Page images
PDF
EPUB

S. V.

Caefarem inter, et-Transfiluanum concordia. Ioannes Sigismundus per eas inducias Budae, ceteraeque Hungariae recuperandae fpe deiectus infidos patronos Turcas deferere, intimamque cum caefare amicitiam inire conftituit: res acta eft per legatum Cafparem Békefium fequentibus conditionibus : Ioannes fereniffimi principis appellatione contentus a titulo regis abftineret in Hungaria Biharienfem, Krafznenfem, Szolnokienfem mediocrem, et Marmarofienfem comitatus, fed folum vita comite, partium regni Hungariae domini titulo poflideret, eum hereditario ad pofteros Tranfiluaniae, intra montes comprehenfae, principatu, vnde fi per Turcas aliquando eiiceretur, ad Oppolienfem ducatum in Silefiam commigraret: fiquid finium orientem verfus a Turcis recuperauerit, id eius ditionis peculiare effet: fi abfque herede mafculo e viuis exceffiffet, liberum fit Tranfiluanis legere fibi Wayuodam, qui tamen folenni iuramento obedientiam, et fidelitatem regi Hungariae profiteretur: eosdem vterque amicos, et hoftes haberent mutuisque viribus femet tuerentur, hac tamen addita cautione; vt, quandiu liceret, Turcae de his pactis celarentur, liberumque fit Ioanni, Selimum interea priftinis amicitiae. officiis colere; ne ille irritatus Tranffiluaniam nondum fatis ad defenfionem comparatam inuaderet. Foedera haec vt firmiora ef

fent, alterutra caefaris neptis, Bauara, vel Iuliacenfis in matrimonium promiffa. Tabulae hae fub exitum A. C. 1570. fignatae, in- 1570 credibili Ioannem Sigismundum laetitia affe cerunt, at non multo poft non parum offenfus fuit, cum intellexit, alteram e caefaris neptibus admodum deformem effe, alteram a nuptiis abhorrere, nifi ille ex vnitario Ca tholicus fieret, (a) id quod Blandratac medico quam maxime difplicebat.

§. VI.

Ioannis Sigismundi obitus.

Ceterum Blandratae curae ad retinendum in Arianifmo Ioannem Sigismundum mox fuapte defiere, poftquam hic in lethalem, quem vitae intemperantia fibi confciuerat, morbum incidit, quo etiam poft LIV. dierum phreheticas conuulfiones, XIV. Marcii A. C. 1571. 1571 deceffit Albae Iuliae, aetatis XXXI. Vt pef fime a puero inftitutus fuit, ita nulla prudentiae, virtutis, ac iuftitiae in regno edidit fpecimina, pleraque eo infcio gereban tur per Toannem Blandratam, et Cafparem Békefium Socinianos, quibus omnem reipu blicae adminiftrationem tradiderat. Ingratam ad pofteros memoriam confecutus eft ab ex

(4) Iftuánfi lib. XXIV, a pag. 317,

:

ftincta fere apud Tranffiluanos Catholica religione, oppreffisque et Lutheranis, et Caluinianis, vt rediuiuam in Socinianis Arii fectam ftabiliret. Nemini enim, Blandratae confilio, ad aulae munia, et magiftratus vnitario: qua arte effecit, vc eo imperante praecipui quique Tranffiluani fiue ex animo, fiue ad fpeciem Socinum fequerentur. Sic cum Io annes Sigismundus vnigenito Dei filio diuinitatis gloriam eripere conatus eft, ipfe in ipfo aetatis flore e principatus faftigio deiectus, florentem feculis aliquot Zápolyiorum familiam fecum tumulo intulit (a).

regni aditum patere voluit, niftratus

§. VII.

Tranffiluania ad obfequium S. coronae rédit. Maximilianus audita moleftiffimi fibi aemuli morte, de reuocanda ad vnionem Tranffiluania follicitus, vltro poteftatem fecit prouincialibus Wayuodam fibi deligendi, ea camen, quae per nupernam pacem fancita fuit, lege, praeterea Cafparem Békefium fibi familiariter cognitum, quod confiliis fuis obfequentiffimum fore credebat, maiorem in modum pro ea dignitate commendauit. At Tranffiluani intolerabilem hominis arrogan

(•) Iftuánfi lib. cit. pag. 319,

tiam, et exercitam in multos, qui ab vnita riorum dogmatibus abhorrebant, duritiem non ferentes, Stephanum Báthori de Somlyö infigni animi moderatione, auita religione, morumque probitate confpicuum, ac rara admodum in negotiis maxime arduis perficien dis prudentia, et dexteritate praeditum e. a, 1571, communi fuffragatione Wayuodam ele- 1571 gere, gemino adftrictum iuramento, altero de gentis praerogatiuis, et inmunitatibus conferuandis, altero de libero religionibus omnibus, Catholicae videlicet, Caluinianae, Lutheranae, ac vnitariae concedendo exercitio, cum antea folis vnitariis id permif fum fuerit: quod vbi cauiffet Báthorius, pleno iure Wayuodatum adeptus, fine mora Selimum vna, ac Maximilianum imperatorem de electione fua certiores fecit. Ille vt fe Tranffiluanorum principum dominum often. deret, continuo principatus infignia: vexillum, fceptrum, acinacem, ac mitram ducelem tranfmifit, id vnum Bátborio imperans, vt vetera inter Solimannum, et Ioannem de Zápolya pacta religiofe cuftodiret, nifi fuam experiri velit indignationem. Maximilianus etfi grauiter tulerit, Békefium a Wayuodatu exclufum, ne tamen ciuilibus turbis, quae bellum Turcicum poft fe trahere poterant Tranffiluaniam inuolueret, pariter ratam ha buit Bátborii electionem, ea tamen conditione, vt ille, iuxta formulam ab fe tranfmif, fam, obedientiae, ac fidelitatis facramentum fibi vt regi Hungariae, nuncuparet: formu la haec praeter alia fubiectionis argumenta,

nominatim illud continebat, vt Báthorius, quandocumque id iuberet Maximilianus, Wayuodatum refignaret (a). Conditio haec im. primis dura videbatur Báthorio, diuque, quid ageret, anceps deliberabat, at quoniam Bé kefii res nouas iam tum molientis, a çaefareque protecti factionem verebatur, pa rendum denique fibi putauit. Ne tamen arcti adeo iuramenti fama ad alios, qui Turcis fauebant, ac fubinde ad Selimum ipfum perue. piret, ita rem inftituit, vt nonnifi illis proceribus, quos addictiffimos fibi nouerat, praefentibus praefcriptum fibi iusiurandum praeftiterit. Hac ratione Båtborius fubditum fe regi Hungariae profeffus, non plus, quam ceteri ante eum Wayuodae, autoritatis coufecutus, non alio etiam, quam Wayuodae fe nomine compellauit (b).

S. VIII.

Debilis admodum Tranfiluanos inter et\
Hungaros nexus.

Nexus hic Tranffiluaniae cum Hungaria haud ita firmus, et conftans fuit, ac principio ap parebat. Báthorius vt fe a Selimo in digni.

(4) Formulam juramenti huius ex Bethlenio recitatam habes in Notitia rerum Hung. edit. A.1775. parte III. pag. 129.

(b) Iftuánfi lib. XXIV. a pag. 319.

« PreviousContinue »