Exspectationi , quam caesar de apparatu, de
ducum, militumue virtute conceperat, vtcum-
que respondic euentuş : praerer minores vi-
ctorias, et arces plurimas Turcis ereptas,

Strigonium caelis femel, ac iterum, qui ob1595 feffis auxilio venerant, hoftibus , A.C. 1595.

a Matbia archiduce expugnatuul. Laurinum 1598 A.C. 1598. receptum. Albaregalis profliga1601 to ante ingenti cum clade vezirio A.C. 150h.

capta. . Sola Matbiae conatus lusic Buda , le-
mel, ac iterum incalTum oppugnata, Non
inferior fratre fuo Maximilianus archidux
Turcis ad Tibiscum freno fuit. - Agriam qui.
dem exteri milites praesidiarii, Paulo Nyári

loci praefecto fruftra Alexis humi genibus de. 1996 hortante, XIV. Octobris A. C. 1596. Ma.

bometi Amuratbis in imperio fucceffori dedi-
decant: at hic XII post die ad "Keresztelum
non sine XX. millium caede a Maximiliano
archiduce, victus, fugienti fimilis Bizantium
remeauit. Duces, qui eo bello inclaruerant,
fuere fequentes : dux Mercurianus e Lotha-
ringiae ducun domo oriundus, Carolus prin-
ceps Mansfeldius, Christopborus B. Teuffen.
bachtus, Adolpbus princeps a Schuartzenburg;
ex Hungaris: Petrus , er Thomas Erdödi,
Georgius Zrini, Nicolaus Pálfi, Franciscus Ná.
dasdi, et Georgixs Thurzó,

Ad bellum hoc maiore, quam vnquam ante, cum fucceffu gerendum, plurimum momenti attulit illud, quod Tranfiluani intima cum cum Hungaris foederis, et armorum focie. tate coniuncti erant : praeterea Moldaui non minus, quam Valachi, Turcicam feruituten deceftati, ad priftinam S. coronae iurisdictionem poftlimipio, redierint , ac vtrisque dextras vda, et vires in communem hostem iunxerinr. Juuat rem multis poftea vicifficudinibus agitatam paulo altius repetere: Cbriftopborus Báthori de Somlyo Wayuoda Transfiluaniae, cum mortem fibi inftare senfiffet , adnitente germano fuo Stepbano Poloniae rege, in generalibus prouinciae comitiis A. 1581. id impetrauerat , vt octennem filium 1581 Sigismundum fibi in Wayuodatu fuccefforem conftituerent; qui eodem anno demortuo patri cum

fuffectus fuiflet , ac regendae prouinciae per aetatem adhuc impar effet , Stephanus rex Poloniae tutorem ei dedit Ioa annem Gérzi, qui pluribus deinceps annis infigni cum laude, et reipublicae commodo , pupilli vice Transfiluaniam moderatus fuit : additus huic erat Alphonsus Carillius e sociotate lefu theologus Hifpanus, qui tenero principi in religione , moribus, et scientiis inftituendo praeeffet. His igitur moderatoribus adolescentiam ingreffus Sigismundus, Oc

G

tomannicam societatem, quae omnem fibi curt
Christianis Europae principibus amicitiam iu.
terdicebat , ex animo faftidire, ac ad fanci.
endam cum Rudolpbo caefare Hungariae re.
ge belli , pacisque communionem aspirare
coepitz stimulos illi addidere Stephanus Resuan
Moldauiae, et. Michael Battus Trapsalpinae,
seu Valachiae Wayuodae, qui dudum iam
abi, fuisque populis incolerabile iugum Ot.
tomannicum excutere conftituerant. Hi igitur
Stepbano Poloniae rege, et Ioanne Zamoiskio
magno regai cancellario agentibus, , fidem Si-
gismundo dederant, se perpetuos eius clieu-
tes, fociosue futuros, quamprimum optatum
cum Rudolpbo rege foedus ad exitum perdu.
xiffet: confidebant nempe fore, vt, fi rex
Hungariae , Tranfiluamus., ac ipli vnitis et
viribus, et animis rem agerent, Turcae nul-
lo negotio e facrae coronae Hungaricae di.
tionum dominatu deiicerentur... Vlcimum de.
mum fluctuanti adbuc Sigismundi anlmo arie.
tem admouit Sinanis vezirii, de quo iam lidt

perius meminimus, arrogantia: nam cum A. 3593 1593. Georgius Rauasdius Sigismundi legatus

confüerum annuum cenfum Bizantium attulif-
fet, ac voa, ne durius deinceps vectigal Trani-
iluanis imponeretur, deprecatus fuisset, Si-
nanes ira correptus, Sigismundum imperato-
ris fui feruum, atque mancipium elle, breui.
que suis cum Trantfiluanis in duriffimam fer.
uitutem redigeudum illoto prorlus ore effu.
tjuerat : atroci huic denunciationi adiecit
mandata sane quam maxime ardua; vt fibi,
Heinpe proximo vere ad debellandos Hunga.

TOS profecturo, honoris , et obsequii causa Belgradum vfque occurreret, tum vero Le mille haftas XL, cubitos longas, totidem 0peras dolabris, et ligonibus inftruccas, ac im. menfam denique cuiusuis generis annonae vim ad Danubium vsque deuehi curaret. Haec cum ex reduce Rauasdio intellexiflet Sigismundus, et fuam principis dignitatem, et popularium libertates, ac praerogatiuas adeo Foede per vezirium violacas indigne ferens, tantum abeft, vt quidquam eorum, quae Sinanes imperauerat , praeftiterit, vt etiam in, dictis A. 1594. Szászsebesini comitiis, rei 1594 indignitate propalam in conuentu explicata, mentem fuam de mittendo Turcis nuncio foedereque cum caefare fanciendo aperuerit. Prouidum hoc, vtileque consilium etsi non pauci probarint, multo tamen plures porro etians in Turcica societate perfiftendum esse vrgebant, id caufae allegantes, quod minime tantum virium haberet Rudolpbus , vt Transliluanos aduersum Ottomannorum potentiam pofler defendere: quodli itaque bel. Jo fuccumberent quid aliud a victoribus Turcis, quam miserrimam seruitutem , et fupplicia exfpectanda haberent : non deerant, qui Rudolpbi caefaris, ac domus Austriacae dominatum auerfantes, malebant Turcarum effe focii, quam vno fub capite cum Hungaris coalescere. Ea fuorum renitentia vltra modum irritatus Sigismundus , indiguabundus tum e comitiis disceffit, ac Albam Iuliam cum Stepbario Botskai de Kis-Maria, tuunculo praecipuogue iam tum confiliorum omnium

administro se recepit: proceres autem Tordae
vna conuenere , vbi re iterum in quaeftio-
nem vocata, adeo ad Ottomapnicam focieta-
tem conferuandam obfirmauere, animum, ve,
į Sigismundus a concepto proposito dimoue-
ti non poffet, eumdem priucipatu, et vita
jpla deturbare constituerint : coniurationi
huic, quod mirere, adhaefit Balthasar Båt-
thori, Sigismundi patruelis; quem Wayuo.
datus fpe oblata in suas partes pertraxerant,
cancellarius item aulae Wolfgangus Koua.
tsótzi cum multis aliis primae nobilitatis,
er fubfellii viris. Haec tum clam agitata ,
et conclufa , cum et ex nunciis, et ex inter-
cepris forte literis didiciflet Sigismundus, co.
mitia Claudiopolim transtulit, quo ipfe dele-
eta militum praetorianorum manu ftipatus
cum perueniffet , diffimulato interea, quod
in coniuratos conceperat, odio, per Wolfgan.
fum Kouatsötzium cancellarium ordinibus re-
gni vna congregatis edici iuffit, fixuin libi
effe, defertis Turcis , cum Hungariae rege
foedus inire, qui huic fuae voluntati refra-
gari ausus fuerit, enim fe pro fuo, ac reipu.
blicae hofte habiturum. Ea denunciatione,
et militum plateas, er fora vrbis: percursan-
tium metu percalli proceres , alii ex animo,
alii ad fpeciem principis imperio fe obsequi
sunt professi, tragoediae, quae die altero a.

genda erat , ignari: cum eoim poftridie, qui 1594 XXVI. Augüfti e. a. fuit, falutandi princi

pis caufa , magno numero ad palatium cor-
vepiffent , ex Stepbani Rotskai confilio, XIII,
primi ordinis viri, per immiffos milites com.