Page images
PDF
EPUB

Hungarico perfonam egit, vfquedum ́ mira rerum humanarum viciffitudine, e fummo fortunae gradu, violenta morte peremtus, deiiceretur.

S. II.

Ferdinandus res Hungaricas Budae ordinat. Hunc in modum, cum profligatas iam effe penitus res aemuli arbitraretur Ferdinandus res Hungaricas ad rectum reuocare ordinem, atque in Germaniam reuerti conftituit: hunc in finem poft initium anni infequentis 1528. 1528. ordinibus regni Budam ad conuentum euocatis, fui ex Hungaria difceffus caufas explicuit, tum vero monuit, vt collatis vna confiliis, totam rei Hungaricae gubernationem iis legibus, et inftitutis obuallarent, ne abfente fe quidquam detrimenti acciperet. Ante omnia igitur placuit, Budae veteri more, fenatum, fiue confilium regium erigi, ad quod conflandum partim e baronum, et magnatum, partim ex equeftri ordine lecti funt XVI. affeffores, qui Stephano Báthori de Etsed palatino, et Paulo de Varda Strigonienfi metropolita praefidibus, vicaria regis poteftate, cuncta regni negotia expedirent: quibus additus magifter Beregszászi, qui in literis publicis fiue conferuandis, fiue expediendis procancellarii vice fungeretur : porro cum Bathorius palatinus implacabili in Stephanum Verbötzium odio vfque adeo fer

retur, vt opus quoque ab eodem compilatum, et fub titulo tripartiti iuris confuetudinarii, et a generalibus regni comitiis, et ab Vladislao rege die XIX. Nouembris A. 1514 1514. approbatum, deteftaretur, iisdem confilii regii Budenfis affefforibus negotium datum fuit, vt omnia decefforum Hungariae regum decreta in vhum corpus colligerent, juxta quae deinceps de capite. et fortunis cinium iudicaretur: (a) verum opus hoc tum quidem confici non potuit, vt adeo Verbotzu tripartitum porro etiam fuum in tribunalibus et pretium, et curfum obtinuerit; aerarii regii, et camerarum omnium praefectura Alexio Thurzo de Bethlehemfalua commiffa fuit, hinc eft, quod in eius aetatis nummis aureis, et argenteis initiales illius nominis literae infcriptae legantur. Vt regnum aduerfus vim omnem tutum, fecurumque redderetur, praelatis, baronibus, atque nobilibus fub fortunarum, amiffione impofitum, vt facultatibus fuis admenfum militem ab armis optime inftructum, femper in promptú haberent, acceptis a rege mandatis, ad ma defignata caftra fine mora deducendum: (b) cumque ad apparatum bellicum, aliasue publicas neceffitates, nouis aerarium regium fubfidiis opus haberet, gemini a feffionibus fingulis floreni comitiorum autoritate eum in finem deftinati funt (c). Quo eo celerius,

་་་་

(4) Decreti I. art. III,

(b) Decreti II. art. I.

2

Decreti I. art. VII. er Decret 11. art, VII,

1

faciliusue obtineretur, vt omnes demum Hungari vnum Ferdinandum regem, dominumque fuum agnofcerent: qui ad eum diem ad obfequium venire neglexerant, perduellionis rei declarati funt, illis vero, qui petito, ac obtento etiam a Ferdinando rege faluo conducru vri noluerant, omnis deinceps fpes veniae adempta (a). Denique parochianis comitibus, ac procomitibus negotium datum, vt in Ioannis de Zápolya, eiusdemue affeclarum occulta molimina, atque confilia vigili intenti oculo, Ferdinandum cunctis de rebus fideliter, et diligenter edocerent (b). Hactenus fatis prouide omnia, fapienterque funt difpofita, verum illud vix ab imprudentia excufari poterit, quod facrum regni diadema, a longo iam tempore Viffegradenfi in arce fub delectorum, ac ordinibus regni iuramento obftrictorum militum cuftodia afferuari folitum, non modo ad tutiorem aliquem locum translatum non fuerit, verum etiam vnius Petri de Perény fidei, manibusque fit relictum: qui cum illud parum prouide de loco in locum transfert, anno infequente in itinere interceptus, vna cum facro illo thefauro in Solimanni venit poteftatem. His demum actis, atque conftitutis, Ferdinandus Thomam de Nádasd arcis, vrbisque Budenfis gubernatorem creauit, relictoque illi DCE. militum Germanorum praefidio, ac ex Hun

[ocr errors]

(a) Ibidem art. II. et III (6) Ibidem art. IV.

[ocr errors]

garia, perpetuis mox bellis inteftinis dilaceranda, eodem anno fub veris principium Viennam difceflit (a).

[blocks in formation]

Zápolya, fruftra tentata cum Ferdinando pace, Solimanni patrocinium implorat, et impetrat Interea Ioannes de Zápolya e Tranfiluania non minus, quam ex Hungaria per Ferdinandi duces eiectus, Tarnouiae in Polonia - apud loci dynaftam Ioannem Tarnouszky refugium reperit. Hic amiffi regni dolore amens, vias, et modus omnes fortunae in melius commutandae follicite circumfpiciens, Clementis VII. pontificis, ac plurium Europae principum opem, et auxilium, fed incaffum, implorauit. Sufceperat quidem exulis caufani Sigismundus rex Poloniae, miffoque oratore Petro Opolinskio, maiorem in modum Ferdinandum orabat, vt honeftam aliquam concordiae rationem victor licet cum victo iniret, atque aliquid eidem concederet: monebat, ne fecundae ad eum dien fortunae nimium confideret: multos adhuc effe ex Hungaris, qui aperte, plures autem qui clam exuli ftuderent, nec defore Chriftianos prin

(a) Vide Vrfinum Velium lib. II. et fequ. Iftuánfi Hiftor. lib. IX. Annales reg. Hung, Tomo V, ad h. a.

[ocr errors]
[ocr errors]

cipes, qui aere, militeque illum ad recuperandum regnum effent adiuturi, quodfi omni fpe pacis negata, Marte iudice litem profequi velit, meminiffet Solimannum primo quoque tempore ad oppugnandam totis viribus Hungariam rediturum, eademque, decertantibus de corona áemulis, facili negotio potiturum: quodfi hac ratione nobiliffimum regnum in Turcarum veniret poteftatem, culpam, et inuidiam omnem Ferdinandi erga Zápolyam duritiei effe adfcribendam. Momenta haec adeo grauia vifa funt Ferdinando, vt eadem miniftris fuis diligenter difcutienda commiferit. Verum poft tot victorias de Zápolya reportatas, tanta erat omnium de fecundis deinceps quoque fucceffibus praefidentia, vt nullam fupereffe amplius exiftimarent illius regno reftituendi rationem: palatinus cumprimis priuato magis in veteranum aduerfarium odio, quam communis falutis ftudio actus, omnem mouebat lapidem, vt mitiffimum cetera Ferdinandi animum a concordiae tractatione abftraheret: quapropter datum ex fenatusconfulto oratori Polono refponfum: vnam Zápolyae cum Ferdi nando in 'gratiam redeundi effe viam, fi di gnitate, tituloque regis vltro abdicato, fup plex eidem ceu legitimo principi fuo obe dientiam vouere in animum induceret. Paulo acerbior, duriorque fuit ea conditio, quam vt eam Zápolya amplecti vellet: indecorum fibi exiftimans, vt qui ante pro legitimo Hungariae rege ab omnibus 'fere domefticis, et a tot principibus exteris habebatur, nunc in

« PreviousContinue »