gismuncha clientela non mediocriter confice
mati supt (@)

Gloriofa haec Transiluanicae com Hungaria
focietatis initia, quae Sigismundo , eiusdem.
que posteritati stabilem , felicemque. Tranf-
filuaniae poffeffionem polliceri poterant, non
multo port, foeda illius animi inconftantia
corrupit, (pesque omnes, quas foederaci con-
ceperant, pessumdedit. Vix euoluco a nuptiis
anno, Sigismundus, incertum prorsus qua de
caufa , quam vulgus magicis tribuebat incan.
tationibus, nobiliffimam coniugem vfque adeo
faftidire coepit, vt illa, persoluta dote, do-
mum remiffa, Transsiluaniam Rudolpbo reli:
gnare, alibique priuatam agere vitam in ani.
mum induxerit. Quapropter cum aurei vel-

leris e caefaris manibus accipiendi caufa A. 1597 1597. Pragam fe contuliffet, mentem fuam

eidem coram aperuic, cantaque obftinatioire
negocium vrfit, vt, nifi ille vocis suis morem
gereret , Transfiluaniam Polonis, aut eciam

a) Iftuánfi lib. cit.

Rua

Turcis se se refignatorum minaretur.
dolphus etti ignominiam cognatae fuae illa-
tam aegre ferrec, ac ex intempesta ea prin.
cipatus abdicatione grauiffimas Translilua-
niae turbas fapienter prospiceret , ne tamen
prouincia adeo diues in alienas manus deueni.
ret, annuic demum inconftancis hominis per.
tinaciae , Oppoliensemque iu Silelia ducacum
eidem addixit, cum annuo L.mille aureorum
ftipendio, fcripfit praeterea germavo fuo
Maximiliano archiduci , fupremo Cassouiae
armorum praefecco', vt primo quoque tem
pore in Transilvaniam fe conferret, ean-
llemque vicaria poteftate modératerur inter.
ea, dum iple aliud aliquid de reipublicae
ibidem adminiftrandae ratione conftituisset :
verum maximo rei communis damno accidit
Vt archidux, graui, diuturnoque morbo pro-
bibicus , Transliluâniae gubernacula adire
nequiuerit. Interea Sigismundus voti dam11:23
tus, rebus fuis rite difpofitis, Transliluaniae
gubernatione millis a caesare legacis Stepba
no Szuhai epifcopo. Vacienfi et Micolaa
Istuánfi regni Hungariae palatini locuintenen.
ti refignata , lectissima denique coniuge fire
premum falutata , ac cum infcripta fibi do-
te domum redire iulla, vere anni 1598. Opa 1598
poliam difceflit, liberam a reipublicae cu-
ris, ac tranquillam, vt rebatur, vitam illic
deinceps duetúrus; ignorabat fcilicet incon-
fans princeps ab animi potius quiete, quam.
a loco vitae tranquillitatem effe repeten.

1

dam.

Oto

Si VIII. Multiplex illius inconftantia, et vitae exiture Vix pedem e prouincia extulit Sigismundus, cum continuo tempestas cogi coepit, mulcis deinceps annis, non fine Hungariae damno, dirum io modum defaeuicura · legati, quos a caesare miffos diximus, Szubaius, et Istuán. fius id in mandatis habebant, vt a Transiluapiae ordinibus fidelitatis facramentum lesiperent , prouinciamque, fubinde venture propediem Maximiliano archiduci gubernanincumbere iuffi funt, vt Micbaclem Valachi. ae Wayuodam, prouinciaeque primores, honeftis quibusdam pactis, ad facrae coronae Hungaricae obfequium reuocarent, ac ad fidem fuam Rudolpbo, qua Hungariae regi obstringendam adducerent, nihil nempe ad continendos in officio Transiluanos oppor. tunius fore existiinabat ,caefar, quam li yicinum Valachum fiduin clientem, foederatum: que haberet, cuius opera ad eos, qui res pouas moliri auderent, coercendos in prom. pcu, et tuto vti pollet. Legati imperata executuri , Tergquistum conceffere, atque ibidem Wayuodam coca cum gente his ferę pactis caesaci obstrinxere; Michael eiusdem ue heredes, nuncupato prius regi Hungariae fidelitatis facramento, hereditario iure Way uodatum in Valachia obtinerent: in cliente. lae fignum, annis singuís munera cransmitterent : exstincta Michaelis ftirpe virili, pro

uinciales

1

uinciales quidem liberis fuffragiis Wayuo. das fibi legerent, sed qui a rege Hungariae confirmationem suam petere tenerentur: belli tempore Michaeli , eiusdemue in Wayuodatu fùccessoribus rex Hungariae ftipendia V. millibus armatorum alendis suffectura quotapnis numerari curaret, denique vniuersae Valachorum genti liberum eller religionis auitae, ritusque Graeci vbiuis exercitium, quae omnia die IX. Iunii eodem anno 1598. 1598 vtrinque fignata funt (a). Atque sic tum Valachi citra vllam difficultatem, ad S. coronae Hungaricae obedientiam rediere: non perinde res habuit apud Transsilvanos. Cum enim Maximilianus archidux aegritudine prohibitus, prouinciae gubernacula suscipere nequiuerit, neque Rudolphus, vt erat cunctis in negotiis cunctabundus , quidquam interea aliud de ea adminiftranda conftituerit, TransSiluaniae autem ordines nec Cbriftiernae Sigismundi coniugis, nec Szubaii , et. Iftuảnfi caesaris legatorum in fe autoritatem , et iu. risdictionem vellenc agnofcere, idoneo capite deftituti , coitiones facere coeperant. Cum mulcis aliis, quain caesar regiminis Transliluanici formam introducturus effet, incertis, cum vero imprimis Botskaio , qui nullam fe deinceps in regni administratione partem habiturum praeuidebat, vehementer

(n) Vide Cl. Pray Dissertationes Historico - Criricas

pag. 155. et Nicolai Ituánfi Hiftor. lib. XXXI.
pag. 444.
PALMA PIII

innovatio quaeuis displicebat: eoque magis, quod potior prouincialium pars, et toci rei. publicae generatim, et feorfin fingulis vuili. us fore exiftimauerit , fi a proprio principe liberis fuffragiis electo, certisque legibus obItricto gubernarentur, ac quemadmodum ante, ita porro etiam inçimati cum Turcis colereng focietatem. Itaque eo rerum articulo, id Gbi agendum putauere, vt Sigismundum do. mum reuocatum ad resumendum iterum principacum perunouerent. Neque multis vrgendus erat, suapte mobili, inconftantique animo princeps, vt qui de Transfluanorum in fe voluntate per occultos nuncios, et literas edoctus, fine mora itineri fe dedit , atque die XX. Augusti eiusdem anni Claudiopoliin peruenit, hic cum Christiernam coniugem discellum tum in Stiriam paranı em improuifo occupaffet, cum eadem feu ex animo, seu ad fpeciem in gratiam rediit, atque mox a confluentibus magno numero pro. uincialibus, princeps proclamatus, reipublicae gubernationem vltro fufcepit ; ne autem regis Hungariae legati reftitutioni fuae intercedere, resque nouas moliri poffent, eosdem cuftodiae mancipauit. Foedam hanc in. humanitatem turpiore mox perfidia cumulauit, cum fuorum , qui iugum Ottomannicum Auftriaco anteferebant, hortatu Stepbanum Ouári ad Mebemetem Turcarum vezirium Tsanadini tum caftra metantem mifit de re. nouando pristinis pactis , et oneribus cum aula Bizantina foederë tranfacturum : nil enim dubitabat fore, vt Turcae eam Trans