fectariis contrariorum liquet; funt enim oppofita, quorum unum uni tantum opponitur, ut pater et filius. At, inquis, unus multis, pater filiis, frater fratribus, præceptor difcipulis, herus famulis, opponi poteft. Refpondetur, opponi patrem filio ut relatum; neque aliud quicquam patri quàm filium, neque filio quàm patrem; et fic de cæteris: fed hunc patrem et hunc filium, hunc præceptorem et hunc difcipulum, &c, non effe relata, fed difparata: neque enim horum alter ex mutua alterius affectione conftat ; neque natura fimul funt, et alter fine altero exiftere poteft. Itaque primæ fubftantiæ, five individua et fingularia, ut ait Ariftoteles, Categor, 5, non funt relata. Et Categor. 6, ait multa genera" relata effe, fingularia verò nulla:" fed non video cur relata, quemadmodum et alia argumenta, etiam in fingularibus confiderari non poffunt; fingularia enim exempla funt ferè omnia. Nec magis video cur in uno relato fingulari non poffit ad correlata multa effe multiplex relatio; dummodo relatio una numero inter bina tantummodo fit, totiefque confideretur quot fint corralatą; patris nimirum toties quot funt filii; filii quot funt paren tes, pater nempe et mater; fratris, quot funt fratres et forores: nam nifi quicquid de relatis in genere dici folet, de fingulis quoque relatis verè dicatur. Id ne toto quidem de genere verè dici poffet. Si reponas ex Aristot. Philof. 5, Relata non fignificare exiftentiam, ne cætera quidem argumenta id fignificant fed mutuam tantummodo affectionem. Sunt affirmantia, i. e. ut duæ voces funt, ita etiam duæ funt res inter se oppofitæ ; ut pater, filius. Conftare autem alterum ex mutua alterius affectione, eft nullam aliam habere effentiam, quatenus relata funt, præter mutuam illam unius affectionem ad alterum et alterius ad illud. 66 Atque inde nominata funt relata," quòd ad fe invicem referuntur, totàque illorum natura in relatione confiftit. Sic patrem effe, eft habere filium; filium effe, eft habere patrem. Hinc illud; Omnia relata convertuntur: ut pater eft filii pater; filius eft pa, tris filius. Hujus mutua affectionis ratione relata funt mu tuæ fibi caufæ et mutui effectus, nam quòd quis pater eft, id habet à filio; quòd filius, à patre: et tamen hujus mutuæ affectionis vi ita fibi invicem opponuntur, ut neque unum de altero nec ambo de tertio dici poffint; ut Æneas eft pater Afcanii, ergo non eft Afcanii filius; Afcanius eft filius 3 filius Æneæ, ergo non eft neæ pater. Sed quoniam relatorum unum conftat ex mutua alterius affectione, mutuæque fibi, ut diximus, caufæ atque effecta funt, confectarium hoc inde eft quod fequitur. "Relata fimul funt natura: ut qui alterum perfectè norit, norit et reliquum." Relata autem fimul effe natura docuerunt et veteres logici, Ariftoteles, Damafcenus, et alii; relatáque fe mutuò inferre mutuóque tollere; ut pofito patre, ponatur filius; fublato, itidem tollatur: etiamfi enim ille manet qui filius fuit, non tamen filius manet. Neque folùm unum exiftere nequit fine altero, fed ne intelligi quidem. Neceffe eft igitur, quod et meminit Ariftot. Top, 3, "Ut alterum in alterius definitione comprehendatur;" útque alterum perfecte, i. e. definite, qui norit, norit continuò alterius definitionem; quæ ficuti et effentia eorum, reciproca est. Supra itaque Ramus definivit fubjectum, " cui aliud adjungitur;" non, quod alteri fubjicitur," ut alii malebant ; etiamfi his verbis non modò effentia fubjecti, fed etiam notatio contineri videatur: deinde adjunctum definivit, “cui aliquid fubjicitur," non quod alteri adjungitur, quia fubjectum et adjunctum relata funt; et fubjectum adjuncti, adjunctum fubje&ti, ex qua alterum alterius mutua affectione conftat, ea erat definiendum, quæ ipforum effentia eft. Ad exempla nunc veniamus. 66 Pro Marcello: "Ex quo profectò intelligis quanta in dato beneficio fit laus, cùm in accepto tanta fit gloria.' Hic dare et accipere relata funt, quorum unius confequens ex confequente alterius intelligi ait Cicero. Martialis in Sofibianum, l. 1. "Tum fervum fcis te genitum, blandéque fateris; Cùm dicis dominum, Sofibiane, patrem." negare Arguebat fe fervum effe genitum Sofibianus, dum videbatur, quia dominum vocabat patrem. Sic apud Quintilianum, 1.5, c. 10. "Si portorium Rhodiis locare honeftum eft, et Hermacreonti conducere," Quomodo et in Oratore Perfecto Tullius: "Num igitur eft periculum, ait, nequis putet in magna arte et gloriofa turpe effe do. cere alios id quod ipfi fuerit honeftum difcere?" Apud Óvi Ovidium in ætatis ferreæ defcriptione, Metam. 1, varia relatorum exempla afferuntur : "Non hofpes ab hofpite tutus, Non focer à genero: fratrum quoque gratia rara est. "Atqui argumentum talis relationis contrarium nihil habet, immo arguit mutuas caufas :" ut fum tuus pater; tu es igitur meus filius. At quum dico, fum tuus pater ; non igitur fum tuus filius, tum contraria verè funt; atque ex ipfa quidem hac mutua relatione. CAP. XV. De Adverfis. "Adverfa funt contraria affirmantia, quæ inter fe velut è regione abfolutè adverfantur." Sic etiam à Cicerone appellantur in Topicis. Sunt contraria, quia eorum unum uni tantum opponitur; ut honeftum turpi: duo n. duntaxat poffunt fibi invicem è regione adverfari. Sunt affirmantia; quia unum uni opponitur, ut res rei; quod fupra demonftratum eft, et infra clarius patebit. His autem verbis " è regione abfolutè adverfantur," nihil aliud quàm directa oppofitio, adeóque maxima, intelligitur; qualis eft inter duo puncta diametri in eodem circulo. His etiam verbis diftinguuntur adverfa à fuis mediis, quæ inter fe et cum extremis difparantur. Abfolutè; i. e. omninò, perfectè; ut in confentaneis, quæ abfolutè confentiebant. Ramus perpetuò dixerat: fed affentior aliis, qui abfolutè malunt; nam perpetuò opponi, omnib. oppofitis etiam relatis, commune eft, quatenus oppofita funt, i. e. ratione et re diffentiunt. Abfolutè autem additur, ut hac particula diftingui adversa poffint à relatis, in quibus confenfio quædam eft, quatenus alterum ex mutua conftat conftat alterius affectione, cujufmodi hic omninò nulla est. Sic albor et nigror, calor et frigus opponuntur. Ariftoteles, contraria (fic enim adverfa vocat Categ. 6) definit, "quæ plurimum inter fe diftant in eodem genere:" et rurfus Categ. 8, "Contraria funt vel in eadem fpecie, vel in eodem genere." Quem Cic. eft fecutus in Top. et Galen de Opt. fecta. Verùm adverfa, ut docet idem Arist. cap. de Contrariis, non in eodem folùm genere plurimum differunt, ut album et nigrum, verum etiam in contrariis, ut juftitia et injuftitia; vel ipfa genera, ut bonum et malum, virtus et vitium. Quid quod in eodem genere differre, commune videtur adverfis cum relatis : pro eodem igitur genere, rectius in definitione ponitur è regione, prout Cicero, interpretatur. Eneid. 11. "Nulla falus bello; pacem te pofcimus omnes. Libertas et fervitus apud Tibullum, l. 2. "Sic mihi fervitium video, dominámque paratam ;" Tu mihi libertas illa paterna vale." Sic confilium et cafus; pro Marcello: "nunquam enim temeritas cum fapientia commifcetur, nec ad confilium cafus admittitur." Et Parad. 1, contra Epicureos: "illud tamen arêtè tenent accuratéque defendunt, voluptatem effe fummum bonum: quæ quidem mihi vox pecudum videtur, non hominum, &c." Pecudem et hominem adverfa Cicero oppofuit: voluptas pecudis bonum eft, non igitur hominis. Ufus enim hujus argumenti non in qualitatibus duntaxat, ut vulgò putant, verùm in fubftantiis etiam et quantitatibus, immo omnibus in rebus verfatur : id quod Ariftot. non diffitetur, cùm ait Phil. x, 3, "Contraria etiam ad primas entis differentias referri :" et rurfus ; "in omni genere contrarietatem effe." Contrarietas deinde argumentum effe logicum ab omnibus agnofcitur: nihil ergo obftat quominus ad quævis rerum genera pertineat. Quædam denique formæ vel maximè fubftantiæ funt: formas autem specificas omnes fibi invicem adverfas effe, apud omnes receptiffimum eft: immo verò major videtur effe formarum contrarietas quàm qualitatum; qualitates enim commifceri facile poffunt, formæ vix unquam. Quod ergo idem idem Ariftot. alibi docet, fubftantiæ et quantitati nihil effe contrarium, id non ratione tantùm, fed ipfius etiam teftimonio fuprà citato refellitur; non fubftantiarum autem pugna etfi non phyfica, logica tamen eft, dùm ex altera fubftantia fingulari affirmata, negatur altera. · CAP. XVI. De Contradicentibus. "Contraria negantia funt, quorum alterum ait, alte rum negat idem." Ab altero negante fic nominan tur: in puris enim negantibus, ut loquuntur, nullus est rationis ufus. Atque hinc demum nunc clarius patet, quænam effent contraria affirmantia: de quibus cùm dic tum eft, de negantibus quoque eft dictum quod fatis fit. "Ea funt contradicentia aut privantia. "Contradicentia funt contraria negantia, quorum alterum negat ubique:" ut juftus, non juftus.; animal, non animal; eft, non eft. "Contradicentia funt contraria," quia una negatio uni affirmationi opponitur, et contrà; immo fine medio. Sic etiam Ariftot. Poft. 1, 2, "Contradictio eft oppofitio cujus nullum eft medium per fe." Quorum alterum negat ubique; i. e. in re qualibet: negare enim ubique eft de re qualibet dici, de qua affirmatum non dicitur; ut de quo videt non dicitur, de eo non videt dicitur. Unde illud vulgò dictum, " contradicentia funt omnia:" et illud Ariftot. 1, Post. 1, 2, “quodvis verè eft vel affirmare vel negare: verè affirmare et negare fimul, impoffibile eft," et Top. 6, 3, de qualibet re vel affirmatio vel negatio verè dicitur." Alterum autem negare ubique dicitur, vel exprefsè vel implicitè. Exprefsè ut fuprà, cum negandi particula implicitè, cùm reipfa non minus contradicit et repugnat alteri, quàm fi verbo negaret; ut corpus infinitum, proprietas communis. Vulgò vocatur contradictio |
