Page images
PDF
EPUB

S. IV.

Belli Turcici fucceffus, o

Exfpectationi, quam caefar de apparatu, de ducum, militumue virtute conceperat, vtcumque refpondit euentus praeter minores victorias, et arces plurimas Turcis ereptas, Strigonium caefis femel, ac iterum, qui ob1595 feffis auxilio venerant, hoftibus, A.C. 1595. a Matbia archiduce expugnatum. Laurinum 1598 A.C. 1598. receptum. Albaregalis profliga1601 to ante ingenti cum clade vezirio A.C.160r.

capta. Sola Mathiae conatus lufit Buda, femel, ac iterum incalfum oppugnata, Non inferior fratre fuo Maximilianus archidux Turcis ad Tibifcum freno fuit. Agriam quidem exteri milites praefidiarii, Paulo Nyári loci praefecto fruftra flexis humi genibus de1596 hortante, XIV. Octobris A. C. 1596. Ma. hometi Amurathis in imperio fucceffori dediderant at hic XII. poft die ad Kerefztefum non fine XX. millium caede a Maximiliano archiduce victus, fugienti fimilis Bizantium remeauit. Duces, qui eo bello inclaruerant, fuere fequentes: dux Mercurianus e Lotharingiae ducum domo oriundus, Carolus princeps Mansfeldius, Chriftophorus B. Teuffenbachtus, Adolphus princeps a Schuartzenburg; ex Hungaris: Petrus, et Thomas Erdödi Georgius Zrini, Nicolaus Pálfi, Francifcus Nádasdi, et Georgius Thurzó,

§. V.

Sigismundus Wayuoda in regis Hungariae cli

entelam concedit.

Ad bellum hoc maiore, quam vnquam ante, cum fucceffu gerendum, plurimum momenti attulit illud, quod Tranffiluani intima tum cum Hungaris foederis, et armorum focietate coniuncti erant : praeterea Moldaui non minus, quam Valachi, Turcicam feruitutem deteftati, ad priftinam S. coronae iurisdictionem poftliminio redierint, ac vtrisque dextras vna, et vires in communem hoftem iunxerint.Iuuat rem multis poftea viciffitudinibus agitatam paulo altius repetere: ChriStopborus Báthori de Somlyo Wayuoda Tranf filuaniae, cum mortem fibi inftare fenfiffet, adnitente germano fuo Stepbano Poloniae rege, in generalibus prouinciae comitiis A. 1581. id impetrauerat, vt octennem filium 1581 Sigismundum fibi in Wayuodatu fuccefforem conftituerent; qui eodem anno demortuo patri cum fuffectus fuiffet, ac regendae prouinciae per aetatem adhuc impar effet Stephanus rex Poloniae tutorem ei dedit Io annem Gétzi, qui pluribus deinceps annis infigni cum laude, et reipublicae commodo, pupilli vice Tranffiluaniam moderatus fuit: additus huic erat Alphonfus Carillius e focietate lefu theologus Hifpanus, qui tenero principi in religione, moribus, et fcientiis inftituendo praeeffet. His igitur moderatoribus adolefcentiam ingreffus Sigismundus, Ot

རྩྭ

tomannicam focietatem, quae omnem fibi cun Chriftianis Europae principibus amicitiam interdicebat, ex animo faftidire, ac ad fanci. endam cum Rudolpbo caefare Hungariae rege belli, pacisque communionem afpirare coepit; ftimulos illi addidere Stephanus Refuan Moldauiae, et Michael Battus Tranfalpinae, feu Valachiae Wayuodae, qui dudum iam fibi, fuisque populis intolerabile iugum Ottomannicum excutere conftituerant: Hi igitur Stepbano Poloniae rege, et Ioanne Zamoiskio magno regni cancellario agentibus, fidem Sigismundo dederant, fe perpetuos eius clientes, fociosue futuros, quamprimum optatum cum Rudolpho rege foedus ad exitum perduxiffet: confidebant nempe fore, vt, fi rex Hungariae, Tranffiluanus, ac ipfi vnitis et viribus, et animis rem agerent, Turcae nullo negotio e facrae coronae Hungaricae di tionum dominatu deiicerentur. Vltimum de. mum fluctuanti adhuc Sigismundi animo arietem admouit Sinanis vezirii, de quo iam fa perius meminimus, arrogantia: nam cum A. 1593 1593. Georgius Rauasdius Sigismundi legatus confuetum annuum cenfum Bizantium attuliffet, ac vna, ne durius deinceps vectigal Tranf filuanis imponeretur, deprecatus fuiffet, Sinánes ira correptus, Sigismundum imperatoris fui feruum, atque mancipium elle, breui. que fuis cum Tranfiluanis in duriffimam feruitutem redigendum illoto prorfus ore effu. tiuerat: atroci huic denunciationi adiecit mandata fane quam maxime ardua: vt fibi, nempe proximo vere ad debellandos Hunga

ros profecturo, honoris, et obfequii caufa Belgradum vfque occurreret, tum vero L. mille haftas XL. cubitos longas, totidem operas dolabris, et ligonibus inftructas, ac im menfam denique cuiusuis generis annonae vim ad Danubium vfque deuehi curaret. Haec cum ex reduce Rauasdio intellexiffet Sigismundus, et fuam principis dignitatem, et popularium libertates, ac praerogatiuas adeo foede per vezirium violatas indigne ferens, tantum abeft, vt quidquam eorum, quae Sinanes imperauerat, praeftiterit, vt etiam indictis A. 1594. Szálzsebefini comitiis, rei 1594 indignitate propalam in conuentu explicata, mentem fuam de mittendo Turcis nuncio, foedereque cum caefare fanciendo aperuerit. Prouidum hoc, vtileque confilium etfi non pauci probarint, multo tamen plures porro etiani in Turcica focietate perfiftendum effe vrgebant, id caufae allegantes, quod minime tantum virium haberet Rudolphus, vt Tranffiluanos aduerfum Ottomannorum potentiam poffet defendere: quodfi itaque bello fuccumberent , quid aliud a victoribus Turcis, quam miferrimam feruitutem, et fupplicia exfpectanda haberent: non deerant, qui Rudolphi caefaris, ac domus Auftriacae dominatum auerfantes, malebant Turcarum effe focii, quam vno fub capite cum Hungaris coalefcere. Ea fuorum renitentia vltra modum irritatus Sigismundus, indignabundus tum e comitiis difceffit, ac Albam Iuliam cum Stephario Botskai de Kis-Maria, auunculo, praecipuoque iam tum confiliorum omnium

[ocr errors]

adminiftro fe recepit: proceres autem Tordae vna conuenere, vbi re iterum in quaeftionem vocata, adeo ad Ottomannicam focieta tem conferuandam obfirmauere animum, vt, fi Sigismundus a concepto propofito dimoueri non poffet, eumdem principatu, et vita ipfa deturbare conftituerint:coniurationi huic, quod mirere, adhaefit Balthafar Báthori, Sigismundi patruelis, quem Wayuodatus fpe oblata in fuas partes pertraxerant, cancellarius item aulae Wolfgangus Kouatsótzi cum multis aliis primae nobilitatis, et fubfellii viris. Haec tum clam agitata, et conclufa, cum et ex nunciis, et ex interceptis forte literis didiciflet Sigismundus, co mitia Claudiopolim tranftulit, quo ipfe deleeta militum praetorianorum manu ftipatus cum perueniffet, diffimulato interea, quod in coniuratos conceperat, odio, per Wolfgan gum Kouatsátzium cancellarium ordinibus regni vna congregatis edici iuffit, fixum fibi effe, defertis Turcis, cum Hungariae rege foedus inire, qui huic fuae voluntati refra gari aufus fuerit, eum fe pro fuo, ac reipu blicae hofte habiturum. Ea denunciatione, et militum plateas, et fora vrbis percurfantium metu perculfi proceres, alii ex animo, alii ad fpeciem principis imperio fe obfequi funt profeffi, tragoediae, quae die altero a genda erat, ignari: cum enim poftridie, qui 1594 XXVI. Augufti e. a. fuit, falutandi principis caufa, magno numero ad palatium conueniffent, ex Stephani Botskai confilio, XIII, primi ordinis viri, per immiffos milites com.

« PreviousContinue »