rempublicam colligendas curavimus: quas ejufmodi fore haud immeritò expectamus, quæ nationis hujus affectum erga fratres fuos tam immania perpeffos demonftrare poffint, et quemadmodum religionis eadem utrinque communio eft, ita fenfum quoque eundem calamitatum effe; interea dum pecuniæ collectio maturatur, quod fine fpatio temporis fieri nequit, et miferorum iftorum egeftas atque inopia pati moram non poteft, neceffarium duximus duo millia librarum Anglicarum, quanta fieri potuit celeritate, præmittere inter eos diftribuenda qui præfentiffima ope atque folatio indigere maximè videbuntur. Cum autem nefcii non fimus innocentiffimorum hominum miferiæ atque injuriæ quantopere vos affecerint, nec vobis quicquam labori aut moleftiæ fore quod illis adjumento atque auxilio effe poffit, prædictam pecuniæ fummam illis calamitofis curandam ac numerandam ad vos transferre non dubitavimus; idque vobis negotii dare, ut pro veftra pietate ac prudentia providere velitis qua ratione æquiffima quam primum illa pecunia egentiffimis quibufque diftribui queat, ut quamvis fumma fane exigua fit, aliquid tamen fit faltem, quo illi inopes recreari ac refici in præfens aliquantum poffint, donec uberiorem iis copiam fuppeditare poterimus: vos hanc vobis datam moleftiam æqui bonique confulturos effe cum non dubitemus, tum etiam Deum Opt. Max. oramus, uti populo fuo religionem orthodoxam profitenti det animum fui in commune defendendi, fibique mutuò opem ferendi contra hoftes fuos immaniffimos; qua in re noftram quoque operam ecclefiæ utcunque ufui fore lætaremur. Valete. Junii 8. 1655. Mille quingentæ libræ de prædictis bis millibus à Gerardo Henfh Parifiis, quingentæ reliquæ per literas à Domino Stoupio, curabuntur. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, Sereniffimo Principi Venetiarum Duci. Sereniffime Princeps; Cum rebus veftris omnibus contra hoftem præfertim christiani nominis profpere geftis lætari femper confueviVOL. VI, C mus, mus, tum et illo navalis prælii noviffimo fucceffu. nequaquam fanè dolemus, quamvis id aliquo noftrorum cum detrimento accidiffe intelligamus. Oftenderunt enim nobis, per libellum fupplicem, negotiatores quidam noftri, Gulielmus et Daniel Gulielmi necnon Edoardus Bealus, navem fuam, cui nomen Princeps Magnus, Conftantinopolim ab se commercii caufâ miffam nuper fuiffe: eam navem ab aulæ Turcicæ miniftris ad commeatum et milites in Cretam infulam deportandos retentam, dum in illa claffe Turcarum coacta eo navigaret, quæ à claffe Venetorum oppugnata in itinere et fuperata eft, captam et Venetias abductam, ab maritimarum caufarum judicibus adjudicatam publicò fuiffe. Cum itaque, infcientibusdominis et nullo modo probantibus, navis illa Turcis operam dare invitiffima coacta fit, feque ex ea pugna explicare militibus referta non potuerit; ferenitatem veftram magnopere rogamus, ut fententiam illam maritimæ curiæ velit noftræ amicitiæ condonare, navemque illam fuis dominis, de veftra republica nullo fuo facto malè me-ritis, reftituendam curare. Qua in re impetranda, nobis præfertim petentibus, cum mercatores ipfos de veftra clementia benè fperare videamus, nos utique de ea dubitare non debemus: qui et præclara veftra confilia remque Venetam terrâ marique maxime uti pergat fortunare Deus om. nipotens ex animo optamus. Serenitatis veftræ Venetæque Reip. ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c.Westmonafterio, Decemb. 1655. OLIVERIUS Prot. Reip. Anglia, &c. Sereniffimo Principi LUDOVICO Galliarum Regi. Sereniffime Rex; Mercatores aliquot noftrates, quorum nomina funt Samuel Mico, Gulielmus Cocainus, Georgius Poynerus, aliique complures, per libellum fupplicem nobis oftenderunt fe, anno 1650, in navem quandam, cui infigne unicornus erat, permagnas rationes fuas contuliffe: eam navem bombyce, oleo, aliifque mercibus onuftam, quæ, plus minus, triginta quatuor millibus librarum noftrarum ab iifdem æftimata funt, ab nave prætoria et proprætoria majeftatis veftræ in Mediterraneo Mediterraneo Mari Orientali oppreffam atque captam fuiffe: noftros autem illa in navi, propterea quod nobis eo tempore cum Gallis illibata pax erat, cum contra naves regias vi se defendere noluiffent, promiffis Pauli et Terrerii navarchorum inductos, qui velle se noftros dimittere aiebant, prolatis onerum libellis, maritimis legibus paruiffe: mercatores proinde fuprà dictos procuratorem fuum, qui navem illam ac bona reftituenda fibi peteret, in Galliam mififfe: ibi poft triennium eoque amplius confumptum, cum ad fententiam de reftitutione ferendam perventum jam effet, cardinalis Mazarini eminentiam eorum procuratori Hugoni Morello factam mercatoribus iftis injuriam agnoviffe; datumque iri fatisfactionem, ut primùm confirmata pax inter utramque gentem, foedufque, quod tum agitabatur, confectum atque ratum effet, in fe recepiffe: immò recentiùs majeftatis veftræ apud nos legatum excellentiffimum dominum de Bordeaux, ex mandato veftro veftrique concilii, difertis verbis confirmâffe, hujus navis atque bonorum peculiari exceptione habitum iri rationem, etiam feorfim ab iis controverfiis, de quibus in commune decidendis ex fœdere provifum eft: hujus promiffi legatum ipfum, qui nunc percommodè negotiorum quorundam fuorum caufà ad vos tranfmeavit, teftem effe poffe locupletem. Quæ cum ita funt, jufque horum mercatorum in repetendis rebus fuis tam præclare conftet, à majestate vestra majorem in modum petimus, ut in eo obtinendo nulla iis mora diutiùs afferatur, velitque noftro rogatu has nobis redintegratæ amicitiæ et inftaurati recèns foederis effe primitias. Quod et fore confidimus, vobifque faufta omnia veftroque regno à Deo Opt. Max. precamur. Westmonafterio, Majeftatis veftræ ftudiofiffimus, Decemb. 1655. OLIVERIUS Prot. Reip. Angliæ, &c. Civitatibus Helvetiorum Evangelicis. Ex veftris ad nos tam actis publicis per commiffarios noftros Genevâ tranfmiffis, quàm literis 27 Decembris Tyguri datis, quo in loco res veftræ fint, cum non fint optimo, fatis fuperque intelligimus: In quo etfi pacem veftram, tamque diuturnum fociale fœdus ruptum, dolemus, tamen cum id veftra culpâ nequaquam accidiffe appareat, novam hinc vobis ex adverfariorum iniquitate et pertinacia illuftrandæ fortitudinis, conftantiæque veftræ in evangelica fide jam olim cognitæ, parari rurfus materiem confidimus. Nam Suitenfes, qui, religionem noftram fi quis amplectatur, capitale cenfent, quid moliantur, quibus hortatoribus tam hoftiles fpiritus in orthodoxam religionem fufceperint, latere neminem poteft, cui modò indigniffima illa fratrum noftrorum in Pedemontio facta ftrages animo nondum excidit. Quapropter, dilectiffimi amici, quod foletis effe, afpirante Deo fortes eftote; jura veftra atque fœdera, immo confcientiæ libertatem, religionemque ipfam idolorum cultoribus obculcandam, concedere nolite; vofque ita parate, ut non propriæ duntaxat libertatis atque falutis propugnas tores effe videamini, fed ut fratribus quoque vicinis, Pede montanis præfertim illis ærumnofiffimis, quibus poteftis rebus, opitulari atque adeffe poffitis: hoc certò perfuafi per illorum corpora ac neces ad veftra latera illum nuper aditum fuiffe patefactum. De me fcitote, incolumitatem veftram refque profperas non minùs mihi curæ ac folicitudini effe, quàm fi in hac noftra Rep. coortum hoc incendium, quàm fi in noftras cervices expeditæ Suitenfium fecures illæ (ficuti revera funt in omnes reformatos) ftrictique enfes effent. Ut primum itaque à vobis de ftatu rerum veftrarum, et obstinato hoftium animo, certiores facti fumus, adhibitis in concilium viris quibufdam honeftiffimis, et ecclefiæ aliquot miniftris pietate fpectatiffimis, de fubfidio vobis mittendo, quantum quidem rationes noftræ in præfentia ferre poffunt, ea decrevimus, quæ commiffarius nofter Pellus vo bifcum communicabit. De cætero veftra omnia confilia, caufamque imprimis hanc veftram juftiffimam five pace five bello tuendam, Deo Opt. Max. fautori commendare non definimus. Westmonafterio, Veftrarum amplitudinum ac dignitatum ftudiofiffimus, OLIVÉRIUS Prot. Reip. Angliæ, &c. OLIVERIUS OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c. Sereniffimo Principi CAROLO GUSTAVO, Dei Gratia Suecorum, Gothorum, Vandalorumque Regi, Magno Principi Finlandia, &c. Sereniffime Rex; Cum amicorum inter fe mutua omnia, tam adverfa quam profpera, atque communia debere effe nemo non intelligat, quòd jucundiffimam amicitiæ partem majestas veftra, gaudium nempe fuum impertitum nobis, per fuas literas voluerit, non poteft id quidem nobis non effe longè gratiffimum: quandoquidem et hoc fingularis indicium humanitatis verèque regiæ eft, ut nec vivere, ita ne gaudere quidem fibi foli velle nisi amicos quoque et fœderatos eâdem, quâ fe, lætitiâ affectos effe fentiat. Itaque regi tam præftanti et natum effe filium principem, quem paternæ virtutis atque gloriæ fperemus hæredem, meritò gaudemus, et idem quod regi olim fortiffimo, Philippo Macedoni, five felicitatis five decoris, domi fimul et foris, contigiffe gratulamur: Cui eodem tempore et natus Alexander filius, et Illyricorum gens potentiffima fuba&ta, memoratur. Nam et Poloniæ regnum veftris armis ab imperio papano, quafi cornu quoddam, avulfum, et cum duce Brandenburgico pax piorum votis omnium exoptata, frendentibus licèt adverfariis, facta, quin ad ecclefiæ pacem atque fructum permagnum fit momentum habitura non dubitamus. Det modò finem Deus tam præclaris initiis dignum; det modò filium, virtute, pietate, rebufque geftis patri fimilem: id quod et auguramur fanè, et à Deo Opt. Max. tam veftris rebus jam antè propitio, ex animo precamur. Westmonafterio, Majeftatis veftræ ftudiofiffimus, OLIVERIUS Prot. Reip. Angliæ, &c. Dania Regi. Sereniffime ac potentiffime Princeps; Quefti funt per libellum fupplicem, fuo aliorumque mercatorum Londinenfium nomine nobis exhibitum, Joannes Fremannus et Philippus Travefius, hujus reip. cives, fe cir C 3 citer |