illo in regem Hungariae eligendo fuffragia permoueret: quod is non impigre poftea prae. ftitit. Ipfe autem Illésbázius, qui tum forte ad fuperiorem aeque, ac Tibifcanam Hun. gariam, a Botskaianorum manibus in Rudolphi obfequium recipiendam, vt commiffarius cae. fareus miffus erat,per eamdem opportunitatem, cunctos earum partium dynaftas, ac nobiles, ipfosque adeo Tranffiluanos Mathiae partibus conciliauit, vt adeo, figno dato, omnes ad arma pro eodem corripienda fe conuola turos fidem dederint.

S. XIX.

Rudolphus Auftriam, et Hungariam Mathiae fratri cedit.

10

Interea Matbias de propenfis in fe Hunga forum ftudiis edoctus fub principium anni 1608 1608. Pofonium fe contulit: quo fub idem tempus ingens primorum regni per Illéshá zium, et Thurzonem alio fub praetextu excitorum frequentia confluxerat. His igitur vna conuocatis, Mathias chyrographum, quod ab Auftriae ordinibus acceperat, exhiberi iuffit, orauitque, vt ipfi quoque confimilem fibi ex parte gentis Hungaricae cautionem darent. Cunctis, qui aderant, citra difficultatem affentientibus, vnus obftitit Franciscus Forgáts ante epifcopus Nitrienfis, tum vero Rudolpli beneficio ad Strigonienfem metropolim promotus, ac infuper ex eiusdem commendatio

ne, in S. R. E. cardinalium collegium cooptatus; qui cum in folenni illo chyrographo legeret, ita archiducis partes aduerfus aduerfus quemuis aduerfarium fequendas effe, vt ne caesar quidem exciperetur, negauit fe vllo minarum, aut etiam morris metu intentato adactum iri, vt tantam perfidiam, et ingratitudinem in caefarem admitteret: quapropter cum a fummi pontificis cubiculario in D. Martini tem plo Pofonii folitis cerimoniis pileum accepit, Matbias, qui caefaris abfentis vices obire debuerat, vt fuam indignationem declararet, fponte ei folennitati fe fe fubduxerat. Ceterum vnius antiftitis. et inermis repugnantiam parui pendendam rus Mathias, adulto vere anni 1603. cum delecto Hungaro, Au- 1608 ftriacoque milite Morauiam fubiit: cuius primores vbi ei fidelitatis facramentum nuncupaffent, Bohemiam nemine refiftente in greffus, prope Tsaslauiam conftitit, miffis, que Pragam legatis, Auftriam primum, tum vero Hungariam fibi a Rudolpho concedi fla gitauit. Caefar paucis ante diebus per comi tem Altban de Auftriacorum pro Matbia con iuratione edoctus, vt philofophum oporte bat, non magnopere commotus fuit, cumque huius in fibi fuccedendo iurium aequitatem non inuitus agnofceret, poft dierum aliquot cum fuis confultationes, fratris votis quam cumulatiffime fubfcripfit: totam imprimis Auftriam vltro Mathiae ceffit, tum vero certior redditus, Hungaros fidem fuam iam illi obligaffe, hos quoque a iurata fibi olim, vt Hungariae regi, obedientia abfolutos

Mathiae iuribus tranfcripfit: vt autem inauguratio quantocyus poffet peragi, facrum regni Hungarici diadema, quod Ferdinandus I. ante fex fupra quinquaginta annos Pragam tranftulerat, quodque nonnifi pro coronationis folenniis Pofonium deferri, ac iis peracris rurfum Pragam reuehi confueuerat, ipfo D. Ladislai regis fefto, die XXVII. Iunii per cardinalem Dietrichsteinium, Olomucenfem epifcopum, delectorum Hungariae procerum manibus confignari curauit. Eadem occafione, ne quae domefticis in familia Auftriaca diffenfionibus deinceps occafio praeberetur, ita fibi Bohemiam, eodemque fpectantes Mo rauiae, Silefiae, Lufatiaeque prouincias retinuit, vt Matbiam iam tunc fuum in illis fuccefforem conftituerit; vnde hic poftea ceteros inter titulos, defignatum in regem Bohemiae fe appellabat, id quod et diplomata, et nummi aurei hodiedum exftantes loquun tur: Ferdinando autem archiduci praeter certam fucceffionis, fi Mathias absque herede obiret, fpem, Styriae, Carinthiae, et Carnioliae poffeffio ftabilita fuit: fic tum domefti. cae illae difcordiae citra omnem caedem funt fopitae (a).

§. XX.

(a) Haec omnia copiofius videri poffunt apud Iftuanfi Hiftor. lib. XXXIV. et continuationis eiusdem lib. XXXV. et VI.

S. XX.

Rudolphi caefaris obitus.

Ceffioni huic triennio adhuc fuperftes Ru dolphus caefar, anno demum 1612. die X. Ianuarii vitam claufit, Mathiaeque fratri ex pactis, quorum fupra meminimus, prouincias omnes moderandas reliquit, Pragae fepultus. Erat Rudolphus vt religione, ita ingenio quoque, et multarum difciplinarum cognitione confpicuus: verum literario otio ita ex aniino deditus, vt, quod priuato homini fummae laudi fuiffet, id illi, vt tot populorum rectori, non immerito vitio fit datum: aftronomicis praefertim obferuationibus, et calculis vltra modum immerfus, ita fubinde reipublicae curas, et negotia faftidire coepit vt vel intimis aulae adminiftris difficiles ad eum paterent aditus; poftquam etiam de grauiffimis monarchiae negotiis, quae moram non ferebant, edoctus fuit, adeo aftronomiae ftudio fibi interdum ereptus fuit, vt mentem ad ea longiore etiam tempore non intenderet, refponfaque per plures nonnumquam menfes differret, ac talia tum redderet mandata, quae mutatis interea rerum rationibus, executioni amplius dari nequibant: qua fua fiue negligentia, fiue tergiuerfatione res imprimis Tranffiluanicas corrupit: in Hungaria autem iis motibus occafionem dedit, quibus monarchia Auftriaca vehementer concufla haud procul diftabat ab interitu. Vnde documentum capiant ii omnes, quos Diuina prouiden

tia generi humano quacumque demum ratio. ne moderando praefecit, vt honeftis etiam, ac innocuis animi ftudiis, et oblectationibus ita moderate femet mancipent, ne illorum caufa communem curae fuae creditorum falutem negligant. Cetera inter laude digna Rudolphi caefaris inftituta illud cenferi poteft, quod primus omnium fcholas Catholi1586 cas A. 1586. Tyrnauiae ftabiliuerit, collata fcientiarum e focietate Iefu profefforibus, et difcipulis alendis vacante tum Praemonftraten. fium olim praepofitura Thurocienfi: quam ille fundationem contra nonnullos aduerfari1588 os in comitiis A. 1588, fumma conftantia est tuitus: (a) Gregoriani quoque calendarii v1599 fum A. 1599. in Hungariam lege publica introduxit, et mille florenorum mulcta roborauit (b).

§. XXI.

Nibilne iuris in Ruffiam rubram amiffum pace
Bitbonienfi.

Scriptores exteri, praefertim autem Poloni, S. coronae Hungaricae in Ruffiam rubram arque Podoliam iura, per Rudolphum caela1589 rem ritu folenni A. 1589. amiffa effe con

(a) Decret. IV. in conclufione §. I. Vide Ioannis Szegedi rubricas ad citati decreti art. XLIV.

(b) Decreti X. art. XLV.