Page images
PDF
EPUB

barunt, tum vero vltimi affultus tempore, e flumentana vrbe non fine multa caede, et fanguine in arcem eluctati, commilitonibus fuis in tempore fuppetias tulerunt, atque tum demum fanguinis a fe profufi pretium cumulate fe recepiffe cogitabant. Budae feliciter expugnatae nuncio accepto, caefar Deo armis fuis tam propitio publicas Viennae egit gratias, quod fibi demum eam gloriam referuaffet, quam maiores fui Auftriaci principes cum tantorum exercituum interitu, faepius necquicquam requirebant. Voti autem femet religione exfoluit, dum in receptae Budae memoriam die fecunda Septembris, S. Stephanum protoregem folitis honoribus per vniuerfam ecclefiam coli ab Innocentio XI. impetrauit.

§. XIX.

Tranfiluania a Turcarum fecietate prouidë abstracta.

Principe regni vrbe recuperata, Turcis internecina clade in fatali olim Hungaris Mo1687 hatsienfi campo A. 1687. proftratis, atque infuper Albaeregiae, Quinqueecclefiarum, Efzekini, Petrouaradini, ac paffim aliarum arcium, atque ditionum poffeffione deiectis, in id interea temporis hortante Carolo Lotharingo fibi peculiariter incumbendum putanit caefar, vt Tranfiluanos a Turcica focie

[ocr errors]

tate abstractos, arctiffimo foedere fibi coniungeret, id quod etiam in tanto victoriarum caefarcarum progreffu, non difficile fuit, eiusdem Caroli Lotharingi opera iam A. 1686. coeptum, profpere perficere, poft- 1686 quam Michael Teleki praecipuus aulae Tranf filuanicae adminifter caefareis partibus conciliatus fuit. Foedus hoc fequentibus fere coaluit capitibus: Apafius, et, quem recens eligi curauerat, Michael II. filius bona fide Tranf filuaniam poffideant, Turcicis vterque ex animo renunciet foederibus, facraeque coronae Hungaricae clientem fe fe profiteatur. His forte exftinctis, libera fit ordinibus prouinciae, noui principis electio, haud abfimiliter fidem, clientelamque regi Hungariae profeffuri: quoties periculum a Turcis inminebit, validas caefar Tranffiluano fuppetias ferat, ea tamen lege, vt auxiliares copiae Germanicae tunc principis fubfint imperio: bello durante, Claudiopolis, et Déua caefarei militis praefidio munita teneantur: rebellibus caefari, notaeque infidelitatis reis nullum vnquam in Tranffiluania perfugium concederetur: pax cum Turcis a caefare confici nequeat, nifi eadem et Tranffiluani comprehendantur. Nec mora, cafareus exercitus in prouinciam magno numero deductus, conftanterque deinceps ibidem alitus, vigilantia, fortitudineque fua prohibuit, ne Turcae aut Emericus Tököli eam prouinciam vnquam poffent fubiugare. Illud etiam non multo poft ad Tranfiluaniam in fide retinendam acceffit commodi, quod Apafio A. 1690. 1696

e viuis fublato, eius filius, gubernandae difficillimis illis temporibus prouinciae impar, agente Michaele Teleki, confentientibus regni ordinibus, totam adminiftrationem in Leopoldum caefarem tranftulerit, qui etiam Tranffiluanos folenni diplomate, certis pactionibus, in perpetuam fidem, obfequiumque recepit.

[ocr errors][merged small]

Interea Turcae tota Hungaria, fi Temefunrinum demas, exuti, e Croatia, ac Syrmio profligati, expugnato demum die XXVII. 1688 Augufti A. 1688. Belgrado, e Seruia eieeti, vniuerfam propemodum Boffniam, Al. baniam, et partem Valachiae Leopoldi armis cedere funt coacti. Has inter continuas clades non vna vice Turcarum imperator pacem flagitauit, cetera inter illud etiam pollicitus, fe Tokolium vinculis conftrictum eidem transmiffurum. At caefar fecunda vbique fortuna vtens, Tököliique fiue liberi, fiue catenis vincti molitiones parui pendens, non aliter pacem confieri poffe edixit, nifi Turcae regna, et. prouincias omnes ad ius facrae coronae Hungaricae olim fpectantes integre reftituere in animum inducerent: quam tot ditionum, quibus fere Turcicum in Eu.

ropa

ropa imperium conftituitur, iacturam cum porta Ottomannica minime tum adhuc faciendam putaret, bellum vlterius profequi pla

cuit.

S. XXI.

Aduerfa aliquamdiu caefareis armis fortuna.

[ocr errors]

Profpero hactenus vbique fucceffu vfus cae. far, aduerfam deinceps fortunam aliquamdiu experiri coepit. Poftquam Turcae incaffum faepius de pace fe agere fenfiffent, in defperationem acti, bellum, extremis viribus in Europam traductis, inftaurare decreue runt, nec parum ad concitandam portam Ottomannicam contulit orator Ludouici XIV. cuius tum quam maxime intererat, refufcitato bello Turcico, vires caefaris debilitare, vt eo liberius poftea in Belgio, et Germania tragoedias ageret. Belli adminiftrandi prouincia delata fuit Kuperlio vezirio, viro forti, et rei militaris quam peritiffimo. Non leuem fuccellus optimi fpem faciebat Turcis coorta inter Albaniae, et Seruiae populos feditio; cuius haec erat occafio: fubacta, vt fuo loco commemorauimus, vtraque hac prouincia caefarei miniftri, ac prae fertim aerarii praefecti, praematuro nimium confilio, in id fibi illico incumbendum exiftimarunt, vt populos eos, Turcico mo re ad eum diem gubernari allueros, non mo

PALMA P. IIL

A a

do ciuilibus in rebus, verum etiam in tributorum pendendorum ratione, ad vfitatam in Auftria regiminis formam traducerent. Quem in finem magna ciuilium praefectorum, et quaeftorum copia eodem transmiffa fuit, nouan eam formam introductura. Albani, Seruiique, dempto exiguo, quod Turcis praeftabant, tributo, propriis legibus, et moribus libere ad eum diem viuere foliti, adeo eam innouationem aegre tulére, vt continuo Turcicum iugum Auftriaco praeoptare coeperint. Collatis itaque clam inter fe confiliis nuncios Bizantium expediunt, Turcasque ad fe fe in priftinam libertatem afferendos inuitant, vna eciam, quae caefarearum copiarum vires, quae item limitaneorum munimentorum fit imbecillitas, fingillatim explicant: fiue enim nimia fortunae praefidentia, fiue caefareorum negligentia euenerit, nullius fortalitii, ne ipfius quidem Belgradi, moenia fuis e ruinis vel leuiter ad eum diem reparata, reftaurataque erant. His omnibus animatus vezirius 1690 A. 1690. promotis caftris, caefareis vbique retrocedentibus, Niffam, Vidinum, et Bel gradum nullo negotio expugnauit. Id Hun gariae eo rerum articulo faluti fuit, quod vezirius inopinato hoc fucceffu vltra modum exhilaratus, ne promoto vlterius bello for tunam, partamque gloriam fato aliquo cor. rumperet, Belgradi fibi deinceps haerendum putauerit. Sub idem tempus poft Michaelis Apafii fenioris obitum, Emericus Tököli nominatus a porta Ottomannica princeps Tranf

« PreviousContinue »