Page images
PDF
EPUB

prehenfi funt: ex quibus nouem paucos poft dies diuerfis in locis vario fupplicii genere vitam finiere, bonis eorum omnibus in fifcum redactis (a): reliqui autem, vt Ioannes Geren. di, Albertus Lonyai, Georgius Szalántzi, et Baltbafar Sziluafi amicorum interuentu a morte liberati, bonorum publicatione mulctati, folum vertere funt coacti. Seueritas ea iis etiam, qui a principis parte ftabant, ve hementer difplicuit, tum quod iuris ordo feruatus non erat, tum vero, quod nec cognato Balthafari Báthori, neque eius vitrieo Ioanni Iffiu parcitum fuerit, ceterum peracta trifti ea fcena, cum Sigismundus conuentum ingreffus, coniuratos exautorationem, mortemque fibi machinatos fuiffe multis verbis expofuiffet, ac etiam per literas, vt diximus, interceptas protaffet, comitia ipfa iure caefos, bonisque mulctatos pronunciarunt (b). Cum itaque nemo iam effet, qui principis voluntati refragari auderet, lecti funt oratores: Stephanus Botskai, Alpbonfus Carillius theologus, Gregorius Tsaki, Ioannes Sigeri, Albertus Siuegh, et Ioannes Frátai, qui Pragam proficifcerentur, optatum foedus cum Rudolpho caefare perfecturi.

(4) Fuere hi: Alexander, Gabriel, et Francifcus Kendi, Ioannes Iffiu, Balthafar Báthori, Gregorius Deák, Joannes Forró, Ioannes Bornemilza, et Wolfgangus Kouatsótzi cancellarius.

(b) Iftuánfi Hiftor. lib. XXIX. pag. 400,

S. VI.

Rudolpbum inter et Sigismundum foederis

conditiones.

Nil optatius en legatione Rudolpho accidere potuit, vt qui dudum iam vias, modosque difpiciebat, Tranffiluaniae ad priftinum ob. fequium reuocandae: itaque Ioannem Kutaf cancellarium laurinenfem, Stephanum Szuhai Vacienfem epifcopos, Thomam Erdödi Dalmariae, et Croatiae banum, Nicolaum Pálfi transdanubianarum regni partium capitane um, Simonem Forgats pincernarum regalium magiftrum, et Ioannem los de Kafzaháza, perfonalis praefentiae regiae in iudiciis locumtenentem e fuis delegit, qui nuncio pontificio, oratore Hifpano, et Paulo Trautson aulae marefchallo arbitris de pace cum Tranfiluanis tranfigerent. Poft paucorum dierum confultationes his demum conditionibus concordia coaluit: Sigismundo Bathorio S. R I. principis titulus cum aurei velleris torque daretur: Tranffiluaniam, et vicinos IV. comitatus Partium Hungariae nomine appellatos, quae ad eum diem Wayuodae folum titulo et patri, et patruo eius per reges Hungariae conceffa erant, ipfe hereditario deinceps ad mafculinum fexum iure, principisque ritulo poffideret, clientem tamen fe fe S. coronae Hungaricae profiteretur, in cuius clientelae teftimonium, Sigismundus mox a conclufo tractatu fidelitatis facramentum Rudolpho caefari, qua Hungariae regi,

praeftaret, eius autem heredes, et fucceffo. res eodem fe fe in ipfo principatus aditu femper obftringerent. Cum vicini Molda. uiae, et Valachiae Wayuodae in Sigismundi clientelam vltro concefferint, in has quoque prouincias fupremum maieftatis ius eidem, et heredibus illius permitteretur: quodfi Turcae bello Tranffiluaniam appeterent; caefar totis viribus clientem fuum Sigismun dum tueretur: quod communibus armis e Turcarum manibus vindicaffent, id finibus, ditionibusque Hungariae accenferetur: quod Sigismundus propriis viribus bello, aut pace recuperaffet, id eodem, quo Tranffiluaniam, feudi titulo fibi retineret. Quodfi principa tu eumdem deiici, aut depelli contingeret, rex Hungariae eidem de vitae pro principis dignitate traducendae mediis alibi profpiceret. Deficiente autem virili Sigismundi Báthorii ftirpe, cum aliae ditiones omnes, tum vero Tranfiluania ipfa, non in alterius, vt pacca loquuntur, quam in Rudolphi, eiusque fuccefforum Hungariae regum ditionem, et poteftatem, tamquam verum, et infeparabile membrum, abfque vlla controuerfia peruenire debeat, et super boc ipfe princeps fe, fuosque ordines et omnes fuae ditionis ftatus iuramento fidei ob. ftringat. Hoc porro cafu, fi Tranffiluani ad priftinam S. coronae iurisdictionem redirent, falua eis fint iura, priuilegia, et praeroga. tiuae, quibus ance funt gauifi: liberum tum fit regi Hungariae Wayuodam, auc guber Batorem toti prouinciae vicaria cum poteftate praeficere, modo ne is exterus, aut ali.

[ocr errors]

unde, quam e Tranffiluaniae nobilitate lectus fit. Haec fumma fuit XII. capitum, quae in folenne inftrumentum relata, vtriusque partis oratorum figillis, et fubfcriptione 1595 die XXVIII. Ianuarii A. 1595. fignata funt: eadem haec pacta, quia nonnullarum S. coronae ditionum auulfionem continebant, et quia aetatis illius mos id exigebat, generalium eiusdem anni comitiorum Pofonii habi. torum examini, et iudicio fuere commiffa, quae poftqua:r decreti tum editi articulo LVI. probata fuiffent, Rudolphus caefar ea demum die XIV. Martii eodem anno calculo fuo roborauit: foedus hoc, yt eo firmius euaderet, Rudolphus caefar Mariam Chriftiernam, Caroli archiducis Auftriae, ac Styriae domini filiam, Ferdinandi huius nominis II. imperatoris fororem Sigismundo defpondit, quibus omnibus rite confectis, lectiffima fponfa cum a formae venuftate, tum vero a praeclaris animi dotibus, et Latini fermonis peritia commendata, in fereniffimae matris Mariae Bauarae, et illuftrium vtriusque fexus perfonarum comitatu, in Tranffiluaniam eft deducta, 1595 ac eodem anno 1595. Claudiopoli in aede vrbis principe ex ritu ecclefiae Catholicae Sigismundo Tranfiluaniae principi copulata (a). Moldauiae quoque, et Valachiae Wayuodae, datae antea fidei memores, quamprimum de confecto cum Rudolpbo caefare foedere funt edocti, certis pactis in Sigismundi cliente

(a) Nicolai Ifuánfi Hiftor. lib. XXIX.

Jam conceffere (a). His itaque foederibus confirmatus princeps Turcarum, minas ridere coepit Bizantina autem aula ex hac Valachorum, Moldauorum, ac Tranfiluanorum cum rege Hungariae coniunctione, fuo in Hungaria dominatui male metuens, vires omnes eo intendere ftatuit, vt foedus illud fibi tantopere inuifum euerteret: quapropter Sinanem vezirium eodem anno maximis cum copiis ad inuadendam, fubiugandamque Tranf Giluaniam dimific: eius aduentu cognito, nil turbatus Sigismundus, valido exercitu in Valachiam traducto, Hofti occurrit expugna toque, quod Turcae antea occupauerant, Si culicarum legionum virtute Bucherefto, re centi hoc fucceffu animatum militém rectavin Turcas ducit, poft diuturnum, et acre certa men, Sinanes magna cum caede profligatus, domum non fine ignominia redirecouctus fuit. Inter praecipuos victoriae huius fru ctus cenferi poteft, quod Turcis vehementer animi concidere, creuere ex aduerfo Tranfiluanis, qui formidandum fibi antea hoftem, fortitudine fua debellari polle proprio didicere experimento: vnde et hi in cuftodiendo deinceps cum Rudolpho foedere et Moldaui vna, ac Valachi in principis Si

(a) Pacta, quibus Michael Valachiae Wayuoda fe, fuos heredes ac gentem vniuerfam Sigismundo obftrinxit die XX. Maii A. 1595. Albae Iuliae fi, gnata, lege, fi placet, in doctiffimi Pray differtationibus eruicis ad Annales fuos pág. 152.

« PreviousContinue »