portunitate, ad excutiendum domus Auftriacae iugum, priftinamque regis eligendi li bertatem poftliminio vindicandam confilia, et vires cum hoftibus confociaturos. Verum vbi victricia Hungarorum figna per vniuerfam Germaniam, Italiam, Belgium, at que ipfos regni Gallici fines circumferri afpexere, opinione fua fe delufos proprio damno funt experti. Ex hoc autem fideli, opportunoque obfequio Mariae Therefiae diuturni eius belli tempore praeftito, Hungari praeter immortalem fide, dextrisque fuis reginae feruatae gloriam, id etiam beneficium longe maximum confecuti funt, vt obliterata praeteritorum temporum memoria, noxia illa fubditos inter, et principem diffidentia per tam illuftria intemeratae fidei argumenta penitus fit fublata. Sed neque Maria Therefia res ab Hungaris co bello pro fe praeclare, fortiterque geftas aut otiofe fpectauit, aut obliuioni tradidit, neque fi bi temperare potuit, quin, quanto voluptatis fenfu eapropter afficeretur, datis ad Ioannem comitem Pálfi regni palatinum literis propalam teftaretur. Nos earum fragmentum huc adfcribemus, ceu perpetuum Mariae Therefiae in gentem Hungaram beneuolentiae, et gratiae monumentum. Sic autem habet: Ex ,, eo, quod de felici Rheni traiectu ex nun. ,, ciis publicis intellexiftis, haud dubie vobis conftabit, quam ftrenue, et fortiter copiae Hungaricae fe gefferint. Secuti funt initium adeo profperum, fucceffus adhuc fortunatiores. Expugnata equidem 99 99 99 ,, moenia quafi inuincibilia ad Lauterburgum, ,, occupata etiam ipfa haec ciuitas, difperfi ,, illi, qui in regionibus illis erant, inimici, ,, capta horum vexilla, et timpana. Quae ,, omnia poft omnipotentis auxilium, forti,, tudini, dexteritati, et prudentiae nonnifi dictarum copiarum attribuenda funt, prouti ex literis principis Caroli cognati mei dilectiffimi vberius hic perfpicietis. Non ignotum quidem vobis eft, quantus omni ,, non tempore fuerit et affectus, et fiducia ,, mea erga nationem adeo mihi caram, perfuafumque vobis erit, et affectum, et fiduciam meam maiorem in dies erga eamdem fieri, cum in dies fpecimina maiora habeam, quam parum fpes de eadem con,, cepta me fefellerit. Nihil proinde eft, quod in valore, fideque Hungarorum omni ,, prorfus occafione mihi non promittam, nihilque, quod lubenti, et grato animo ma,, ieftatis noftrae ad regni bonum facere, » parata non fim,,. (a). Tam illuftri Tam illuftri auguftae principis de gentis Hungaricae fide, ac virtute iudicio nihil eft, quod per nos amplius poffit adiici. (a) Datae funt literae die XIII. Iulii A. 1743. apud el. Schinidt in palatinis regni Hungariae in fol. pag 214. §. VIII. Mariae Therefiae propensa in gentem Hunga ram ftudia. Magna quidem haec erant, atque euidentia Hungarorum in auguftam domum Auftriacam fidei, conftantiaeque argumenta, quae tamen multo vberius, certiusque Maria Theresia edocta fuit, per auguftiffimum coniugem fuum Franciscum, qui cum octennio integro locumtenentis dignitate, et poteftate Hunga ris praefuiffet, et quotidiana cum eis agen di confuetudine, et crebris de reipublica confultationibus, nobiliffimae gentis generofam, excelfamque indolem, intemeratam in prin. cipes fuos fidem, intima denique confilia, animique ftudia, quam optime explorata, perfpectaque habebat, quae ille auguftae coniugi fuae per otium explicare, gentem. que decefforibus Auftriacis regibus haud fa tis notam, magis in dies cognitam reddere non omittebat, vt augufta ipfa et voce faepius, et fcripto teftari non eft dedignata (a). (a) Teftes huius funt anguftae Mariae Therefiae li• terae die XXIV. Ianuarii A. 1777. ad Metropolitanum capitulun Colocense exaratae, quarum par tem, quae huc facit, libenter hic loci referimus "De anniuerfario imperatoris caefaris Francifci coniugis noftri defideratiflimi certi effe poteftis, nihil vos vnquain, neque nobis gratius, neque fi de, et natalibus veftris dignius effe facturos, quam fi capitulari lege veftra ftatuatis, yt noniuerfarium Itaque tam Francisci caefaris immortale apud nos nomen promeriti hortatu, quam fua etiam fponte Maria Therefia ex eo tempore cogitationes omnes eo tranftulit, vt peculiaris fuae gratiae, beneuolentiae, fiduciaeque in gentem Hungaram quamplurima ederet argumenta, totoque diuturni regiminis fui tempore ad obitum vfque nullam, veras cariffimae fibi genti vtilitates, et gloriam procurandi praetermitteret occafionem. lu uat hic nonnulla ad pofterorum memoriam commemorare. Poftquam belli tempeftas conquieuit, quanti Hungaros faceret declaratura, Iofephum filium praecipuum aufpicatiffimi thalami fructum, tot regnorum fpem Carolo comiti, fubinde S. R. imperii principi de Battyán, viro et bellica virtute, et ciui. li prudentia fpectatiffimo inftituendum cre illud facrum futuris etiam omnibus temporibus im ecclefia veftra pro defideratiffimo coniuge noftro elebretur. Hic enim ille fuafor, et magifter no. fter eft, qui nos initio ftatim felicis regiminis no stri, charam nobis gentem Hungaricam penitius. nofcere, aeftimare, ac demum ex animo diligere docuit, quod eius immortale de nobis, deque charo noftro Hungariae regno meritum per vos, per que capitulum veftrum ferae pofteritati notum ef fe volumus. Ceterum reftat adhuc vnum, quo vos nobis complacere defideremus, fcilicet, v eum fummo illi vitae, mortisque arbitro vifum fuerit, humánis nos rebus eximere, in anniuerfariis folennibus commemorationibus defideratiffimi coniugis noftri nomini nomen quoque noftrumi adiungatur, " didit. Illud etiam peculiare fuit in Hungaram gentem fiduciae fpecimen, quod copiarum Hungaricarum numerum non mediocriter auxerit, easdemque legionibus Germanicis dignitate, iure, et praerogatiuis exaequatas voluerit, neque dubitauerit poftea exercitus fuos Hungaris ducibus in hoftem ducendos confidere. Hos inter ceteris celebriores fuere: Franciscus comes de Nádasd Illyrici ba nus, et Andreas comes ab Hadik, bellici poftea Viennae tribunalis praefes, qui eo 1756 bello Boruffico, quod anno 1756. optatam totius Europae pacem turbauerat, quanta non virtutis folum, verum etiam fcientiae mili. taris ediderint argumenta, quam illuftribus victoriis nomen fuum immortalitati confecra. uerint, notius eft, quam vt a me defcribi oporteat. Quanti porro illud faciendum eft, quod turmam praetorianam e folis nobili. 1760 bus Hungaris A. 1760. conflatam erexerit, cuius fidei, et cuftodiae fe, vniuerfamque In |