Page images
PDF
EPUB

fium deputari iufferit. His igitur magno a nimorum motu vbiuis per vniuerfum regnum acceptis alii totam gentis fuae felicitatem in libertate fitam effe falfo arbitrati, ad hanc armis extorquendam, alii ad religionis fuae exercitium obtinendum, plurimi denique vt in communi ea regni perturbatione fpoliis, et rapinis rem fuam familiarem impune au gerent, incredibili plane numero ex omni ordine fub Bostkaii figna confluxere: is, vt erat rara prudentia, et longo rerum, nego. tiorumue tractandorum vfu infigniter inftru. ctus, vt ea coniuratorum multitudo in fide, et officio facilius contineri poffet, nec quis que, quod fibi collibuiffet, pro libidine a geret, fiftema quoddam fibi coniurationis elaborandum, atque communi confilio ftabiliendum exiftimauit: itaque in diem XVII. 1605 Aprilis A. 1605. conuentum fuis in Zempli nienti prouincia ad oppidum Szerents indixit: hic vt inter diuerfarum religionum, figna fua fequentium, afseclas voluntatum, ftu diorumque confenfionem firmaret, faluis, integrisque Catholicae religionis iuribus reli. ctis, folis infuper Auguftanae, et Helueticae confeffionis alumnis liberum decreuit religionis exercitium: ceteris religionibus per Hungariam interdictis: hoc quafi mutuae apud fuos vnionis fundamento iacto, commu. nibus fuffragiis lecti funt, qui feu ciuiles magiftratus, feu militares praefecturas deinceps gererent: belli poftea adminiftrandi ratio defcripta, ac quamuis Rudolphum Hungariae dominatu exuere fixum, ftatutumque

[ocr errors]

fuerit, pacis tamen etiam, fi eius neceffitas, appareret, cum caefare conficiendae conditio nes iam tum definitae fuere: a quibus citra coniuratorum feitum non liceret Botşkaio recedere (a).

S. XIII.

Rapida feceffionis progreffio.

His ex fententia prouide conftitutis, Stephanus Botskai Tranffiluaniam, caefareo milite propemodum yacuam, valida cum copia. rum manu A. 1605. ingreffus, in comitiis 1605 Claudiopolitanis, communibus votis princeps. acclamatus, ac per internuncium Turcicum nomine aulae Bizantinae in dignitate confirmatus, fidelitatis facramentum et accepit a Tranffiluanis, et viciffim eisdem reddidit; tum prouinciae adminiftratione Sigismundo Rákótzi interea commiffa, in Hungariam reuolans, vniuerfum regnum torrentis inftar iLundauit: nobilium magnatumque pars fidem caefari feruare certa, rebus, bonisque fuis omnibus hoftium direptioni relictis, ad tutiora loca fe fe receperunt, nonnulli ex improuifo occupati, vt a bonis, fubditisque fuis belli incommoda prohiberent, Botskaia

(4) Vide Iítuánfi Histor. lib. XXXIV,

ais feu ex animo, feu coacti fe fe coniunxere: arces plurimae, ac ciuitates, praefertim montanae, quod nullo ad defenfionem apparatu erant prouifae, maximo aerarii regii damno, in feditioforum conceffere pote. ftatem, equidem tam rapida erat feceflionis progreffio, vt caefareo milite vbiuis retrocedere coacto, inde a finibus Tranfiluaniae, Polonium vique vnus dominaretur Botskaius. Miferanda profecto fuit tum Hungariae con. ditio, hinc foederati Botskaianis Turcae, quidquid caefareae fuit ditionis, foedum in modum depopulati, ferro, et igne euaftabant, multaque mortalium millia in fuam rapiebant feruitutem, illinc Botskaiani in patriae fuae vifcera defaeuiebant, multaque cum popularium fuorum caede, exhauftanı alioquin Hungariam in folitudinem redigebant, nec defuere, qui eo crudelitatis progreffi funt, vt quos bello coeperanc Chriftianos, Chriftiani ipfi Turcis pro pretio venum dederint. Sic tum illi victoriis per ciuium, fratrumque fuorum necem reportatis exultantes, eius gentis, quam barbarum in modum trucidabant, omnique iniuriarum, et calami. tatum genere afficiebant, fe libertatem, et falutem procurare iactabant ad cumulum malorum acceffit illud, quod Botskai, vt pares debellandis caefareis copi is vires in promptu haberet, Tartaros ipfos in auxilium euocauerit, quibus vt expeditius effet in Hungariam iter, miffa ad Polonos legatione effecit, vt eisdem per Poloniae fines tranfitus in Hungariam concederetur :

quot rurfum a foeda hac hominum colluuie
oppida, et pagi in cineres redacti: quot ho-
minum millia partim caela, partim in capti-
uitatem fint abducta, quis calculum incat ?
his igitur fucceffibus vfus Stephanus Botskai
Turcarum rogatu, in campis Pestinenfibus
meufe Nouembri A. 1605. cum exercitu con- 1605
fedit: vbi die D. Martino Hungariae tutelari
Lacro, Mebemetes vezirius eidem, portae
Ottomannicae nomine, coronam auream,
fceptrum, enfem, et vexillum tradidit, to-
tiusque Hungariae regem pronunciauit: ve-
rum ille, ne apud fuos inuidiam fibi confiaret,
a regis Hungarorum titulo conftanter abfti
nuit; per eam occafionem vezirius imperato-
ris fui Acbmetis nomine Botskaium hortatus
fuit, ne vnquam cum Rudolpho caefare, et
ceteris Auftriacis principibus in gratiam red-

iret
, atque occupatas nunc Hungariae di-
tiones ipfe vna, et fucceffores fui pro viribus
porro tueri fatagerent: quem in finem non fo
lum Turcarum auxilia praefto femper futura,
verum etiam ditiones omnes, quas porro pof-
feffurus effet, per decennium integrum ab
omni tributo pendendo, immunes fore pol
licitus fuit: fidem denique dedit, pacem, et
amicitiam, quam Botskaiani cum aula Bi-
zantina inibant, ftabilem, ac perpetuam fo-
re. Liberalis haec Turcarum oblatio mul-
tis probabatur: verum potior coniuratoruni
pars ab ea amplectenda abhorruit, quod fan-
guinea amicitiae, et focietatis Ottomannicae

veftigia, et cicatrices nondum contanatas paffim fuismet vfurparent öculis, atque hinc factum fuit, vt aliquot e magnatibus oppor tunitatem nacti, a Botskäîî signis difcellerint, Viennamque fe receperint, caefari ad ferale incendium tempeftiue reftinguendum, operam locaturi (a).

§. XIV.

Caefaris ad fopiendam feditionem ftudia. Communi hac totius propemodum gentis ab obfequio fuo defectione intellecta, Rudolphus cum vna proximum regni amittendi dif crimen inde confequi poffe fapienter perfpiceret, fepofitis tantisper aftronomicis occupationibus, ferio ad adferendum malis remedium applicuit animum: verum omnia quae feu per fe, feu per Mathiam archidu cem germanum fuum adhibuit media, optato fucceffu caruere: etfi enim totus ordo ecclefiafticus ac non pauci e magnatibus, praefertim Catholicis, a caefaris partibus fta bant, non eae tamen omnibus his fuere vires, vt Botskaianorum impetum poffent retundere: fed neque vllus ex his ea feu gra tia, feu autoritate pollebat apud Botskaium,

(«) Istuánfi Hiftor, lib, XXXIV,

« PreviousContinue »