Page images
PDF
EPUB

rem Poloniam, Maffouiam, Ruffiam rubram, et partem Lituaniae in expeditionis, victo riaeque praemium ceffurum. Ferdinandus III. de fecretis Caroli Guftaui confiliis tempeftiue edoctus, Rákotzium ab amplectendo Suecico foedere grauiflimis rationibus dehorratus fuit. Porta pariter Ottomannica, et a caefare, et a Ioanne Cafimiro rogata, diferte vetuit, ne Polonis, quibuscum fibi tum pax effet, bellum inferre aufit. Ipfi denique Poloni, quo foedus hoc prohiberent, per nuncios ad Rákotzium communi et regis, et reipublicae nomine miffos fidem dederunt, fe poft Ioannis Cafimiri, heredis fpe omni deftituti obitum, eius ex Sophia Báthori filiam Franciscum, electum iam Tranffiluaniae principem, modo Catholicam religionem amplecti velit, regem Poloniae creaturos, fi is repudiato foedere Suecico, iufto cum exercitù adeffe, laborantique reipublicae aduerfus Carolum Guftauum opitulari in animum induceret. Verum cum Rákotzius regnum prae filio mallet, ampliflimasque prouincias fibi a Sueco promiffas iis rerum, temporumque rationibus breui temporis fpatio in ditionem fuam redigendas nil ambigeret, honeftum vtili pofthabuit, fumptoque protectoris Polonorum nomine A. 1657. 1657 Poloniae regnum in quinquaginta millium armatorum comitatu hoftilem in modum inuafit. Secundo vbiuis fucceffu vfus, expugnata Cracouia, parteque Lituaniae fub iugum miffa, Varfouiam vfque progreffus, priora foedera cum Carolo Guftauo renoua

uit. At poftquam Dani Polonis opem laturi in Sueciam irrumpentes Carolum ad aras, et focos tuendos domum reuocarunt, poftquam caefareae copiae duce Hatzfeldio Ioanni Cafimiro fuppetias venere, Poloni a Sueco li berati vires omnes ad eiiciendum e regno Rákotzium conuertere, ac reapfe ad eas breui fe redactum ille fenfit anguftias, vt quo grauiter a fe laefae nationis vim, furoremque effugeret, et pacem, et receptum parum decoris nomini fuo conditionibus mercari fit coactus; praeterquam enim quod the fauris, quos in Polonia auare corraferat, reftitutis, ingentem pecuniae vim Polonis numerare debuerit, vna fidem dedit, fe primo quoque tempore oratores in Poloniam miffu rum, qui de illatis regno iniuriis, regem regnique fenatores deprecarentur, Ad infelicitatis cumulum illud acceffit, quod cum fui fecurus in Tranffiluaniam rediret, per Tartaros ex infidiis obrutus, exercitu internecione propemodum deleto, aegre ipfe cum paucis fuorum domum redierit, Hunc habuit exitum Georgii iunioris Rákotzii in Poloniam expeditio, Tranffiluanis fane quam funeftiffima, quod clade hac maiorem genti fuae nufpiam fuiffe illatam eorum annales meminerint: ex L. mille viris, quorum potior pars nobilibus conftabat, vix decimam partem ad fuos, rediiffe ferunt. Neque domi poftea quieto effe licuit Rákotzio; porta enim Ottomannica illius inobedientia vltra modum irritata, feueris interea mandatis ad prouinciales miffis praeceperat, vt eo exautorato

alium fine mora principem legerent. Sic ille, cum auaritia, ambitioneque abreptus, nullo iure aliena inuafit, fua fubinde amifit, vt vberius in rebus Leopoldi narraturi fu mus (a).

§. VIII.

Ferdinandi III. obitus, coniuges, et liberi, Priusquam haec euenirent, Ferdinandus III. die II. Aprilis A. 1657. animam creatori fuo 1657 reddidit, in caefareo apud PP. Capuccinos maufolaeo conditus. Rexit infigni cum re ligionis, clementiae, prudentiae, ac cumprimis iuftitiae laude Hungariam, ceterasque prouincias annis XX. Quam fibi rite con fcius vltimum vitae momentum praeftolare tur, vel inde colligi poteft, quod circum. ftantibus fumma animi tranquillitate teftatus fit: Nil ab fe vnquam in rebus ad iuftitiam fpe. etantibus admiffum fuiffe, cuius illum poenitere poffit. Complura funt, quae aeternam optimi caefaris ad pofteros memoriam tuentur, praecipuum autem illud, quod tricen

(4) Haec copiofius videri poffunt apud Ioannem de Bethlen in rerum Transfilu. hiftoria ab A. 1629. vfque A. 1663

[ocr errors]

1

nale Germaniae incendium reftinxerit: ad pietatis Marianae monumenta pertinet mos ille, quem inftituerat, vt die VIII. Decembris augufti caefares, voto fe ad tuendum, iuxta Pauli V. et Gregorii XV. conftitutiones illibatum Deiparae virginis conceptum, in principe vrbis Viennenfis D. Stephani bafilica, propalam inter miffarum folennia obftringerent. Coniugio ter illigatus fuit, e prima coniuge Maria Anna Hifpana genuis Ferdinandum IV. regem, Leopoldum I. caefarem, et Mariam Annam Philippo IV. Hifpaniae regi nuptam. Ex fecunda coniuge, Maria Leopoldina, Leopoldi archiducis Tyroli dominantis filia Carolum Iofephum archiducem, M. O. Teutonici magiftrum, Paffauienfem &c. epifcopum. Ex tertia: EleoHora Mantuana: Eleonoram, primum Micha. eli Wisniouietzki Poloniae regi, hoc autem propere fublato, Carolo Lotharingo, celeberrimo fui aeui belliduci traditam; tum vero Mariam Annam, Ioannis Wilhelmi palatini Rheni confortem.

FERDINANDVS

IV.

REX XLV.

A. C. 1647.

§. I.

Properatus Ferdinandi IV. obitus.

7

Erfi Ferdinandus IV. numquam regni gubernacula capefliuerit, vel eo tamen nomine regum in numero cenfendus eft, quod die XIV. Iunii A. 1647. folenni ritu inau- 1647 guratus fuerit. Obiit ex morbillis die X. Iulii A. 1654. Innocentis, criminisque ex- 1654 pertis animi documentum praebuit vox illa morientis: Eundum mibi eft ad noftrum dominum, et beatiffimam matrem dominam noftram cum fide Catholica. Ea perfpicacis ingenii, excelfi, intrepidique animi, ac prudentiae in iuuentute edidit fpecimina, vt eum omnes Caroli V. caefaris magnitudinem adaequaturum fuiffe crediderint. Properatam eius mortem nonnulli medicorum id tem

« PreviousContinue »