Page images
PDF
EPUB
[ocr errors]

tecuculo duci mentem fuam aperuit. Caefar rem edoctus, poft arcanam dierum aliquot cum aulae adminiftris confultationem plenam pacis quantocyus cum victis conficiendae poteftatem fecit Montecuculo, quae etiam die XVII. Septembris e. a. fignata fuit his pactis: Induciae in annos viginti fancte et a Romanorum imperatore, et a porta Ottomannica obferuarentur: a mutuis iniuriis, incurfionibusque abftineretur: vtriusque im perii limites effent, vti poffidetis: Magno Va radinum, et Erfek, Viuarinum magni id temporis momenti arces co bello occupatas Turcae bona fide retinerent: caefaris hoftibus nec confilio, nec aere, aut milite affifterent: Apafium pro legitimo principe caefar haberet, eidemque quatuor Hungariae comitatus, iam inde a Ioannis Sigismundi principis temporibus partium regni Hungariae nomine ad Tranffiluaniam fpectantes, absque vlla limitum diminutione cederet. Et Turcae, et caefar militem omnem e Tranffiluania educeret: a morte Apafii liberum fit prouincialibus, principem pro arbitrio, legere; ex aduerfo permiffum caefari, vt Rákocziani iuris arces, in Hungaria fitas, quas Apafus non alio iu re, quam quod Rákotzio in principatu fuc cefferat, Turcarum fauore ad fe attrahere nitebatur, deinceps etiam Germanici militis, praefidio infellas retineret, dynaftiarum prouentibus Rakotzianae familiae relictis. Ex his praecipuae fuere: Nagybánya, Szatma rinum, Etsedum, Káló, et Tokainum; id

#

quod ad refrenandam illis in partibus feditionem opportune fancitum fuiffe, euentus poftea docuit.

[ocr errors]
[ocr errors][merged small]

Varia bominum de accelerata ca pace opinio.

Poft illuftrem adeo victoriam, cum nemo effet principum Chriftianorum, qui non bellum magno ftudio continuandum putaret, eo maior omnes fubiit admiratio, cum pacem Chriftiau nomini nec gloriofam, nec, vt apparebat vtilem, adeo propere conclufam fuille famá vulgauit. Hungari cumprimis non leuiter alioquin iam tum ab aula Viennenfi alienati, pacem illam deteftati, propalamque verbis, et fcriptis infectati funt: cum propterea, quod contra, quam publicis re1608 gni conftitutionibus, iam inde ab A. 1608. cuiusuis coronationis occafione renouari fo litis toties cautum erat ignaris", inconfultisque primoribus facta fit, tum vero, quod victis, ac pacem vitro petentibus, celeberrima tum fortalitia Magno-Varadinum, et Ér fek-Viuarium fint conceffa; Viuarinum cumprimis arte omni adhibita recuperari, retinérique oportuiffe contendebant, quod ea claui in Turcarum manibus relicta, Nitrienfis, Pofonienfis, et Trentinienfis comitatus, ac ipfa adeo Morauia eorumdem populationibus per induciarum tempus peruia fit fu

[ocr errors]

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

cura. Caefar, ad quem querimoniae delatae funt, potioribus regni Viennam euocatis facti rationem per Lobkouitzium, praecipuum negotiorum aulae adminiftrum, reddi iuffit: oblatam eo rerum articulo a vezirio pacem nulla interpofita mora arripi debuifle, neque, eoufque prudenter differri potuiffe, vfquedum bello adhuc durante generalia regni comitia conuocarentur, in quibus de admittenda, aut reiicienda pace deliberaretur: incra quod tempus, fi fauentior Turcis fortuna affulgere coepiffet, multo duriores conditiones fuiffent acceptandae. Pacem nec indecoram effe, nec noxiam: duorum locorum iacturam non poffe comparari cum tóc arcibus Rákotzianis Tranflituano fubtractis: illud. etiam magni faciendum, quod Tranfiluania a Turcica, quae illi continuato bello impendebat, feruitute fubtracta priori fuae libertati fit afferta: perpenderent modo Hungari, quantum Turcae, feu aeris abundantia, feu copiarum numerus fpectentur, caefaris id temporis viribus praeftent. Exterorum principum auxilia et parca, et tarda effe: mul tiplicibus fuperiorum annorum bellis exhau fto publico Auftriacarum prouinciarum aerario, minime tantum nerui fuppetere, vt nouae legiones, aut nouorum faltem tironum, eo quo neceffarium eft numero, fupplemen ta confcribantur, machinae, aliaue ad bellicum apparatum fpectantia affatim comparentur: quod ad Hungariae tot prouinciis, ec ditionibus mutilatae vires attinet, nec in his certam victoriae fpem poffe collocari: e te

J

[ocr errors]

nui regis Hungariae aerario nonnifi exiguum confiniarii militis numerum, ac aegre admodum vel propugnandis limitaneis forcalitiis fuffecturum ali poffe: praeter hunc autem, nullas praeterea ftabiles, armorumque vfu exercitatas copias ordinum regni fumtibus teneri: robur itaque omne in generali gentis infurrectione fitum effe: verum fi bellum per plures annos, aut, vt eft incerta eius alea, non fatis pro voto continua. etur, facile euenturum, vt Hungaris demum et neruus, et animus ad profequendam infur-rectionem deficiat. Definerent igitur porro conqueri, quin potius optatae pacis tempore, ad ea communibus confiliis pro falute patriae decernenda, agendaque incumberent, per quae Hungaria, fi bellum aliquando erumpat, ad nominis Chriftiani hoftibus refiftendum validior, quam hactenus, euadat. Quamquam non deerant Leopoldo aliae quoque, vulgo tum incognitae, pacem accelerandi caufae: Montecuculus multis de caufis gentem Hungaricam oderat. Nam cum fuperioribus annis, ardente feditionibus Tranffiluania, in limitibus regni excubaret; multas perpeffus erat calamitates, vt cum caefareo militi per earumdem partium magiftratus non raro ftipendia, annona, ac ingruente iam frigore autumnali etiam hyberna hofpitia denegata funt, vt adeo in continendo fub fignis milite multum ei moleftiae, et curarum exhauriendum fuerit. Priftina odia recruduerunt per exercitas, vt iam diximus, cum Nicolao Zrinio, ceterisque Hungaris ducibus fi

multates. Plurium praeterea annorum in Hungaria commoratione multas gentis aduer fus aulae miniftros querimonias, ac etiam minas intellexerat. Vnde factum, vt vni, uerfàm propemodum gentem de minus fincera in Leopoldum caefarem voluntate, et clandeftinis ad excutiendum eius iugum molitionibus accufare non dubitauerit. Huc acce debat fufpicio illa, fortaffe nou vana, Gallicas fuppetias non tam caefari opitulandi cauTa, quam ad explorandos, Galliaeque conciliandos Hungarorum animos a Ludouico XIV. in Hungariam fuiffe tranfmiffas: quo ftratagemate diligenter, et faepius deinceps aulam Gallicam contra Leopoldum, Iofephumque caefarem vfam fuiffe notius eft, quam vt a me probari oporteat. Quapropter et Montecuculus, et miniftri autores fuere caefari, vt oblatam a Turcis pacem citra omnem dubitationem admitteret, quo fic folu to bello, Gallicanae copiae primo quoque tempore domum remitti, ac Hungari quoque, qui maiore, quam vnquam antea numero infurrexerant, ad deponenda arma poffent adduci. Accufationes has non leue apud caefarem pondus habuiffe vel inde patet, quod confecta pace, rude donato confiniario milite Hungaro, vniuerfas copias Germanicas per Hungariam diftribui, iisdem ciuitates et fortalitia infideri iufferit, ac plerisque praefidiis exteros praefecerit capitaneos, quo fie et de arcanis Hungarorum confiliis eo celerius, certiusque edoceretur, et, fiquid nouarum rerum moliri auderent, feditionem in ipfo ortu praefocaret.

« PreviousContinue »