qui fuas refidentias, cathedrales ecclefias, capitula, vel iura faltem poffeffionaria in regnis Hungaricis haberent, quo decreto titulares epifcopi, qui ad folos Dalmatinarum ecclefiarum, olim ad S. coronae Hungaricae ius fpectantium, titulos per reges Hungariae eligi confueuerunt, a confilio regio funt exclufi (a). Nec quidquam porro de fupremi comitis officio epifcopis adimendo, his in comitiis conftitutum fuit, quamuis autem anno infequente eadem quaeftio recruduerit, nil tamen aliud tum etiam fancitum erat, quam vt ii, qui ex decefforum regum gratia, honorem hunc ecclefiae fuae perpetuo vnitum fuiffe affirmabant, priuilegia fua in fequentibus comitiis producerent: quod num ab illis reipfa praeftitum fit, vel ceteri regni ordines, fua etiam caufa, ab vrgenda illa quaeftione con fulto fibi abftinendum putauerint, nil prorfus dicendum habemus. Denique ante Mathiae inaugurationem ea lex perlata fuit, vt deinceps pro palatinatu candidati gemini e Catholicis, totidemque ex acatholicis proponerentur a rege, relicta regnicolis libera, quem ex eis vellent, eligendi poteftate: cumque prima haec apud Hungaros dignitas fex fupra quadraginta annos vacarit, fancitum, vt, decedente e viuis palatino, comitia pro nouo eligendo deinceps intra anni fpatium celebrarentur (b). Hac occafione cum

(a) Ibidem art. V.
(b) Ibidem art. III.

Mathias Thomam Erdödi, et Sigismundum Forgats e Catholicis: ex Auguftanis autem Stephanum Illésházi, et Georgium Thurzo pro palatini dignitate propofuiffet, potioribus fuffragiis lectus fuit Illésbázius, nec mora, nouus palatinus de rege quantocyus conftituendo ad ordines regni retulit: qui cum vnanimi acclamatione Mathiae regi vitam, et felicitatem precati fuiffent, inaugurationis folennia in diem XIX. Nouembris e. a. indi

ac per Franciscum Forgats cardinalem Strigonienfem funt peracta: quibus incredibili totius gentis laetitia, et gratulatione terminatis facra corona fuis cum clenodiis, in multorum ad id deputatorum teftium praefentia, Petri C. de Réua, et Stepbani C. Pálfi recens creatorum cuftodum manibus refignata, ac in arcam fuam repofita fuit: hanc porro arcam palatinus primum, tum tres ex praelatis, ac totidem regni barones figillis fuis roborarunt, priusquam arcis Pofonienfis turri includeretur (a). Complures adhuc poft regis inaugurationem editae fuere conftitutiones, ex quibus praecipuas folum hic commemorare iuuat: ad multa incommoda, et altercationes non raro enatas in perpetuum refecandas, id quod du dum iam ab ipfis monarchiae Hungaricae incunabulis inftitutum, continuaque plurium feculorum confuetudine confirmatum fuerat, nouo decreto ftabiliri placuit, vt vniuerfum regni Hungarici corpus politicum e quatuor folummodo ftatibus conftaret: e praelatis vi

(a) Mathiae decreti I. poft coronationem art, XVI.

delicet, baronibus, feu magnatibus, nobilibus, ac liberis denique ciuitatibus, vltra quos quatuor ordines, nulla deinceps hominum in Hungaria focietas diftinctum aliquem ftatum aufit efficere: quibus etiam fingulis fuus in comitiis confidendi, votaque promendi ordo affignatus fuit (a). Praeterea cum animaduerfum fuiffet, plurimas veterum Hungariae regum fanctiones, mutatis iam rerum, ac temporum rationibus, minime obferuari poffe, aliis autem per nouas leges pofterius conditas derogatum effe, vt ordinarii regni indices certam deinceps, ac vniformem iudicia ferendi normam haberent, delecti funt cla riffimi, iurisque peritiffimi ex omni ordine viri, quibus negotium datum, vt vetus ius patrium corrigerent, ac recentiorum comitiorum conftitutionibus conformarent. Fuere hi: Francifcus Forgáts cardinalis Strigonien fis, Stephanus Illésházi comes palatinus, Demetrius Náprági electus Colocenfis archiepi fcopus, Georgius Thurzó dapiferorum, Sigismundus Forgats pincernarum, Petrus de Réua S. coronae cuftos, Andreas Oftrofich, Thomas Vízkeleti, Emericus Megyeri, Moy. fes Tziráki, Andreas Keresztúri, Ioannes Bofsáni, Ioannes Lippai, Martinus Benizki, Ladislaus Horuát Franciscus Szántóházi, Ioannes Ioo, Nicolaus Mednyánszki, et Michael Szerdahelyi, qui anno infequente die

(a) Ibidem art. I.

VIII. Martii dominica I. quadragefimae, vtififfimo huic labori Pofonii initium dedere (a). Denique his in comitiis conditiones, quibus Gabriel Báthori princeps Tranffiluaniae, prouinciaequé ordines fidem fuam iureiurando interpofito Matbiae, vt regi Hungariae, obligauerant, propalam per oratores Tranffiluanos exhibitae omnium calculo probatae fuere, decretumque, vt eorumdem comitiorum conftitutionibus inferantur (b). Verum, incertum cuius culpa, inde funt exmiffae. Qui ea, quae hoc capite ftrictim retulimus, diligentius expenderit, facile perfpicier Mathiae regis autoritatem illis cumprimis articulis, qui ante coronationem perlati erant, non mediocriter fuille reftrictam, quibus tamen eo rerum fuarum pofitu affentiri debuerat. Omnium autem acerbiffimum illi acciderat, quod mili tem Germanum fine mora ex Hungaria edu. cere, tum vero tam camerae officia, quam fortalitiorum omnium capitaneatus, et praefecturas militares exteris adimere, Hungarisque credere cogebatur: erant hos inter non pauci, variis e nationibus oriundi, qui inde a prima iuuentute fua aduerfum Turcas in Hungaria meruere, multoque fanguine fufo, et praeclaris bello editis facinoribus id confecuti crant, vt, poftquam in armis confenuiffent, in meritorum fuorum praemium, idmodi praefecturis militaribus admouerentur :

() Ibidem art. XII.
(6) Ibidem art. XIX,

hos igitur tam infigniter de patria meritos e ftationibus fuis deiicere, Mathiae regi et durum, et ab humanitate alienum videbatur atque idcirco eos loco mouere, in dies dif ferebat: quin etiam cum anno infequente ordines regui ad calendas Nouembres Pofonium conueniffent, animi fui eapropter aegritudinem minime diffimulandam arbitratus, fcripto grauioribus verbis concepto exprobrauit, legem illam, qua exteri non a ciuilibus, modo, praefertim camerae muneribus, verum etiam militaribus in regno praefecturis arcebantur, non tam communis patriae ftudio, quam cum aliarum, tum vero Germanicae gentis odio dictatam, perlatamque fuiffe: ingrati aninii notam vix euitaturos Hungaros, quod multiplicium, quae exteri eis fumma promptitu dine, et conftantia impenderunt, feruitioFum, fanguinis item, quem illi pro tuenda contra immaniffimos hoftes Hungaria, magna animi alacritate profuderunt, immemores, confecta iam cum Turcis vicennali pace, nullo illos amplius regni fui loco confiftere patiantur: quodfi bellum iterum recrudefcat quid ex peccandum aliud, ac vt exteri, dura hac fecum agendi ratione offenfi, Hungaris fuppetias ferre, et patriae adeo fibi inimicae caula vitam, et fanguinem difcrimini obiicere detrectent. Verum neque amara hac reprehenfione quidquam profecit Mathias. Hungari enim refpondere: optime fe meminille, quanta virtutis conftantia exterae gentes Hungariam tamquam Chriftianitatis, antemurale contra Turcas defenderint; merito id