Page images
PDF
EPUB

riae, et Tranffiluanis partibus imperatura,
folenni tamen iureiurando, et diplomate pol-
licitus, fe Budam Ioanni Sigismundo, vbi pri-
mum adoleuerit, redditurum. Proceres de-
inde libertati reftituit, retento in vinculis,
incertum qua de caufa, Valentino Török ab
Enning, qui decennio poft Bizantii in car-
cere obiit. Eodem die Hieronymum Laskium,
qui deferto Ioanne rege ad Ferdinandum de-
fecerat, ac huius nomine orator eodem an-
no Bizantium miffus erat, e vinculis, qui-
bus toto itinere conftrictus ducebatur, exem-
tum libere abire fiuit, pace tamen, quam
ille petebat, denegata. Ifabella non fine la-
crimis, et gemitu Ottomannicam accufans
perfidiam, durae neceffitati paruit, gazaque
diuite fecum ablata XXVI. Augufti A. C.
1541. iter cum pupillo in Tranffiluaniam iniit. 1541
Abiere vna F. Martinufius, et Petrus Petro-
uitfius pupilli tutores, fed triftes, futurorum-
que exfpectatione fufpenfi (a). Sic princeps

illa
regni Hungarici vrbs, tot regum incolatu
confecrata, perfidorum hominum fcelere in
Turcicam delapfa fuit feruitutem, CXLV.
annis alieno fub iugo gemitura.

(4) Bethlen lib. III.

S. XVII.

Solimannus magnam Hungariae partem fubiugat.

Solimannus interea dies adhuc non paucos rebus ordinandis Budae infumfit, Chriftianis ciuibus, qui in vrbe remanferant, praetorem conftituit Stephanum Verbötzium antea regni cancellarium, qui multas a Turcis perpeffus iniurias, eodem adhuc anno contracto ex moerore animi morbo in Catholica religione ad extremum vfque fpiritum conftans obiit (a), Budam denique X. millibus Ianitfarorum firmatam Solimanni Baffae fidei, ac fortitudini tuendam commifit; coepit mox Hungaria omnis fentire triftiffimos clientelae Ottomannicae fructus cum enim Ferdinandus nec per Laskium, nec per Nicolaum a Salm oratorem pacem a Solimanno impetrare potuiffet, continuum deinceps feralis belli theatrum euafit Hungaria: praeter quotidianas populationes, hominum, pecorumque abactiones per Budenfes Turcas exercitas, triennio poft, Soli mannus iterum in Hungariam redux, Valpo ne, Siklofino, Quinqueecclefiis, ac Strigonio potitus, Albam etiam deditione accepit, fenatoribus, et primoribus ciuitatis omnibus, contra datam fidem, interfectis: fubfequentibus

(a) De Verbötzii fatis vide Cl. Wallafzky, differta

tionem,

tibus autem annis Temefia, Lippa, Viflegra dum, Neogradum, innumeraeque aliae arces Turcarum iugum fubiere: fic crefcente in dies Solimanni dominatu, nil fere Ferdinando reliquum fuit, praeter aliquot vicinos Auftriae, Styriaeque comitatus, et montanas fuperioris Hungariae partes, cum non magna Illyrici portione. Dalmatiam enim Veneti, ac Turcae inter fe diuiferant, Tranf filuaniam vero ad Tibifcum vfque Isabella obtinebat, Cum itaque vehementer diminu the iam domi effent vires, nec a Germania ciuilibus difcordiis flagrante idonea fubmitterentur fubfidia, Turcae ex Hungaria profligari amplius non poterant: vt adeo tacite iam damnarent confilia fua illi ipfi, qui, ne clementiffimo Ferdinandi imperio fubiicèren tur, Turcas in auxilium euocauerant.

§. XVIII.

Ferdinandi conatus ad recuperandam Tranf filuaniam.

Poft multa cum fuis agitata confilia, Fer dinandus hanc vnam Turcas e regno eiicien di inueniebat viam, fi Isabella regina qui buscumque demum pactis induceretur, ad refignandam fibi reliquam Hungariam cum Tranffiluania: fic enim vnitis iterum totius gentis viribus, fi exterorum principum auxilia acsederent, optati fucceffùs fpes non modica ap

[blocks in formation]

parebat: quia vero vnum F. Martinufium cuncta pro arbitrio fuo moderari non ignorabat, 1548 iam A. C. 1548. hominem fibi conciliare ftu duit opera Alberti de Peregi: mox anno in fequente apertius iam agendum ratus, per Nicolaum comitem a Salm et Sigismundum baronem ab Herberftein, vacantem tum per Pauli de Varda obitum Strigonienfem ecclefiam, et cardinalitium galerum eidem offerri curauit. Martinufius non tam fortaffe ge minae illius dignitatis fulgore, quam patriae, confiliis fuis in exitium praecipitatae, rurfus erigendae defiderio captus, fincero animo pollicitus fuit, fe nil operae, ac induftriae omiffurum, quo Tranffiluanos primum proceres, tum vero Ifabellam ad Ferdinandi vota flecteret: id vnum orabat, vt aliquo praetextu excogitato Caftaldus bellidux valido cum exercitu in limitibus Hungariae collocaretur, fibi vltimam tragoediae fcenam acturo auxilio futurus; neque fidem datam fefellit, vt poftea narrabitur, Martinufius; haec clam agitata vbi ad Petrouitfii aures peruenere, vt erat omnis Germanicae focietatis ofor, autor fuit Ifabellae, vt Martinufium cuncris aulae muneribus, ac praefertim aerarii publici praefectura deiiceret, fimul autem coniuratione tota Bizantium nunciata, Solimanni patrocinium imploraret. Martinufius cognitis reginae confiliis, vt erat expedito arduis in rebus ingenio, rem iam proditam propalam deinceps agere, accelerareque conftituit, priusquam Turcarum auxilia poffent adelle. Ante omnia praetorianam militiam

nouis Siculorum, ftipendio publico autoratorum, fupplementis vltra modum auxit, quorum in fe fide, ac virtute tutus, non modo impotentis reginae minas omnes rifit verum etiam A. C. 1550. Budenfem praefe- 1550 ctum, Solimanni iuffu in Tranffiluaniam delecta cum manu properantem, internecione deleuit. Indictis poftea autoritate fua Marofuásárhelyinum comitiis, Martinufius tanto rationum pondere, et eloquentiae vi calamitates e Turcica tutela hactenus ortas, ac deinceps fecuturas ob oculos omnium pofuit, vt plerosque in Turcas odio, finceroque in Ferdinandum ftudio compleuerit. Communia ordinum regni vota vbi intellexit Ifabella, pronam ad refignandum honeftis conditioni bus Ferdinando regnum declarauit voluntatem, verum a Petrouitfio iterum in tranfuerfum acta eo proceffit, vt paucorum conuentu Enyedini celebrato, Martinufium perduellem, hoftemque reipublicae pronunciauerit; at enim et tunc vanae fuere fine viribus irae poftquam enim Albam Iuliam vbi gaza omnis regia afferuabatur, per Martinufium oppugnari, ac Caftaldum infuper magno cum exercitu in Tranffiluaniam irrupille audiit, metu correpta, vltro in gratiam rediit cum Martinufio, fortemque fuam eiusdem arbitrio permifit.

« PreviousContinue »