olim in Hungaria fulfiffe certum, explora. tumque fit. Quantum ex editis hactenus in lucem monumentis, et lucubrationibus colligitur, primus e facro cleri ordine arcis, et dominii Strigonienfis perpetuus comes creatus fuit a Bela IV. rege Philippus, Strigonienfis archiepifcopus, idque circa A. 1270. Qui 1270. enim hunc in prima illa ecclefiae Hungaricae fede excepit Nicolaus, cum adhuc electi folum titulo vteretur, perpetuum se loci Strigo. nienfis comitem fcripfit (a). Qua appellatione ceteri poft eum Strigonienfes archiepifcopi conftanter deinceps vfi funt (b), neque vnquam, vt ex eorumdem titulis li quet, vti defierunt (c). Non abfimiliter Stephanus de Varda Colocenfis, et Batfienfis ecclefiarum canonice vnitarum archi-epifco-, pus, ac fubinde S. R. E. cardinalis Ladislai pofthumi regis gratia, perpetui comitis Colocenfis dignitatem obtinuit circa A. 1457 (d), 1457. quo tempore arx, et dominium Colocense,

(a) In diplomate Ladislai IV. A. 1273. III. ca lendas Aprilis dato, cuius claufulam vide in epifco pis Agrienfibus parte I. pag. 135.

(b) Vide claufulam diplomatis Ludouici M. A. 1351.
in codice iuris patrii.

(c) Vt alios praeteream, Nicolaus Olahus ad obi-
tum vsque hoc titulo vfus legitur: eiusdem loci
Strigonienfis perpetuus, comitatus autem Hontenfis
fupremus comes: adiit ecclefiam Strigonienfem A.
1553 denatus 1568. Vide cl. Schmitt in archi-
epifcopis Strigon. parte II. pag. 60.
(d) Stephanus de Varda a Colocenfi, et Batfienfi
capitulis poftulatus per Ladislaum pofthumum no.

quod jam a D. Stephani fundatoris aetate, juris fuit archi-epifcoporum Colocenfium, ad perpetui, liberique comitatus honorem eft euectum. Nemini igitur mirum videri debet, fi in Stephani de Varda, et fuccefforum eius titulo legerit, eiusdemque loci Colocenfis comes perpetuus (a). Vt ceteros de clero praeteream, Nitrienfes etiam epifcopi perpetuos fe loci Nitrienfis fcripfere comites (b). In feculari magnatum ordine non pauci hac praerogatiua fulgebant. Sub Ladislao IV. Cumano floruere comites de Giffing, seu Német-Viuar; fub Sigismundo imperatore comites Ciliae; fub Ladislao pofthumo Koro

minatus fuit Colocenfis archi-epifcopus die 25. Februarii A. 1457. quo tempore vna perpetui comitis dignitate exornari debuit, cum eodem anno IX. calendas Decembris rex obierit. In inftrumento concordiae, cum Friderico caefare initae Sopronii A. 1463. die 19. Iulii fignato hoc titulo vfus legitur: Nos Stephanus Dei, et Apoftolicae fedis gratia Colocenfis, et Batfienfis ecclefiarum archiepifcopus, locique eiusdem Colocenfis, comes perpetuus. In auctario diplom. ad Vrfinum Velium pag. 240. Item in decreti Mathiae I. A. 1464. claufula in cod. iur. pat.

(a) Nonnulli mendum in titulum irrepfiffe credebant, ac ideo pro-ly. Colocenfis, Barfienfis fubfstituendum effe putabant: fed perperain, vt ex iis, quae attulimus, clarum fit

(b) In claufula decreti Mathiae II. A. 1608. item 1609 legitur datum per maus R Valentini Lépes epifcopi eccl. Nitrienfis, locique eiusdem comitis perpetui,

gbiani perpetui comites de Kaftellis (a); fub Mathia Coruino comites de Bozin, et S. Georgio, ac denique Zapoliani, perpetui comites terrae Scepufienfis, quem titulum primus omnium in familiam fuam A. 1465 1455. intulit Emericus de Zapolya, regni Hungariae palatinus (b). A pluribus, feu veterum, feu recentiorum comitum perpetuorum exemplis huc congerendis breuitatis caufa abftinemus: haec autem eo potiffimum confilio delegimus, vt eo clarius pateat, quanta fit inter maiores perpetuos, et liberos comites ac hereditatios comitatuum quorumdam fupremos comites diftinctio; quantum item perpetuus liber comitatus a regni comitatu differat. Quis enim ignorat: Bifztricium Colotzam, Giffingam, S. Georgium, et Caftella, aliaque his fimilia, dominia folum fuiffe; neque vnquam inter regni comitatus locum habuiffe. Ne quid tamen ad illuftrandum hoc argumentum praetereamus; fatendum eft, fuiffe veteri etiam aeuo non paucos, qui non modo arcis, ciuitatis, ac dominii

9

(a) Ioannem Koroghi A. 1456. fuiffe comitem per-
petuum de Kaftel, banum Matfchouienfem, comi-
tatuum item de Poffega, et Orban fupremum co-
initem, difce ex epiftola F. Taliacatii in annal.
reg. Hung. ad h. a. vbi autem locus Kaftel quae-
rendus? nifi quis idem exiftimet effe, cum eo,
quod Kefztel, aut Gefztel appellant in ripa Bala-
tonis fitum, iuris comitum Festetits de Tolna.
(b) Cl. Wagner analector. Scepufii part. IV. pag.

15.

alicuius perpetui liberi comites; verum etiam cognominis comitatus, et prouinciae bereditarii, ac idcirco perpetui fupremi, feu parochiani comites funt creati. Sic Strigonienfes archi-epifcopi, et loci Strigonienfis, et qui nomen inde fortitur, comitatus fe perpetuos, et fupremos comites hodiedum fcribunt. Nitrienfes epifcopi pariter pofteriore iam aeuo loci eiusdem, ac comitatus Nitrienfis perpetui, et fupremi comites fuere (a). Zapoliani perpetui terrae Scepufienfis, vna etiam hereditarium tenuere eiusdem comitatus fupremi comitis honorem (b). Ex recentioribus coronidis loco vnicum eius generis, fane quam illuftre, exemplum adferemus. In comitiis 1599. A. 1599 Pofonii celebratis, ftatus, et ordines regni communi nomine orauere Rudolpbum II. caefarem, vt Nicolao Palfi ab Erdöd immortalis memoriae viro, ob infignia in rempublicam merita cum fanguinis fui effufione praeftita, et quotidie praeftari folita, cum titulo comitis perpetui arcem, et bona Pofonienfia conferret (c). Et habuit fane tam eximiae commendationis rationem caefar, Palfiosque et arcis Pofonienfis, et cognominis comitatus perpetuos et fupremos comites pronunciauit. Atque haec de maioribus per

(a) Vide claufulam decret II. Leopoldi A. 1662. item decret IV. A, 1687.

(b) Cl. Wagner analect. Scepufii part. III. pag. 219. (c) Rudolphi II. decret. XI. art. XLVIII.

petuis, atque liberis comitibus dicta fufficiant, quibus peculiarem hanc dignitatem vtcumque per nos in luce pofitam exiftimamus.

§. VI.

Tertius regni ordo nobilium.

Variis magnatum claffibus compendio expli. catis, tertius regni noftri ordo nobilium paucis attingendus. Nobiles Hungari olim milites dici confueuerunt (a), qua quidem appellatione, fane quam honorifica, non quae uis arma gerentium turba, fed veri, ac primi ordinis nobiles, caftrorum, oppidorum, ac villarum terreftres domini intelligebantur, Erant hi illorum Hungarorum, qui Arpado duce regnum hoc non fine fanguine adepti funt, pofteri heredes, et fucceffores. lidem in vetuftis diplomatibus, regis feruientes (b), et exercituantes vocantur, idque propterea, quod, vt diplomata loquuntur, fub regiae maieftatis vexillo feruire, militare, ac exercituare tenebantur (c). Id quod praecipuum fem

(a) S. Stephani regis decretor. lib. I. cap. IV. (b) Hodiedum nobilium iudices, Hung. Szolga-bíró id eft feruientium iudices audiunt.

(c) Ladislaus IV. in diplomate Petro filio Beten A. 1278. dato hac phrafi vtitur, te in caetum, confortium regni noftri nobilium nobifcum fub vexillo noftro more exercituantis famulantium, de noftra benignitate regia duximus adfcribendo coniungendum. Editum eft in fpecimine Herald,