Page images
PDF
EPUB

tium communes ab omni libero commercio excludi, verùm etiam pro piratis atque prædonibus haberi, eodemque fupplicio plecti, fi illa maria navigare, fi vel afpicere vel afpirare, fi denique vel cum noftris ibi coloniis ufum aliquem aut commercium habere aufa fuerit.

De inquifitione Hifpanica fanguinaria nihil dicimus, inimicitiarum caufa univerfis proteftantibus communi; neque de tot feminariis facerdotum ac jefuitarum Anglicorum fub Hifpanico patrocinio nidulantium, offenfionis causa et periculi graviffimi huic reipublicæ propria; cum propofi tum nobis potiffimum fit controverfiarum in Occidentali India noftrarum caufas et rationes exponere. Hoc verò æquioribus cunctis et incorruptis rerum æftimatoribus planum feciffe confidimus, neceffitatem, exiftimationem, justitiam ad hanc nuper fufceptam expeditionem nos evocaffe; neceffitatem, bellandum enim neceffariò eft, fi per Hifpanos pacem colere non licet; exiftimationem atque juftitiam, neutra enim harum nobis conftare poterit, fi injurias tam inhumanas atque intolerandas impunè civibus noftris ac popularibus inferri defides patiemur, quales in Occidentali India illatas iis effe demonftravimus.

Et certè parum vident, qui de confiliis ac rationibus Hifpanicis conjecturam capiunt ex ea perfona ac fpecie quam in præfentia fuarum rerum inclinatio induere verfùs nos in his orbis terræ partibus coegit; quafi non nunc mens ea dem, iidem fenfus animorum ac rationum fuarum fint, qui tum fuere, cùm anno 1588 fubjugare hanc totam infulam fuumque fub imperium ac ditionem fubjungere affectabant, immò quafi ex hoc immutato apud nos rerum ftatu formaque reipublicæ non accenfa potius eorum in nos odia auctæque fufpiciones fint. Quòd fi hæc opportunitas, quæ, propter nunnulla quædam quæ nuper acciderunt, ineundi rationem aliquam, qua ab hoc tam vetere et implacato religionis noftræ ac patriæ hofte nobismetipfis (Deo bene juvante) confulere poffimus, occafionem fortè fuppeditaverit, prætermiffa fuerit, fieri poterit ut eas vires facilè fit recuperaturus (animus enim certè illi neque unquam deerit neque deeffe poterit) ex quibus intolerandus æquè et formidabilis reddi poffit atque antea fuerit. Nos interea fi injurias tam immanes in Occidentali India fine fatisfactione ulla aut vindicta noftris fieri, fi excludi nos omnes ab illa tam infigni

orbis terrarum parte, fi infeftum atque inveteratum hoftem noftrum (pace præfertim cum Batavis jam facta) ingentes illos ab Occidentali India thefauros, quibus præfentia incommoda farcire poffit, noftra pace domum deportare, refque fuas in eum rurfus locum reftituere patiemur, quò eandem iterum poflit deliberationem fufcipere, quam anno 1588 habuit," Utrum fuiffet confultius ad recuperandas Belgii fœderatas provincias initium facere ab Anglia, an ab illis ad fubigendam Angliam," proculdubiò non minus multas immò plures caufas excogitabit, cur potius ab Anglia initium fit faciendum: Quem finem ut affequantur ullo tempore ea confilia, fi Deus permitteret, expectare meritò poffemus, ut in nos primos, in omnes denique ubicúnque protestantes, exerceatur quod reftat occidionis illius immaniffimæ, quam fratres noftri in Alpinis vallibus paffi nuper funt : quæ, fi illorum miferorum editis querimoniis orthodoxorum credendum fit, per illos fraterculos, miffionarios quos vocant, Hifpanicæ aulæ confiliis informata primitùs ac defig

nata erat.

His omnibus animadverfis, fperamus quidem fore, ut omnes Angli, præfertim finceri, privatas adverfùs fse mutuò inimicitias depofituri fint, fuifque propriis commodis potius renunciaturi quàm propter cupiditatem lucri, haud ita multi, ex mercaturis illis faciendi (quod non nifi inhoneftis conditionibus et quodammodo improbis parari, et aliundè etiam fuppeditari poterit) multorum adolefcentiam negotiatorum animas, ex iis conditionibus quibus nunc in Hifpania nego. tiantur et degunt, fummo periculo, ficuti faciunt, objecturi, vitamque et fortunas multorum in America fratrum Chrifte ianorum, hujus denique nationis totius agi exiftimationem paffuri; quodque graviffimum eft, oblatis fibi a Deo ad gloriam ipfius, regnumque Chrifti amplificandum opportu nitates præclariffimas ex manibus dimiffuri. Quæ quidem non dubitamus quin, remotis quæ veritati penitus infpiciendæ officiunt, expeditionis nuper noftræ in Occidentalem Indiam contra Hifpanos fufceptæ potiffimum fuiffe finem

appareat.

AUTORIS

EPISTOLARUM FAMILIARIUM

LIBER UNUS:

QUIBUS ACCESSERUNT

Ejufdem, jam olim in Collegio Adolefcentis, Prolufiones quædam Oratoriæ.

THOME JUNIO Præceptori fuo.

1. Quanquam ftatueram apud me (præceptor optime) epiftolium quoddam numeris metricis elucubratum ad te dare, non fatis tamen habuiffe me existimavi, nifi aliud infuper foluto ftylo exaraffem; incredibilis enim illa et fingularis animi mei gratitudo, quam tua ex debito vendicant in me merita, non conftricto illo, et certis pedibus ac fyllabis auguftato dicendi genere exprimenda fuit, fed oratione libera, immò potius, fi fieri poffet, Afiatica verborum exuberantia. Quamvis quidem fatis exprimere quantum tibi debeam, opus fit meis viribus longè majus, etiamfi omnes quofcunque Ariftoteles, quofcunque Parifienfis ille dialecticus congeffit argumentorum Tórs exinanirem, etiamfi omnes elocutionis fonticulos exhaurirem. Quereris tu vero (quòd merito potes) literas meas raras admodum et perbreves ad te delatas effe; ego vero non tam doleo me adeo jucundo, adeoque expetendo defuiffe officio, quam gaudeo et pene exulto eum me in amicitia tua tenere locum, qui poffit crebras à me epiftolas efflagitare. Quod autem hoc plufquam triennio nunquam ad te fcripferim,

quæfo

quæfo ut ne in pejus trahas, fed pro mirifica ifta tua facili tate et candore, in mitiorem partem interpretari digneris. Deum enim teftor quam te inftar patris colam, quam fingulari etiam obfervantia te femper profecutus fim, quamque veritus chartis meis tibi obftrepere. Curo nempe cum primis, cùm tabellas meas nihil aliud commendet, ut commendet raritas. Deinde, cùm ex vehementiffimo, quo tuí afficior defiderio, adeffe te femper cogitem, teque tanquam præfentem alloquar et intuear, dolorique meo (quod in amore fere fit) vana quadam præfentiæ tuæ imaginatione adblandiar; vereor profecto, fimulac literas ad te mittendas meditarer, ne in mentem mihi fubito veniret, quam longinquo à me diftes terrarum intervallo; atque ita recrudefceret dolor abfentiæ tuæ jam prope confopitus, fomniumque dulce difcuteret. Biblia Hebræa, pergratum fane munus tuum, jampridem accepi. Hæc fcripfi Londini inter urbana diverticula, non libris, ut foleo, circumfeptus: fi quid igitur in hac epiftola minus arriferit, tuamque fruftrabitur expectationem, penfabitur alia magis elaborata, ubi primum ad mufarum fpafia rediero. Londino, Martii 26, 1625.

ALEXANDRO GILLIO.

2. Accepi literas tuas, et quæ me mirifice oblectavere, carmina fane grandia, et majeftatem vere poeticam, Virgilianumque ubique ingenium redolentia. Sciebam equidem quam tibi tuoque genio impoffibile futurum effet, à rebus poeticis avocare animum, et furores illos cœlitus instinctos, facrumque et æthereum ignem intimo pectore eluere, cum tua (quod de feipfo Claudianus) "Totum fpirent

præcordia Phoebum." Itaque fi tua tibi ipfe promiffa fefelleris, laudo hic tuam (quod ais) inconftantiam, laudo, fiqua eft, improbitatem; me autem tam præclari poematis arbitrum à te factum effe, non minus glorior, et honori mihi duco, quam fi certantes ipfi dii mufici ad meum veniffent judicium; quod Tmolo Lydii montis Deo populari olim contigiffe fabulantur. Nefcio fane an Henrico Naffovio plus gratuler de urbe capta, an de tuis carminibus : nihil enim existimo victoriain hanc peperiffe poematio hoc

tuo

tuo illuftrius, aut celebrius. Te vero, cum profperos fociorum fucceffus tam fonora triumphalique tuba canere audiamus, quantum vatem fperabimus, fi forte res noftræ demum feliciores tuas mufas pofcant gratulatrices. Vale vir erudite, fummafque à me tibi gratias carminum tuorum nomine haberi fcias.

Londino, Maii 20, 1628.

Eidem.

3. Priori illa epistola mea non tam refcripfi tibi, quam refcribendi vices deprecatus fum, alteram itaque brevi secuturam tacite promifi, in qua tibi me amiciflime provocanti latius aliquanto refponderem ; verum ut id non effem pollicitus, hanc utcunque fummo jure deberi tibi fatendum eft, quandoquidem fingulas ego literas tuas non nifi meis binis penfari poffe exiftimem, aut fi exactius agatur, ne centenis quidem meis. Negotium illud de quo scripsi subobscurius, ecce tabellis hifce involutum, in quo ego, cum tua ad me pervenit epiftola, districtus temporis anguftia magno tum primum opere defudabam: quidem enim ædium noftrarum focius, qui comitiis his academicis in difputatione philofophica refponfurus erat, carmina fuper quæftionibus pro more annuo componenda, prætervectus ipfe jamdiu leviculas illiufmodi nugas, et rebus feriis intentior, forte mex puerilitati commifit. Hæc quidem typis donata ad te mifi, utpote quem norim rerum poeticarum judicem acerrimum, et mearum candiffimum. Quod fi tua mihi viciffim communicare dignaberis, certè non erit qui magis iis delectetur, erit, fateor, qui rectius pro eorum dignitate judicet. Equidem quoties recolo apud me tua mecum affidua pene colloquia (quæ vel ipfis Athenis, ipfa in academia, quæro, defideroque) cogito ftatim nec fine dolore, quanto fructu me mea fraudarit abfentia, qui nunquam à te discesfi fine manifefta literarum acceffione, et indore, planè quafi ad emporium quoddam eruditionis profectus. Sane apud nos, quod fciam, vix unus atque alter eft, qui non philologiæ, pariter et philofophiæ, prope rudis et profanus, ad theologiam devolet implumis; eam quoque leviter admodum attingere contentus, quantum forte fufficiat conciunculæ quoquo

modo

« PreviousContinue »