Page images
PDF
EPUB

vt comitia loqui non erubuerunt (a), ad punienda populorum admodum ea aetate deprauatorum peccata, permittente Numine, fi niftros vbique habuit fucceffus. Quamuis ob fingularem probitatem, et benignitatem a plerisque amaretur, non leui tamen inuidiae apud veteris moris tenaces obiectus fuit, quod ab antiqua gubernationis confuetudine nonnihil deflexerit. Nam cum primus regum omnium ftabile extra Hungariam domicilium fixiffet, ne generalibus quidem comitiis, nifi raro admodum, intereffe eft folitus (b). De rebus Hungaricis cum confiliariis exteris deLiberabat, qui, quod moris patrii, locorum, ac perfonarum ignari erant, inutilia, imo et noxia interdum fuggerebant confilia: mos etiam introduci coepit, mandata regia per cancellárium imperialem, aut cameram aulicam in Hungariam expediendi, eademque inufita to quodam figillo annulari fignandi, adeo vt Gigilli maioris regii Hungarici vfus in defuetudinem abierit (c). Ex ipla adeo moneta Hungarica tam aurea, quam argentea, maximis popularium ingratiis, iconem B. V. Mariae, et infignia Hungarica expungere conati fu ere monetarum praefecti (2). Denique aegre.

:

(a) Decret. IX. artic. II decret. X. art. IV.

(b) Vide decret. X. art. V. decret. XI. árt. XXII. decret. XII. art. IV.

Decret. VIII. art. IV. et XV. decret. XIX. art., Vill et IX.

(4) Decret. XII. art. XLVIH. decret. XVII. art. XXXVIII.

ferebant Hungari palatini dignitatem longa annorum ferie vacantem, prope fublatam fuiffe(a). Sed haec omnia, vbi ad aures Ferdinandi perueniffent, publicis legibus funt cor

[merged small][merged small][ocr errors]

Catbolicae religionis tuendae, ac reftituendae ftudium.

Praeter continuas moleftiffimi regiminis cu ras, recens enata religionis diffidia non mediocriter exercuere Ferdinandum, praefertim poftquam acatholicorum numerus multarum illuftrium, ac potentiffimarum familiarum acceffione vltra modum propagatus fuir. Ra pidae huic progreffioni multa calamitofo illo Hungariae tempore fauebant: nos pauca folum hic attingemus (b). Cum pleraeque janr

"

(a) Decret. XIII. art. XXIV. decret. XV. art. VI. Iftuánfi lib. XXI. pag. 261. (6) Fufius ifta perfequitur autor Hiftoriae diplomaticae religionis euangelicae in Hungaria edit. A. 1710. Verum paulo atrocius infectatur Catholicos, qui cum tot ante Lutherum feculis in poffeffione fuerint, nouorum doginatum propagatioui fe fe pro virili oppofuerant. Hae fi ille, vt crimen grauiffimum Catholicis allinit, quid fentiendum de tot Europae populis, qui poftquam ab auitis facris potiori fuj parte fecefferant, priftinae fidei cultoribus Catholi

in Germania, Belgio, et Heluetia academiae a Lutheranis, aut Caluinianis profefforibus Occupatae tenerentur, neque vllae omnino in Hungaria ellent fcholae Catholicae, multi e locupletioribus Hungariae dynaftis, ac nobilibus partim filios, partim clientes ftudiorum caufa in exteras mittere prouincias cogebantur, qui quidem non fcientias modo illic hau fere, verum etiam noua dogmata, cum implacabili ecclefiae Catholicae, antiftitum, ac miniftrorum odio coniuncta: quae illi in patriam fubinde reduces ftudiofis nouitatum popularibus fuis cum per libellos, tum per priuatos publicosque fermones explicuere. Auide haec fexus, et ordo omnis arripiebant, quod multis parochis interea demortuis, religiofis Turcarum metu profugis, paftori bus fuis deftituti, erant: quin,, ne quid diffimulem, in fumma illa temporum ruditate, ac deprauatione non pauci facerdotes, ac coenobitae abiecta vefte facra, ad acatholicorum caftra fe contulere, eodemque populum curae fuae creditum traduxere. Adhaec Ferdinandi copiarum belliduces acatholici, magnum academicorum numerum fecum in Hungariam attulerunt, qui poftea vacantibus parochiis paftorum loco funt impofiti. His adminiculis accelerata fuit Catholicae religio

4

[ocr errors]

.

[ocr errors]

cis omnia prope ciuitatum iura denegarunt; ignota nempe fat diu fuit omnibus, Chriftiana alienae fua religionis cultorum tolerantia, quam multi Europae principes hodie fuis in ditionibus fibi ftebiliendam fumfere.

nis ruina, quae in dies grauior euadebat, quod occupatis per profanos homines bonis ecclefiafticis, epifcopis deeffent redditus, ad fcholas aperiendas, clericosque alendos, futuros olim populi doctores. Ferdinandus pro eo, quo erat in auitam religionem tuendani ftudio, matura prius deliberatione praehabita, folenni diplomate A. C. 1560. edi. 1560 to (a), donationes omnes bouorum ecclefiafticorum cuicumque factas reuocauit, cunctaque iniufte ablata epifcopis, capitulis, ac coenobiis fine mora reddi iuffit. Praeterea cum multa religioforum domicilia deferta ef fe relicta accepiflet, eorum redditus in ftipendia profefforum, et difcipulorum conuerti voluit (b): mediis his reftituendae religio nis egregie mox vti coepit Nicolaus Olahus Strigonienfis archiepifcopus, condito iunio ris cleri feminario Tyrnauiae, quod a S. Stephano rege nomen habet, ac per euocatos Vienna aliquot focietatis Iefu profeffores apertis ibidem fcholis Catholicis, vnde poftea cetera per Hungariam gymnafia propagata funt. Atque gemina haec Catholicorum ludorum literariorum, et feminariorum adminicula opportune fuiffe adhibita, abunde probat religio Catholica, poft tot clades non modo ab interitu vindicata, verum etiam ad: fummum florem fubinde euecta. Quibus

() In codice iuris patrii pag. 495. poft decret.
XIX.

(b) Decret. XI, art, VI, VII, et XII.

J

infuper legibus facrofanctae religionis incolumitati confultum iuerit Ferdinandus, ex eius conftitutionibus nullo negotio licebit intelligere.

[blocks in formation]

Octennales cum Turcis induciae rumpuntur, Maximilianus Ferdinandi fucceffor difficilia admodum nactus fuit regni initia: Turcae imprimis infuper habita induciarum, biennio abhinc initarum, fide non modo vicinas prae. fidiis fuis ditiones dirum in modum depopulati funt, verum etiam complures arces rebus fuis opportunas in poteftatem redegerant. His acceffere lites cum Ioanne Sigismundo Zápolyae regis filio; is Blandratae medici intinctu, Tranffiluaniam cum parte Hungariae Tibifeo adiacente pleno iure fibi

1

« PreviousContinue »