eiis inftaurari. Prius confilium ipfi aulae Parifinae miniftri fuggerebant, velut monar. chiae Auftriacae confultiflimum, quod Ludouicus XIV. ita animo comparatus erat, t fi nepoti fuo Philippo Andegauenfi Hifpania relinqueretur, illico ab armis effet ceffatu rus, ac foederatos etiam fuos ad amplectendam pacem adacturus. Id ipfum non paucis aulae caefareae miniftris praeplacebut, quibus belli in remotiffimis tot locis, Hifpania videlicet, Italia, Belgio, et Germania gerendi difficultas, neceffariorumque in tot exer. citus fumtuum penuria optime fuere perfpecta, quiue in folis foederatorum Anglorum, et Hollandorum copiis, aut pecuniariis fubfidiis totam belli molem, et victoriae fpem minime reponendam effe exiftimabant: alioquin aere alieno vfque adeo iam grauata erat aula Auftriaca, vt plurium prouinciarum reditus annui vel cenfui praeftando vix. fufficerent, quod onus continuatis per plures annos belli fumtibus immenfum euafurum erat. Verum fecretioris fenatus aulici pars altera demortui caefaris Leopoldi fententiae mordicus inhaerendum putauit, qui Carolum archiducem ad confequendam Hifpaniae coronam totis viribus adiuuandum, neque tam illuftris monarchiae fucceffionem e manibus dimittendam effe et viuens cenfuerat, et moriens fanxerat. Hi itaque autores fuere Iofepho, vt omnia prius cum Hungaris experiretur, ftabilitaque fucceffione hereditaria ceteris eorumdem poftulatis, quantumuis abnormibus, liberaliter fubfcri

beret: affirmabant etiam pacis tractationem faciliorem nunc multo futuram, quam fub Leopoldo, eo quod hic graui, diuturnaque apud vniuerfam gentem inuidia laborauerit, a qua Iofephus ad eum diem immunis effet, eo quod palam conftabat, hunc nullam in illis, quae patre imperante cum Hungaris etenerant, partem habuiffe. Confilium hoc cardinali Kollonitfio regni primati, Paulo principi Eszterházi palatino, ceterisque antiftitibus, et Hungariae primoribus, qui auguftae domui Auftriacae conftanter ad eum diem adhaerebant, mirifice arridebat, ac idcirco, nil intentatum relinquebant, quo Iofephum caefarém ad pacem cum Rákotzianis tentandam permouerent.

S. II.

Concordia cum Rákotzianis tentatur, fed irrita fucceffu.

Haec in vtramque partem diu, multumque agitata cum Iofephus caefar maturo iudicio expendiffet, pofterius de Hungaris ad quietem reducendis confilium probauit. Quapropter Paulo Eszterházio palatino in mandatis dedit, vt datis ad omnes regni ordines, et comitatus literis generalia regni comitia, quae in noui regis ad regnum aditu celebrari et lege, et confuetudine apud Hungaros

receptum erat, Pofonium indiceret vniuerfis, qui coniurationem fecuti erant, gra tiam offerret, ac denique nomine fuo polliceretur, gentis praerogatiuas, libertates, et confuetudines quoquo modo ad eum diem laefas, communibus votis in integrum reftitutum iri. Verum cum palatini literis nemo obtemperaret, iubente Iofepho caefare, rurfum Paulus Szétsényi Colocenfis archiepifcopus ad Rakotzium fe contulit, idque impetrauit, vt A. 1706. vtrinque ab armis 1706 celfaretur quo partis vtriusque oratores Tyrnauiae conuenirent, Anglis, Hollandisque arbitris, de concordiae conditionibus deliberaturi. Venere ex parte caefaris: Carolus Lotbaringus epifcopus Ofnabrugenfis et Olomucenfis, comes Ioannes Wratislau, Paulus Szétsényi Colocenfis archiepifcopus, Nicolaus comes Illésbázi, et Franciscus comes a Lamberg: a Rákotzio autem miffus fuerat Nicolaus Bertsényi cum aliquot magnatibus, atque nobilibus, communi coniuratorum nomine eodem deputatis, praeterea caefar, qui Rákotzium, quamdiu Viennae ante fatalem fuum in Hungariam difceffum, domicilium habebat, familiarius nouerat, atque etiam diligebat, nihil eorum, quae ad conciliandum eius animum faciebant, praetermifit: coniugem imprimis, quae hactenus honefta in cuftodia detinebatur, libere ad maritum redire fiuit, tum vero germanam fororem Iulianam comiti Afpermontio nuptam ad fratrem inuifendum dimifit, fecretiffimis ad pacis negotiationem inftructam mandatis,

t

quae quidem, vt erat infigni in caefarem propenfione, et exquifita prorfus prudentia mulier, toto illo, quo conuentus Tyrnauienfis tenuit,, tempore nihil intentatum reliquit, quo fratrem ad faniora confilia traduceret fecurum imprimis illum reddidit, IoSepbum I. ea effe in illum propenfione, vt cuncta, quae falua maieftate, dignitateque fua licerent, eidem velit addicere: id quidem nullo vuquam tempore, aut cafu permiffu rum, vt Trauffiluaniae dominatum, et poffeffionem adeat, huius tamen loco collaturum illi hereditario ad pofteros iure in Romano imperio non mediocris cenfus principatum, cùm feffione, et voto, infuper autem omnia Rákotzianae domus in Hungaria bona falua illi manfura: obliterata denique prae teritorum memoria, priftino illum et hono ris et gratiae loco in aula caefarea futurum, dummodo miffo coniurationi nuncio. fincera voluntate ad caefaris fidem, et ob. fequium redire in animum inducat fuum. Eadem fere et Anglus orator Stepnei, et comes Wratislau, fub principis coniugem fa lutandi praetextu ad Rákotzium a conuentu Tyrnauienfi abfentem procurrentes, caefa ris nomine pollicebantur. Tam honorificis, tamque vtilibus conditionibus fibi oblatis anceps aliquamdiu haefit Rákotzius, nec, quid tam benefico in fe principi refponderet, inueniebat: verum inanis illa gloria, quod fe Hungaricae confoederationis ducem, capurque effe circumfpiceret, hominem in tranfuerfum egit, vc futurorum improuidus,

1

caefari referri iuberet, fe, faluo honore, nec totius gentis Hungaricae caufam deferere, nec ab inita cum Gallis focietate poffe recedere. Quo tempore comes Wratislau Rákotzium amice monuit, ne Gallis fideret, quorum caufa tot iam Germaniae principes infelices effent redditi, qui poftquam fplendidis inducti promiffis vires, opesque omnes in bellum foli Galliae vtile prodegerant, pace fubinde Gallorum arbitrio confecta, nullam damnorum, fumtuumque compenfationem accepere. Eamdem fortem Rákotzio exfpectandam effe, qui reiecta nunc caefaris gratia, continuato diutius bello, et fua omnia amiffurus, et procul e patria a Gallis deftitutus, vitam infra principis dignitatem effet claufurus. Triftif fimi huius vaticinii crebro fe poftea memo- rem fuiffe fatetur Rákotzius ipfe, tum, cum e domo extorris, apud Turcas exul in ege ftate vixit. Sed neque in conuentu Tyrnauienfi feu caefarei deputati, feu. Anglus, Hollandusue arbitri quidquam profecerunt: iam in ipfo negotiationis aditu, grauiffimi ex parte coniuratorum clamores exorti funt propterea, quod caefarei oratores eosdem male contentos, refractariosque caefaris fubditos compellauerint, vt adeo, caefare demum affentiente, confoederatorum ftatuum, et ordinum Hungariae titulum eis dare oportuerit. Sed et poftulata confoederatorum XXIII. capitibus comprehenfa adeo pleraque dura erant, vt caefarem illis affenfurum ne arbitri qui dem ipfi fperauerint, Petebant nempe I. vt pacta foederatos inter ftatus, atque caefarem concludenda calculo fuo roborent, ac de eo