Page images
PDF
EPUB

tibus Tranffiluanis Ioannem Sigismundum infantem regem Hungariae proclamarunt, vtque matrem eo facilius ad fententiam fuam pertraherent, folenni fenatusconfulto cauerunt: tutores quidem interea rempublicam curaturos, verum vbi primum puer adoleuiffet, illam aequato cum filio imperio regnatu ram; fancitum ad haec, vt cuiusuis generis moneta, atque literae publicae, reginae vna, ac filii infignibus, et nominibus fignarentur; iidem hi triumviri certi, ne latum qui, dem vnguem Ferdinando cedere, Stephanum Verbötzium cancellarium cum Ioanne Efzeki Quinqueecclefiarum epifcopo Bizantium oratores mifere, Solimannum precaturos, vt ne clientis a fe tantis curis defenfi pupillum, quem ipfi iam in regno fuccefforem elegiffent, patrocinio fuo fouere, atque contra Ferdinandum tueri dedignaretur. Haec aduerfus folennia, ac vtriusque partis iuramento firmata pacta, aduerfus Hungariae falutem acta, vfque adeo multis cordatis viris difpli cuere, vt continuo multi ad Ferdinandi par. tes tranfierint: quos inter fuit F. Francifcus de Frangepan Colocenfis archiepifcopus, Stephanus Kátkai, Francifcus Bebek, et Petrus de Perény (a). Atque fic refpirans iam Hungaria trium hominum fcelere iterum in ruinam impulfa fuit, qui tamen finguli meritas perfidiae fuae poenas non multo poft dedere.

(a) De Bethlen lib. III. pag. 119.

.

S. XII.

Ferdinandi conatus irriti ad recuperandam ex pacto Hungariam.

Ferdinandus vt erat rara moderatione, et infigni humanitate praeditus, et tempus humando regio corpori Zápolyianis, et fpatium lugendi mariti obitum Ifabellae reginae reliquit, nil dubitans fore, vt ea omnia, quae folennibus tabulis comprehenfa erant, vltro ab aduerfa parte fibi cederentur. Diebus aliquot elapfis, cum nil nuncii Buda acciperet, Nicolau comitem a Salm oratorem éo mifit, maiorem in modum obteftans reginam, vt, quoniam fublato rege coniuge, nil fine ipfi, fiue filio amplius iuris erat, facrum regni diadema, Budam, reliquamque cum Tranffiluanis partibus Hungariam fibi legitimo do. mino beneuole reftitueret, ac quemadmodum 1538 pace A. 1538. cautum erat, ampliffimo mariti patrimonio, bonis dotalitiis, ac infuper ducatu Scepufienfi contenta viuere, in animuni induceret, fecus fibi neceffitatem impofitum iri, iura fua armis vindicandi. Orabat praeterea reginam, ne fe maleuolorum hominum confiliis induci pateretur ad implorandum Turcarum patrocinium, qui ea opportunitate certo certius abufuri effent ad Hungariam penitus fubiugandam: videret itaque, ne fe calamitatum omnium, quas gens vniuerfa perpeffura erat, ream faceret. Haec vbi regina ex oratore intellexiffet, minime alienum a concordia praefetulit animum, nil

[ocr errors]

tamen certi refpondebat, quod, quo animo legationem a triumviris Bizantium miffam Solimannus accepiffet, adhuc ignoraret. At poftquam inde nunciatum eft, Sultanum viduae, et pupilli tutelam libenter admittere, prolixeque auxilia, 'ad ftabiliendam Ioanni Sigismundo fucceffionem polliceri, aperte negauit, fe quidquam ditionum a marito fibi relictarum ceffuram, armisque Ferdinandi fuas, et Turcarum vires fortiter oppofituram. Haec Isabella regina non tam ex fuo, quam F. Martinufii, et, quod mirandum eft, Sigismundi Poloniae regis confilio Ferdinando tum renunciari curauit (a).

S. XIII.

Bellum ab eodem contra viduam improfpere geftum.

Turpiter fe a regina, eiusdemue miniftris delufum aegre ferens Ferdinandus, priusquam Turcarum auxilia in Hungariam aduenirent, bello fortunam experiri decreuit, ac eiusdem anni 1540. aeftate Leonardo Velfio in 1540 mandatis dedit, vt Budam expugnare fatageret: verum is imprudente prorfus confilio longiore mora in Viflegradi oppugnatione

(a) Iouius lib. XXXIX. Bethlen lib. I.

7

extracta, nonnifi XX. Octobris Budam peruenit, paucisque poft diebus, quod hyems imminebat, re infecta inde difceffit. Anno 1541 infequente 1541. oppugnationem Budae inftaurauit Rogendorfius, verum irrito tum etiam conatu, quod interea et nouis propugnaculis, et valido militum praefidio arx egregie communita fuerit. Cum itaque vis non fuccederet, Francifcus de Reua copiarum Hungaricarum ductor, ad artes conuerfus, Paulum Bornemifza de Arthand loci praetorem oblata illi per folennes tabulas arce fua Szklabina, et Blatnitza, in partes fuas clam traduxit: fic autem eos inter conuenerat: vt portula prope aedem B. V. M. flumentanam ciuitatem verfus aperta relinqueretur, per quam Reuaius cum delecto milite Hungaro per noctis tenebras admiffus, portam vrbis, quam Viennenfem dicimus, occuparet, eaque referata reliquis copiis aditum patefaceret. Id vbi Rogendorfio explicatum fuit, fiue quod Reuaii fidem fufpectam haberet, fiue futurae eius gloriae inuideret, ftratagematis autoI rem cum Hungaris feuero imperio in caftris remanere iuffit, tum vero quatuor Germanorum cohortes ad conftitutam portulam praemifit, aditum tentaturas: intromiffae eae funt, vt conuentum erat, at cum idiomatis Hungarici ignari milites, nec illius diei tefferam militarem, nec modum progrediendi edoceri poffent, ac idcirco nullo ordine quaquauerfum in vrbe oberrarent, ex veftitu, voceque proditi, a praefidiariis vndique concurrentibus circumdati, multis fuorum amif

fis, aegre demum per eamdem, qua venerant, portulam falutem repererunt. Bornemisza, qui fupplicii certo certius fibi irrogandi metu ad caftra euaferat, adeo male rem actanı dolente, Reuaio autem ob amiffam ducis imprudentia tanti momenti victoriam fremente, Hungaris denique omnibus Rogendorfium amaro fale traducentibus. Ex eo die orta duces inter in caftris difcordia, peffime cedebant omnia; quibus cumulum adiecit clades in exitu accepta: a Mabomete enim Belgradi praefecto, qui valido cum exercitu obfeffis auxilio venerat, maxima copiarum Ferdinandi pars, aur aquis Danubii haufta, aut gladiis concifa interiit, caftra, et impedimenta omnia funt amiffa. Dux ipfe copiarum, ex vulnere tum accepto, paucis poft diebus Comaromii vitam claufit (a).

§. XIV.

Solimannus infigni aftu Buda potitur. Profligatis tam profpere Ferdinandi copiis laeti Zapolyiani, incredibili cum ftrepitu fe ftos dies Budae egere: at inconfultam eam laetitiam mox interrupit Solimanni aduentus,

(a) Iftuánfius lib. XIV. Petrus de Reua de monarchia, et de S. corona centuria VI,

« PreviousContinue »