hung. pag. 2350
Idem colligitur e citato iam fuperius Belae iv.
diplomate 4. 1224, in quo duas partes mardurina.
rum ad ius suum regium spectantes e speciali gratia
donat Rado, residua tertia ceteris donatariis re:
licta. Apud cl, Kerchelich in Notit. praelimin. Dal-
mat. Croat. et Sclau. pag. 190. Verum ab his
etiam duabus tertiis regi foluendis praedia nobi.
lium liberata funt, poftquam a Carolo I. eius loco
lucrum camerae , a qualibet sessione pendenduin,
introductum fuit, vt videre eft in Ludouici M.

decret, art. IV. et XII,
(a) Clare id habet D. Stephanus in diplomate fun-

dationis abbatiae Péch - Varadiensis A. 1015 edi.
to, infuper et liberorum denariorum tertiam par-
tem, quam ex aduenis in terra ccclefiae habitandis,
debentur, ad calceamenta Fratrum concefimus,
Apud cl, et reuerendiffimum Iosephum Koller cath.
ecclefiae Quinque ecclefienfis canonicum in egrecio
fane opere Hiftor. episcopatus Quinque-ecclesienis
edir. Poson A. 1782 pag 78. Colomannus itein
decret. lib. I. cap. LXXX. liber quoque hospes ficut
Sclaui, vel ceteri extranei, qui in terris laborant
aliorum, pro libertate tantum denarios dent.

Huc
faciunt infuper cap. LXXXI XXXV. et XLV,
PALMAP.I.

G

suos hofpitibus locauerant, tamquam iuribus fuis contrarium aegre ferrent, abolerique debere contenderent, vt querelis eorumdem fieret fatis, Andreas II. in generali illa reformationis Hungaricae bulla aurea ftatuit , ne ab bospitibus praedia nobilium incolentibus, idinodi liberi denarii pro parte regis deinceps exigerentur (a). Hofpitibus his fuam debet Hungaria frequentiam: per eos enim praedia plurima, nemoraque dentissima in pagos, oppida, ciuitatesque abiere. Is, qui nouam coloniam ad villam aliquam con(truendam conduxerat, Sculteti nomeu habuit, cui praeter immunitates alias, illud fpeciatim graciae loco a terrestri domino concedebatur, vt tum ipse, quam heredes sui perpecui ellent villae illius rectores, atque iudices: idem Scultetus ob libertates, quibus fruebatur, szabados, seu liber dici consueuit. Quin ipfi etiam primi villarum incolae, quo libentius ad terrae fibi assignatae, culturam incumberent, eoque celerius, et viribus , et facultatibus crescerent, per continuos XVI. annos ab exactione quauis, aut munere dominis fuis praestando immunes pronunciabantur (6). Ex quo intelligas, quantam po

$

(a) Bullae aureae art. III, nullan collectam , nec li.

bras denariorum, corrige: liberos denarios, colligi fo-
ciemus fupra praedia feruientium. Vide cl. lo.n.
nem Szegedi in libello: Allertor libertatis Hungaricae

ad hunc articulum.
(6) Vide Analecta Scepufi sacri, et profani part. I.

praesercim pott pag. 442.