Page images
PDF
EPUB

nit, quam et a cuftodibus, et ab incolis fere vacuam reperit: accepto enim funeftae cladis nuncio, regina cum aulicis, ciuesque fere omnes raptis fecum thefauris omnibus, Pofonium fe fe receperant. Arcem regiam curiofius perluftrans Solimannus, cum Lude. uici regis iconem forte confpexiffet, vehe menter in eos inuectus fertur, quorum cul pa adeo exiguae copiae ad regem confluxerant, quiue eidem pugnae tam modica cum militum manu fecum conferendae autores erant: palam profellus, fi innoxius princeps difcrimen fuperaffet, fe tributo quodam Hun. garis impofito contentum, regnum illi integre fuiffe relicturum. Haec quidem clementius, quam verius ab eo prolata credi poffunt quo tempore enim Budae per dies XIV. commoratus fuit, dimiflis praedatoriis agminibus, transdanubianam Hungariam Iaurinum vfque ferro et igne euaftari curauit, quin etiam priusquam inde abfcederet, tota vrbe incenfa, folum palatium cum ftabulis regiis, et viuario intactum reliquit. Danubium deinde transgreffus, fertiliffima hunc inter, ac Tibifcum regione vaftata, multis mortalium millibus fecum in feruitutem abductis, Belgradum primum, tum vero Bizantium triumphans rediit. Si tota hac expeditione partim caefi, partim in perpetuam captiuitatem abftracți ad calculum reuocen. tur, Brodericus epifcopus affirmare non veretur, facile CC. mortalium millia tum in

Hungaria

Hungaria periiffe: (a) vnde quantum populi frequentiam, virorumque, qui patriam dextris fuis adhuc adiuuare poterant, numerum vel vna hac clade diminui oportuerit, pronum eft cuiuis iudicare. Quapropter Soli mannus, quo Hungariam magis in dies debilitaret, id in more poftea habuit, vt immenfam puerorum multitudinem ex Hunga ria quotannis abftraheret: his ille ditioni bus fuis frequentiam procurauit, ex his Mahometano ritu in tenera iam aetate initiatis praeclaros fubinde legit milites, qui origi nis fuae ignari, arma in Hungariam ftrinxere.

S. XVI.

Infauftae cladis caufae.

Qui Ferdinandi regis partes poftea fecuti funt, cladem ad Mohatfium acceptam, regisque interitum Ioannis de Zápolya Wayuodae Tranffituaniae perfidiae adfcribunt, quod is de induftria ferius, quam oportebat, e Tranfiluanis partibus mouerit, lentiorique itinere progreffus, Szegedini data opera moras cum exercitu traxerit, vt, rege cum paucis fuorum hofti prodito, ipfe fubinde folium Hungaricum occuparet. Verum nos tam a

[blocks in formation]

trox crimen illi allinere veremur propterea, quod is iam rex Hungariae non vna vice, in amicorum praefentia, interpofito iureiuran. do negauerit, a fe tum quidquam fraude, ac dolo fuiffe actum; quin potius culpam omnem in aulae miniftros reiecerit, qui contrariis mandatis femel, iterum, ac tertio in Tranf filuaniam miffis, animum eius perplexum reddiderant; mandatorum horum inter fe pugnan tium, et hominum, qui ea ad Wayuodam detulerant, cum Brodericus etiam teftis ocu. latus diferte meminerit, nos Zápolyam ab ea perfidia vltro abfoluimus. Ac reapfe fiquis ea, quae fiue fub Vladislao, fiue fub Lu douico praepoftero ordine in patriae per niciem acta retulimus, fibi in memoriam reuocet, non vnius Wayuodae, fed multorum aliorum culpa ad Mohatfium nos periifle pronunciabit. Illud ante omnia iuftam repre henfionem merebatur, quod regem, ne militum legiones ftipendio fuo alere poffet, ficque fuis formidandus euaderet, cum perpetua inopia conflictari voluerint, neque vnquam ef ficacia adhibuerint remedia, vt is aere alieno, quod neceffitate preffus contraxerat, quantocyus liberatus confuetos Hungariae regum redditus omnes pleno iure, atque integre perciperet. Lege, et confuetudine patria, ac eciam recenti conftitutione fanci tum plus fimplici vice fuerat, ne bona, et prouentus S. coronae addicti, cuiquam ve numdari, donari, infcribi, aut quacumque demum ratione liceret alienari, pleraeque mihilominus regiae, ac liberae ciuitates, plu

rima, eademque opima S. coronae dominia, tricefimae, aliiue prouentuum regiorum fontes praecipui, quos Vladislaus, aut Ludouicus fubditis fuis, a quibus mutuum acceperant, per deteftandum antichrefeos pactum obligarant tamdiu, atque publica comitiorum conftitutione in vfurariorum manibus relinqui iubebantur, donec rex accepta aliunde pecunia nomen fuum expungeret: porro cum lucra, quae ex pignore annis fingulis proueniebant, multum vel legitimi cenfus anni fortem excederent, foeneratorum, quos inter primus fuit Ioannes de Zápolya, diuitias illicita prorfus ratione in immenfum crefcere oportuit: vt adeo, fi eiusmodi lucri calculum inire voluiffent regni ordines, dudum iam foeneratores aes fuum recepiffe deprehenfi fuiffent. Illud quoque mirum profecto videri poteft, eo plane tempore, quo diminutis hac ratione aerarii regii redditibus, Ludouicum aeri alieno expungendo, minime fufficere poffe comitia ipfa exiftima bant, vfitatum tamen illud floreni vnius, feu centum denariorum a fingulis portis, aut fef fionibus tributum, ex dimidio fuiffe relaxatum, vt deinceps nonnifi L. denarii regi penderentur, atque ex his ipfis, XX, a fin gulis feffionibus detrahebantur Ioanni de Zápolya, qui vi pacti antichreftici, maiorem iam peculii regii partem non fine enormi lucro poffidebat, ad mutuum exfoluendum numerandi. Sic eum Ludouicus auctis, ducta coniuge Maria Auftriaca, aulae fumtibus, egentior potius in dies, quam locupletior

factus fuiffet, tantum abeft, vt eo, quo Ma. thias Coruinus confueuerat, numero militem in armis haberet, vt neque folitum .regale banderium, mille conftans capitibus, ftipendio fuo alere valuerit: vnde confequi neceffe fuit, vt viribus deftituti principis in imperando autoritas impune contemneretur. Anxium eapropter, et imminentium ex ori. ente bellorum metu perculfum Ludouicum in fpem erigebant regni primores, fuis fe fumtibus, fuoque milite et illum, et patriam defenfuros polliciti, verum etfi fingulis in comitiis determinatum quisque militum numerum armis egregie inftructum in promptu habere iubebatur, vt accepto a rege mandato, vires regni omnes eo, vbi oportebat, fine mora confluerent, ea tamen fuit plerorumque feu focordia, feu potius auaritia, vt, quo fumtibus parcerent, nemo fere prius, quam cum hoftis regnum iam inuaferat, de legendo milite cogitarit. Poftquam Soli mannum Bizantio digreffum, magnis itineri. bus Belgradum properare Tomorius ipfe die XX. menfis Martii regi retuliffet, fi refpu. blica Hungarica rite conftituta fuiffet, fine mora ad praelatos, barones, magnates, nobiles, comitatus, et ciuitates mandata expediri oportebat, vt primo quoque tempore, priusquam hoftis Belgradum poffer attingere, finguli fancito innumeris legibus copiarum numero inftructi ad oppofitam cum Danubii, tum Saui ripam confluerent, Turcas ab eorum fluminum tranfitu prohibituri: verum confilio omnium imprudentiffimo, visum fuit

« PreviousContinue »