OLIVERIUS Prot. Reipub. Anglia, &c. Excelfis et præpotentibus Dominis Federati Belgii Ordinibus, S. D. Excelfi et præpotentes Domini, amici Non dubitamus nos quidem quin omnes teftimonium hoc nobis perhibituri fint, nullas in contrahendis externis amicitiis rationes defendenda religionis veritate potiores un quam nobis fuiffe, nec conjungendis eorum animis, qui Protestantium vel amici ac defenfores, vel faltem non hoftes effent, antiquius nos quicquam habuiffe. Quo graviore animi dolore commovemur, quoties annuntiatum eft, Proteftantium principes ac civitates, quæ fibi mutuo amiciffimæ fumméque concordes effe deberent, fufpectos inter fe effe et non optimè animatos; vos præfertim regemque Sueciæ, quibus fortiores orthodoxa fides defenfores non habet, neque focios noftra refpub. fibi conjunctiores, videri non æquè ac confueviftis vobis invicem confidere, immo indicia quædam vel nafcentis inter vos diffidii, vel vacillantis amicitiæ, haud obfcura apparere. Caufæ quæ fuerint utrinque, et ufque quo progreíla animorum alienatio fit, ignotum effe no. bis profitemur: veruntamen haud potuimus quin gravem fane moleftiam animo caperemus ex ipfis initiis vel minimæ diffenfionis inter fratres coortæ, ex qua tantum creari Proteftantium rebus difcrimen neceffe fit; quæque fi ingravefcerit (quod Deus ne fiverit) quantum inde Reformatis Ecclefiis periculum impenderet, quanta triumphandi materies inimicis noftris, et Hifpanis potiffimum, daretur, latere vestram prudentiam ufumque rerum folertiffimum non poteft. Hifpano certe tantum hinc fiduciæ, tantum spiritûs, acceffit, ut non dubitaverit, per legatum fuum apud vos commorantem, fua vobis confilia, idque de fumma Reip. veftræ, audaciffimè obtrudere: et partim injecto renovandi belli metu terrere, partim oftentata utilitatis falfa fpecie follicitare veftros animos eft aufus, ut relictis ejus hortatu amicis vetuftis ac fideliffimis, Gallo, Anglo, atque Sueco, arctiffimam cum hofte ac tyranno quondam veftro, pacato nunc fcilicet, et, quod maxime metuendum eft, blandiente, coire focietatem velletis. Sane qui ex hofte inveteratiffimo, arrepta tam levi occafione pro confiliario repente veftro fe gerit, quid eft quod ifte fibi non fumeret, quò non audacia progrede. retur,fi cernere id femel oculis poffet, quod nunc animo duntaxat concipit atque molitur, difcordiam nempe inter Proteftantes ac bellum inteftinum. Nefcii non fumus, vos, pro fapientia veftra, qui fit Europa univerfæ ftatus, quæ Protestantium præfertim conditio, fæpius cum animis veftris cogitare; Helvetiorum pagos, orthodoxam fidem fequentes, novorum motuum à popularibus fuis fidem papæ fequentibus jam jamque ciendorum expectatione fufpenfos teneri, ex eo vix dum bello emerfos, quod religionis planè caufà ab Hifpano, qui hoftibus eorum et duces dederat et pecuniam fuppeditaverat, conflatum eft atque accenfum; vallium Alpinarum incolis confilia Hifpanorum eandem rurfus machinari cædem atque perniciem, quam fuperiore anno crudeliffimè intulerunt; Proteftantes Germanos fub ditione Cæ faris graviffimè vexari, fedefque patrias ægrè retinere; regem Sueciæ quem Deus, uti fperamus, fortiffimum religionis orthodoxæ propugnatorem excitavit, cum potentiffimis reformatæ fidei hoftibus bellum anceps atque afperrimum totis regni viribus gerere; veftris provinciis infefta vicinorum papiftarum, quorum princeps Hifpanus eft, nuper icta fœdera minitari; nos denique indicto Hifpanorum regi bello effe occupatos. In hac rerum inclinatione fiqua inter vos regemque Sueciæ difcordia exifteret, reformatarum totius Europæ ecclefiarum quam miseranda conditio effet, quæ immanium hoftium crudelitati ac furori objicerentur? Hæc nos cura haud leviter tangit; eundemque veftrum effe fenfum confidimus, proque veftro in communi Proteftantium caufa præclaro femper ftudio, utque pax inter fratres eandem fidem, eandem fpem, fequentes intemerata fervetur, vos veftra confilia ad has rationes effe accommodaturos, quæ cæteris quibufcunque anteponendæ funt, nec quod paci inter vos Sueciæque regem ftabiliendæ poffit conducere, quicquam effe omiffuros. Qua in re fi nos ufûs ullius effe poffumus, quantum apud vos vel authoritate vel gratia valemus, noftram vobis operam libentiffimè profitemur, Sueciæ quoque regi eandem deferre paratiffimi, ad quem etiam legationem quamprimùm mittere in animo habemus, quæ hac de re quid noftræ fententiæ fit exponat. Deumque veftros utrinque animos ad moderata confilia flexurum D VOL. VI. effe effe fperamus, vofque cohibiturum, nequid ab alterutra parte fiat quod irritare poffit, remque ad extrema deducere: fed ut, contrà, pars utraque removere velit quicquid alterutri offenfum aut fufpiciofum effe queat. Id fi feceritis, et hoftes fruftrabimini, et amicis folatio eritis, et veftræ denique faluti reipubl. quàm optimè profpicietis. Hoc etiam uti perfuafiffimum fit vobis rogamus, daturos nos effe operam, quoties facultas oblata erit, uti noftrum erga fœderatas Belgii provincias fummum ftudium benevolentiaque appareat. Deum proinde affiduis precibus obteftamur, ut veftram remp. pace, opibus, libertate, atque imprimis Chriftianæ fidei amore ac vero cultu, florentiffimam confervare perpetuò velit. Veftrarum celfitudinum potentium ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Ex Palatio noftro Weftmon. die Aug. 1656. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c. Sereniffimo Principi JOANNI Lufitaniæ Regi, S. D. Sereniffime Rex; Die undecimo Julii proximi, ftylo veteri, fan&tionem pacis à majeftate veftra jam ratæ, à legato veftro extraordinario Londini tranfactæ, necnon arcanorum et præliminarium articulorum, per Thomam Maynardum accepimus: perque literas à Philippo Meadow, noftro Olyffipone internuntio, eodem tempore datas, noftram etiam dictæ pacis et articulorum fanctionem, pro iis mandatis quæ à nobis ea de re acceperat, majeftati veftræ ab ipfo redditam intelligimus: cum fupradicta fanctionis inftrumenta ineunte Junio proximo viciffim data acceptaque fuiffent, adeo ut nunc inter utramque gentem pax firmiffima fancita fit. Qua ex pace nos quidem voluptatem haud mediocrem percipimus; propterea quòd eam et communi utriufque gentis utilitati fore arbitramur, hoftiumque communium haud levi detrimento: qui ut prioris fœderis turbandi rationem aliquam primò invenerunt, ita nunc, ne idem inftaurari foedus poffet, intentatum nihil reliquerunt. Neque dubium nobis eft, quin fuspicionum utrinque offenfionumque inter nos materiam creandi occafionem nullam prætermiffuri fint. Quas nos qui dem, que dem, quantum in nobis eft, quàm longiffimè amovere animo noftro ita conftanter decrevimus, immo ut majorem indies mutuam fiduciam hæc noftra pariat neceffitudo, tam vehementer cupimus, ut eos pro hoftibus habituri fimus, qui ullis artibus amicitiam noftram imminuere conabuntur, inter nos noftrofque populos hac pace ftabilitam; eundemeffe majeftatis veftræ animum ac voluntatem facilè nobis perfuademus: Cumque placuerit majeftati veftræ fuis in literis ad nos quarto et vigefimo Junii, ftylo novo, datis, et diebus aliquot poft inftrumentum confirmatæ pacis datum atque acceptum noftro internuntio traditis, claufularum quarundam hujus fœderis mentionem facere, quas aliquantum immutatas velit, ut quæ huic reipublicæ, quemadmodum majeftas veftra cenfet, levis admodum fint momenti, Portugalliæ regno maximi, peculiari tractatione agere iis de rebus quæ à majeftate veftra proponuntur, et fi quid præterea fœderi ftabiliendo, vel etiam arctiùs obftringendo, conducere alterutri parti videbitur, parati erimus: in qua majeftatis veftræ, fuique populi haud fecus atque noftri, ut utrifque æquè fatisfiat, rationem habebimus: atque hæc omnia Olyflipone an Londini agitanda ac tranfigenda fint, veftra optio erit. Verùm hoc fœdere jam rato, fignifque gentis utriufque ritè obfignato, dato denique viciffim atque accepto, immutare partem ejus ullam idem effet atque totum refcindere; quod majeftatem veftram minimè velle pro certo habemus. Majestati vestræ faufta omnia ac profpera exoptamus. Majeftatis veftræ ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Ex Palatio noftro Weftmonafterii, Augufti die 1656. OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ, &c. Sereniffimo Principi JOANNI Lufitania Regi, S. D. Sereniffime Rex; Perlatum ad nos eft facinus illud inhumanum ac nefarium, quo cædes Philippi Meadowes, internuntii apud vos noftri, tranfigendæ pacis caufà à nobis miffi, attentata eft: cujus atrocitas tanta fuit, ut divino plane numini atque tutelæ D 2 ejus ejus confervatio attribuenda fit. Nofque ex litteris majes tatis veftræ,fexto et vigefimo Maii proximi ad nos datis, perque Thomam Maynardum nobis redditis, permotam facti indignitate majeftatem veftram de authoribus juffiffe quæri intelligimus, ut fupplicium de iis, pro eo ac meriti funt, fumatur. Verùm comprehenfos effe ullos ex iis, aut juffa veftra hac in parte quicquam effeciffe, nondum accepimus. Quapropter noftrum effe duximus palam fignificare, tentatum illud facinus barbarum, et partim commiffum, quàm indignè feramus: atque adeo à majeftate veftra poftulamus, ut ab illius facinoris authoribus, fociis, adminiftris, fupplicium debitum repetatur: Et quo học maturiùs fiat, ut honeftiffimi integerrimique viri, quique gentis utriufque paci quàm maximè ftudent, huic quæftioni præficiantur, quò res penitùs inveftigari, tamque in authores fceleris quam in minif tros severiùs animadverti poffit. Id nifi fiat, neque majef tatis veftræ juftitia, neque noftra hujufque reipub. existi matio, vindicari, neque confervandæ inter utramque gentem amicitiæ ulla ratio firma effe, poterit. Majeftati veftræ fœlicia fauftaque omnia precamur. Majeftatis veftræ ftudiofiffimus, OLIVERIUS Protector Reipub. Angliæ, &c. Ex Palatio noftro Westmonafterii, Aug. die 1656. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia, &c. Illuftriffimo Domino Comiti MIRANO, S. D. Illuftriffime Domine; Singulare tuum erga me atque hanc rempub. ftudium haud mediocriter nos demeruit, tibique devinxit: id veftris ex literis, 25 Junii proximi ad me fcriptis, facile perfpexi, tum etiam ex iis, quas ab internuntio noftro Philippo Meadowes, conficiendæ pacis caufà ad Lufitaniæ regem à nobis miffo, accepi: quibus is de eximio veftro ftudio atque opera in hac pace tranfigenda abundè nos docuit: hujus noviffimam fanétionem et accepi libentiffimè, mihique perfuadeo fore, ut neque collata in hanc pacem operæ tuæ, neque in Anglos benevolentiæ, neque fidei erga regem hac in re spectatæ, unquam te poeniteat: quandoquidem, annuente Deo, fperandum 3 |