ca (a). Alter a palatino dignitate, et autoritate, præfertim in iudiciis, eft, femperque fuit iudex curiae regiae (b): tum vero ceteri, quos ordine recenfebimus: Dalmatiae, Croa tiae, et Sclauoniae banus: qui baronatus interdum diuidi folebat, vt alter Dalmatiae, et Croatiae; alter Sclauoniae fuperiori, cuius caput Zagrabia eft, iura daret (c). Vaiuoda Tranfiluaniae (d), magifter tauernicorum regalium, qui omnia omnino bona, et prouentus regios adminiftrabat (e). Magifter curiae, cuius iurisdictioni vduarnici fiue aulici, et curiales regis fuberant. adde agazonum, cubiculariorum, dapiferorum, ianitorum, et pincernarum regalium magiftros: quorum quae in aula fuerint munia, ex ipfa eorum appellatione non obfcure colligitur. (f) Porro inter barones regni, His (a) Vide articulos de officio palatini fub Mathia Coruino A. 1485. pronunciatos, item Alberti decret. A. 1439. art. II. Mariae Therefiae decreti A. 1741. art. IX. et XX. (b) Decret. Mathiae II. ante coronat. art. III. Caroli VI. decreti A. 1723. art. XXIV. et XXVI. (c) In diplomate Ludouici M, A. 1382. lego Emericum Bebek Dalmat. et Croat. Stephanum au. tem de Lindua totius Sclauoniae banum. (d) Vltimus hoc titulo, et dignitate vfus fuit Stephanus Báthori de Somlyo, a Maximiliano imp A. 1571 confirmatus, poftea rex Poloniae. (e) Verbötzi tripart. part. III. tit. X. Sigismundi decret. II. art. XII. Decret. III. art. XI. M. The refiae decret. I. art. XII. (f) De baronum regni officiis, confule cl. Mathiam Bel in apparatu Docum. I. et huius filium cl, Ca in perniciem reipublicae abuti poffet, ea cautio adjecta fuit, vt non minus palatinus ipfe, quam exercitus regi fubeffet, nec quidquam eo inuito, aut inconfulto aggrederetur. Palatini fuit, feditiones domi coortas prudentia, et autoritate fua componere: querimonias totius gentis candide, ac fine fuco regi explicare, ficque opportunum malis remedium impetrare. Quodfi rex fiue ob hebetudinem, fiue ob fupinam negligentiam negotia cum exterorum principum legatis tractare non poffet, aut non vellet; ne monarchia Hungarica aliquod inde detrimentum caperet, palatinus legatos audire, et, quae e re communi erant, refponfa reddere debuit. Quando rex longiore tempore, procul a re gno, aberat, is cum delectis e regno affefforibus, vicaria interim locumtenentis poteftate rempublicam procurabat: quo tempore eius autoritas ita circumfcripta fuit, vt nec bonorum" donationes facere, nec ea, quae ad fummi imperantis maieftatem pertinent, iura exercere potuerit. Domi fupremus omnium iudex, decretoria fententia litibus omnibus finem imponebat, quam tamen regi integrum fuit, abfoluta potentia et autoritate relaxare, atque corrigere. Qua Cumanorum iudex e Ludouici M. conftitutione, ter mille aureos accipiebat: et quoniam Dalmatiae pariter iudiciis praeerat, aliquot littoris Dalmatini infulae palatini dignitati fuere adnexae, Ex quibus clarum fit palatini apud Hungaros iura non fuille regum maieftati inimi ca (a). Alter a palatino dignitate, et autoritate, præfertim in iudiciis, eft, femperque fuit iudex curiae regiae (b): tum vero ceteri, quos ordine recenfebimus: Dalmatiae, Croa tiae, et Sclauoniae banus: qui baronatus interdum diuidi folebat, vt alter Dalmatiae, et Croatiae; alter Sclauoniae fuperiori, cuius caput Zagrabia eft, iura daret (c). Vaiuoda Tranfiluaniae (d), magifter tauernicorum regalium, qui omnia omnino bona, et prouentus regios adminiftrabat (e). Magifter curiae cuius iurisdictioni vduarnici, fiue aulici, et curiales regis fuberant. adde agazonum, cubiculariorum, dapiferorum, ianitorum, et pincernarum regalium magiftros: quorum quae in aula fuerint munia, ex ipfa eorum appellatione non obfcure colligitur. (f) Porro inter barones regni, His (a) Vide articulos de officio palatini fub Mathia (b) Decret. Mathiae II. ante coronat. art. III. Caro- (d) Vltimus hoc titulo, et dignitate vfus fuit Ste- qui magiftrum tauernicorum confequuntur, nullum omnino dignitatis eft difcrimen, fo liusque temporis, quo quis baronatum adeptus fuit, habetur ratio. Horum caetui A. 1764 1764. adfcriptus fuit praetorianae nobilium Hungarorum turmae capitaneus. (a) Baronibus, quos mox nominaui, fubiunguntur in diplomatibus, comes Pofonienfis, et gemini facrae coronae noftrae conferuatores. Olim praefertim tertiodecimo poft Chriftum natum feculo, paulo plures cenfebantur regni barones. Sic nominatim fub Ladislao IV. Cu1273. mano cum alias, tum vero A. 1273. (b), leguntur fequentes: Erneus banus de Bofzna. Henricus banus de Sóo, et Wozora (c); Ioannes banus de Macboo, feu Matfchov (d); Ste (a) Mariae Therefiae decret. III. art. VI. (c) Soo, et Woffora arces cum ditione cognomine (d) Matfchouienfis ditio, et banatus illic fitus erat, ubi Ramae regnum collocamus: diuidebatur a Sirmio, Alumine Sauo, ac hodiedum in certis geogra phicis Mafcua fcribitur: fub bani Matfchouienfis iurisdictione fuit Belgradum, cum adiacente ditione, vt videre eft in literis F. Taliacatii in annal. reg. Hung, ad A. 1456. recitatis. pbanus banus de Rufznya (a); Gregorius banus de Boranch Bronch et de Kukow (b), et Paulus banus de Zeurinio, feu Seuerino (c). Poftremo hoc banatu per Ottomannos euerfo, Mathias Coruinus rex fuffecit banum Temefienfem, qui etiam comes Temefienfis audiebat, hic non modo comitis parochiani magiftratum in prouincia Temefienfi obibat; verum etiam partium regni inferiorum capitanei munere fungebatur, inter baro. nes regni diplomatibus regiis fubfcribi folitus (d). Amiffa fubinde Temefia, nomen etiam comitis Temefienfis defierat noftra demum aetate per M. Therefiam Aug. poftliminio reftitutum: quo honore primus omnium Chriftophorus C. Niczki exornatus fuit. Ceterum non baronibus folis definiebatur primorum regni ordo: erat vltra hos longa magnatum feries. Hoc porro nomine non alii olim veniebant, quam prouinciarum, (a) Rufznyae vocabulo quid aliud, quam Ruthenia, aut Ruffia Hungariae contermina intelligi debeat; non video. (b) Vbi loca haec quaerenda, Oedipo opus eft: in Boffnia tamen quaerenda effe probabile eft. (c) Arx Seuerinenfis, Hung. Szörény, vnde fuam banatus traxit appellationem, locata fuit in Valachia, infra pontem Traiani. Vide topograph. Hung. edit. A. 1718. p. 186, Marfilium item tom II. part. I. num. XXIX, (d) Vladislai II. decret. IV. A. 1500. legimus inter barones regni Iofam de Som comitem Temefien fem, et generalem capitaneum partium regni infe |