forum victoriis fuis tumidorum factione, ab rupta pacis tractatione, bellum, cuius exitus incerti, recrudefceret, eo demum flexit vezirium, vt conditiones a Neupergio propofitas, tamquam nomini Ottomannico honorificas, absque vlla tergiuerfatione admiferit. Habitis igitur dierum aliquot confultationibus, praeliminaribus quinque pacis arti culis die I. Septembris vtrinque fignatis (a), induciisque ftabilitis, hoftilitas omnis ad Belgradum vtraque ex parte conquieuit. Interea dum haec in caftris Turcicis per Neu pergium infciis caefareis ducibus agebantur, Vallifius moenia Belgradi explorari iuffit quae cum integra, vitiique omnis expertia et ex nunciis didiciffet, ac ipfe fubinde eodem profectus, oculis fuis infpexiffet, Suc couium grauiter obiurgauit, eidemque in vr bis praefectura fuffecit Schmetauium equita tus magiftrum. Habito deinde praecipuorum ducum confilio, conftitutum fuit, vt caefa. reus exercitus Belgradum deduceretur, ca ptataque opportunitate in Turcarum caftra aggreffio ex improuifo inftitueretur. Verum fera iam fuere belli profequendi confi lia, quod Neupergius miffo calendis Septenbris ad Vallifium nuncio, confectas iam eo

(a) Haec quinque capita eadem fere funt cum pri« mis quinque articulis Belgradenfis tractatus, quem paulo poft recitaturi fumus, vt videri poteft apud sit. Mr. l'Abbé Laugier tom. II. pag. 59.

3

die cum Turcis inducias, praeliminariaque pacis fubfcripta nunciauerit. Belgradi hosti. bus confignandi fama in vrbem perlata Schmetauio gubernatori, ac fortibus quibusue vi. ris acerbiffimum attulit dolorem, quod no. mini Chriftiano probrofum effe exiftimarent, vrbem munitiffimam, praecipuum totius im perii Chriftiani propugnaculum, bellico apparatu optime prouifam, moenibus adhuc integris, ne tentato quidem affultu, hoftibus tradere: neque dubitarent, tolerata fortiter aliquamdiu oppugnatione, pacem faluo etjam Belgrado potuiffe a Turcis impetrari, quod hi quoque difficili alioquin per Ruffos bello preffi, multisque cladibus attriti, eamdem fufpirarent: praefertim poftquam clan. deftina confilia fua, quibus feorfim cum au la Petropolitana de pace pacifci nitebantur, in irritum abiiffe fenferunt. Tantae iaccu rae fama vbiuis diuulgata, cum ceteris omnibus ditionum Auftriacarum populis, tum vero Hungaris fpeciatim atrociffimum vul. nus inflixit, quod hi, quin de periculo ad monerentur, quin auxilia ex legum patriarum praefcripto more, et inftituto veteri ferre iuberentur, vrbem publicis, priuatisque aedibus cultiffimam, populi frequentia, commerciorum varietate, et amplitudine florentiffimam, cui muniendae, augendae, et or nandae immenfa facri ecclefiarum Hungariae thefauri vis impenfa erat, ob foedam paueorum quorumdam belliducum trepidationem, a finibus Hungaricis quamprimum auellendam ferrent accerbiflime, Diminuto licet cladi

bus, et morbis Chriftiano exercitu, poterant adhuc tam alibi, quam in Hungaria noua tironum fupplementa confcribi: reftabat ad huc generalis gentis Hungaricae infurrectio, ad quam, cum, et quoties Carolo caefari libuerit, quam promtiffime faciendam, ordines regni fingulis in comitiis fincera voluntate fe fe obftrinxerant, quam quidem in. furrectionem fi aliquando, tum certe, cum de claui Hungariae amittenda, aut retinen. da res erat, imperari, cogique oportuita neque ambigendum eft, Hungaros opes, thefauros, viresque fuas omnes ad eius loci tutelam conuerfuros fuiffe, ad cuius moenia tantum olim fanguinis gloriofe a maioribus fuis profufum, Ottomannosque maximis cum exercitibus non vna vice internecione deletos fuiffe, meminerunt. Sed nempe repe riebantur ea etiam aetate nonnulli, qui inteftina praeteritorum temporum bella fomniantes, negabant Hungarorum dextris tu to tum adhuc arma poffe inferi, quae tamen quanta fidei in auguftam domum Auftriacam conftantia, quanta item cum nominis fui gloria, pro tuendis hereditariae reginae fuae Mariae Therefiae diadematibus, et regnis, non multo poft aduerfus hoftes omnes, ftrinxerint Hungari, vniuerfa Europa teftis fuit. Quamquam et Carolo caelari peracerba accidit Belgradi iactura, diferteque negaffe fertur pro prima pacis bafi eius oblationem fe confcio, aut volente faetam fuiffe, vt adeo Neupergius mandatorum fibi datorum limites ea in re excefferit, quod

primo ftatim colloquio id vezirio cefferit, quod nonnifi tum, cum nulla alia pacis con-' ficiendae fpes appareret, poftremo demum loço offerri debuiffet. Vitio etiam datum Neupergio, quod feu in praeliminaribus pacis quinque articulis, feu in tractatu ipfo multa praefertim circa limites non fatis clare, atque perfpicue explicari procurauerit, quae diuturnis, grauibusque poftea litibus numquam fatis compofitis occafionem praebuerunt. Illud quoque difplicuit caefari, quod non exfpectato concordiae Ruffos inter, ac Turcas pegotiationis fine, feorfim fecum inito tractatui fupremam manum impofuerit, quod tamen aliis mandatis die XI. Augufti in caftra miffis, diferte vetitum fuerat, ne aula Petropolitana fe a foederato fuo defertam, ac ad pacem amplectendam adactam effe, iure pollet conqueri. Quapropter, poftquam caefar ex priuatis plurium clariffimorum bellidu. cum literis, et de optimo Belgradenfis vrbis ftatu, et de rerum tam a Vallifio, quam a Neupergio praepoftere geftarum ferie edoctus fuit, iuftae indignationis fuae argumentum daturus, illum Glacenfi, hunc autem Grae. cenfi arci inclufit. Signatis die I. Septembris praeliminaribus pacis articulis, quarto poft die Romeliae praetor cum quingentis praetorianis in vrbem admiffus affignatam fibi il lius partem occupauit.

S. XIX.

Pax Belgradenfis.

Ex ipfa Neupergii ad pacem conficiendam feftinatione Turcae magnam tam in caftris, quam in aula Viennenfi effe trepidationem augurantes, folennem coeptae pacis negotiationem fibi accelerandam putauere, itaque decimo a fignatis praeliminaribus die, vezi. rius fuo loco nominauit praetorem Boffniae, a gefta prius fupremi vezirii dignitate confpicuum, et praetorem Romeliae recens creatum Belgradi praefectum, qui cum comite Neuperg de ceteris pacis capitibus decretorie decernerent, arbitro marchione de Villanoua Chriftianiffimi regis oratore, in quem et Carolus VI, caefar, et Anna Rufforum imperatrix folennibus literis dudum iam ante confenferant (a). Poft dierum aliquot difceptationes cum pars vtraque diuerfis ex cauis feftinaret, in haec demum capita vtrinque die XVIII. Septembris conuentum fuit. Nos fingula, qua licuerit breuitate, huc adfcribemus: I. Belgradum armis caefareis A. 1717. expugnatum, cum antiquis fuis muris, 1717 et propugnaculis, cum armamentariis, pul uerariis, et militaribus aedibus, cunctisque tam publicis, quam priuatis aedificiis imperio Occomannico bona fide, fine dimi nutione reddatur noua autem moenia vrbi,

(a) Idem Tom. II. pag. 280. et 287.