Page images
PDF
EPUB

§. XIX.

Conditiones, quibus Transfiluania S. coronae reftituta.

Ea re cognita, qui in proximo erant, Ferdinandi legati: Thomas de Nádasd iudex curiae, Andreas de Báthor capitaneus generalis militiae Hungaricae, Sigismundus B. ab 1551 Herberftein, et Caftaldus ineunte A. C. 1551. Szászsebefini Isabellam regis fui nomine adiere, concordiaeque a Ferdinando propofitae capita explicuere, eorum haec fere fumma fuit: Ifabella facrum regni Hungarici diadema legatorum manibus confignaret, Tranf filuaniam, Hungariamque Tibifcanam cum praefidiis omnibus bona fide reftitueret, omni 1538 denique in regnum iuri ex pactis A. C. 1538. initis renunciaret: ex aduerfo Ferdinandus of ferebat dotis CXL. millibus florenorum ae ftimatae loco, centum mille aureos cum Oppolienfi in Silefia ducatu, ac totum infuper patrimonium Zápolyianum, pollicitus vna fe Toanni Sigismundo filio, vbi adoleuerit, fili am fuam archiducem Ioannam coniugem daturum. Haec poftquam Ifabella regina poft maturam trium dierum deliberationem probauiffet, comitia regni Claudiopolim indicta funt: vbi confentientibus proceribus in aede D. Michaelis poft miffarum folennia, data, et accepta vtrinque iurata fide, S. coronam, et ad eam fpectantia clenodia Nádasdii, et Báthorii manibus tradidit regina, vt autem, quam inuito id animo faceret, propalam dẹ

[ocr errors]

elararet, tradendum inter non fine muliebri gemitu vaticinata fuit, facro illo diademate numquam deinceps Hungarum coronatum iri. Nuptialia porro pacta poftridie in ecclefia Kolosmonoftorienfi funt fignata. Atque hoc tempore, ac ferius etiam, Ifabella vrgebat Ferdinandum, vt Ioannem Sigismundum futurum olim generum Viennam deferri cura ret, apud fe educandum. Nil hoc confilio opportunius cogitari poterat; quamdiu enim Zápolyae filius in Ferdinandi tutela, ac poteftate fuillet, nullam feu regina mater regnum repetendi, feu Tranffiluani res nouas moliendi habuiffent caufam, Solimanno denique omnis bellum mouendi praetextus fuiffer ablatus: at Ferdinandus, fiue quod inuifi fibi hominis filium odiffet, feu potior miniftrorum pars id diffuaderet, induci nulla ratione potuit, vt pueri principis curam fufciperet, damno fuo poftea edoctus, peffime fe tum rebus fuis confuluiffe (a). Subfcripta hunc in modum pace, Ifabella cum pupillo Caffouiam primum deceffit: vbi acceptis ex pacto centies mille aureis, Oppoliam fe contulit A.C,1551. At cum ducatus totius reddi- 1551 rus, annuos XII, mille aureos minime aequarent, ac aedes infuper vetuftate pene collapfae, vix tuto incoli poffent, in Poloniam indignabunda receffit: vbi fratris Sigismundi regis, et matris Bonnae reginae liberalitate,

(a) Bethlen libro IV,

Panocienfi, Crepicienfi, et Wielunienfi ditionibus donata, partim Cracouiae, et Varfauiae, partim Lembergae inquietam agebat vitam; Ferdinandus autem vt Martinufio pro re vtiliter gefta gratiam referret, eumdem vicaria poteftate Tranffiluaniae praefecit, addito Castaldo, qui caefarearum illic copiarum curam gereret, quin tamen in politicam rei publicae adminiftrationem fe fe vllatenus immifceret: quod vtinam Caftaldus poftea obferuare voluiffet.

§. XX.

Caftaldi belliducis cum F. Martinufio fimul

tates.

Ceterum nec Martinufio fauftus fuit magiftratus, nec Ferdinando diuturna Tranffiluaniae poffeffio; malum omne profluxit e priuatis fimultatibus, quas Caftaldus cum Martinufio exercebat: hic, quod et Turcarum ad Tranffiluanos ab Hungaris feiungendos molimina, et gentis indolem quam optime perfpectam haberet, moderate admodum, et caute rempublicam gubernabat, fuoque confilio cuncta agebat, quin aut confuleret Caftaldum, aut factorum rationem ei vnquam redderet, effecit autem prudentia fua, vt ii etiam, qui alienos prius animos gerebant a Ferdinando, quietem colerent. Caftaldus ex aduerfo parem, quin et fuperiorem affectans autoritatem, pariter imperare cupiebat, ac,

Id

vt erat vir militaris, atque politicarum ar tium rudis, fummo iure vci, mandata ad prouinciales per fe ipfum expedire, tributa defcribere non vna vice attentabat, Martinu fio conftanter repugnante: glifcenti iam incendio oleum aeftate eiusdem A. C. 1551. 1551 affufum fuit; Solimannus de refignato per Isabellam regno per millos a Petro Petrouitio nuncios edoctus, irarum in Martinufium plenus, Belgradenfi, et Budenfi praefectis feuera mandata miferat, vt collectis, quam poffent, maximis copiis ad eiiciendos e Tranffiluania Ferdinandeos properarent. vbi ad Caftaldi aures perueniffet, nulla habita prius de modo bellum prohibendi_cum Martinufio confultatione, non modo caefareas copias in vicina Hungaria ftatiua habentes in Tranffiluaniam attraxit, verum etiam miffis ad omnes regni ordines literis noua militum fupplementa, ac infurrectionem, vt aiunt, imperauit. Martinufius id aduerfus autoritatem fuam actum aegre ferens, contraria illico ad prouinciales mandata expediuit, queis vetuit quemquam iniuffu fuo arma capere: quae res vfque adeo Castaldum irritas uit, vt grauiffimis accufationibus Viennam tranfmiffis eumdem Ferdinando fufpectum reddere fit conatus, nec dubitarit affirmare, Martinufio fuperftite, Tranffiluaniam numquam in fide caefaris conftantem futuram, Haec Caftaldi denunciatio non mediocriter perculit Ferdinandum, qui habito cum fuis confilio id demum Castaldo refcripfit, vt illud de Martinufio conftitueret, quod communi fa

luti vtilius futurum exiftimaret; quo haud obfcure poteftatem illi faciebat hominem necandi fi proditionis reum certo com. periffet. Quamquam ex eo, quod diximus, fa

cto

nec fraus, nec perfidia adhuc colligi poterat paucis enim poft diebus Martinufius habito cum regni primoribus confilio nouos militum delectus decreuit, eo fucceffu, vt breui tempore Caftaldi ipfius opinione, et exfpectatione maiores copiae conflu xerint, vnitis cum caefareo exercitu viribus contra Turcas pugnaturae. Habita cum belliducibus deliberatione placuit Lippam arcem in Temefienfi comitatu ad Marufium amnem firam, ac nuperrime a Belgradenfi praefecto occupatam oppugnare, quae etiam 1551 die IV. Nouembris A. C. 1551. vndique circumuallari coepit.

§. XXI.

Martinufii caedes..

Suprema haec fuit Martinufii expeditio: oppido armata manu expugnato, Turcae, qui in arcem fe receperant, defperatis fuppetiis, candidis vexillis expofitis deditionem offerebant, fi fibi abeundi libertas daretur: hanc aperte negandam, Vlamanemque praefectum fuis cum praefidiariis in captiuitatem redigendum cenfuit Castaldus: mitius e contra cum victis agendum putauit Martinufius, vtque aliquo clementiae in Turcas argumento iratum fibi Solimannum placaret, non modo

« PreviousContinue »